Şok rapor: İhtiyaç sahipleri için yapılan yardımları Esed kullanmış

ABD merkezli Stratejik Uluslararası Etütler Merkezi (CSIS), BM şemsiyesi altında Suriye'ye akan milyonlarca doların izini sürerken bu yardımların büyük bir kısmının halihazırda Batılı ülkelerce yaptırım uygulanan Esed rejimine gittiğini tespit etti.

CSIS'in raporunda, Esed rejiminin yıllardır ülkeye gelen insani yardımları kendi destekçilerinin bulunduğu alanlara ve askerlerine kaydırdığının bilindiği, rejimin finansal yardımların yarısından fazlasını da kur manipülasyonuyla kendisine yönlendirdiği ifade edildi.

Raporda, "Suriye hükümeti, uluslararası kuruluşları çarpıtılmış bir döviz kurunu kullanmaya zorlayarak 2020'de Suriye'ye yardım amacıyla gönderilen her bir doların 51 sentinin rejimin eline geçmesini sağladı." ifadesi kullanıldı.

1 ABD dolarının iç savaştan önce 50 Suriye lirasına denk olduğu, savaş sürecinde ise 4 bin 700 Suriye lirasına çıktığı belirtilen raporda, Suriye lirası sürekli değer kaybederken rejimin, BM ve yardım kuruluşlarının gönderdiği paraların Suriye Merkez Bankasının belirlediği 1,500 Suriye lirası üzerinden bozdurulmasını sağladığı bildirildi.

Böylece yardım amacıyla gönderilen paraların daha sahaya ulaşmadan büyük ölçüde eridiği, üstelik bunun ABD, Avrupa Birliği ve İngiltere tarafından yaptırım listesine alınan Suriye Merkez Bankasının döviz rezervine katkı sağladığı kaydedildi.

Raporda, Batılı ülkelerin 2014'ten bu yana yıllık ortalama 2,4 milyar dolar mali yardım yaptığı belirtildi. BM'nin itirazları üzerine Suriye Merkez Bankasının dolar kurunu 2 bin 500 Suriye lirasına çıkardığı ancak yine de kurun piyasa değerinden yüzde 32 fazla olduğu ifade edildi.

Raporda, şu ana kadar Suriye Merkez Bankasında ne kadar para bozdurulduğunun bilinmediği, sadece 2019-2020 döneminde 779 döviz işlemi yapıldığı belirtildi.

BM yardım birimlerinin geçen yıl Suriye'de malzeme alımı için 113 milyon dolar bozdurduğu ve burada piyasa değeri üzerinden yaklaşık 60 milyon dolar kayıp oluştuğu bildirildi. Raporda, 2021 verileri de eklenince bu kaybın 100 milyon doları aştığı kaydedildi.