Türk sahasını ihlal eden GKRY-Lübnan anlaşmasında İsrail detayı

GKRY ve Lübnan arasında Akdeniz'de deniz yetki sınırlarını belirleyen bir anlaşma imzalandı. Bu anlaşma Doğu Akdeniz'de doğalgaz sahalarının araştırılması ve enerji iş birliğinin önünü açıyor.

Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn ve GKRY Cumhurbaşkanı Nikos Hristodulidis, Çarşamba günü imzaları attıktan sonra yaptıkları açıklamada anlaşmanın Lübnan, Kıbrıs ve AB arasında daha derin bir işbirliğinin sinyalini vereceğini söyledi.

Rum Lider, "Bu, uzun yıllardır çözüm bekleyen bir konuyu sonuçlandıran tarihi bir anlaşmadır ve şimdi ülkelerimizin birlikte neler yaratabileceğini sabırsızlıkla bekliyoruz" dedi.

18 YILDIR BEKLEMEDEYDİ

GKRY ve Lübnan 2007 yılında deniz yetki alanlarını belirlemek adına Münhasır Ekonomik Bölge (MEB) konusunda bir ön anlaşmaya varmıştı ancak Lübnan Meclisi, İsrail'le uzun süredir devam eden deniz anlaşmazlığı nedeniyle anlaşmayı onaylamamıştı.

Yunan basınında yer alan haberlerde, Türkiye'nin Doğu Akdeniz'deki varlığı sebebiyle Rum kesiminin Lübnan'a anlaşmayı onaylamaları için baskı yaptığı belirtildi.

ANLAŞMADAKİ İSRAİL DETAYI

Yunan Kathimerini gazetesi, Lübnan'ın 2022'de ABD'nin arabuluculuğunda İsrail ile anlaşmasının Kıbırs-Lübnan dosyasının yeniden açılmasını sağladığını yazdı.

Yunan yazar Thanasis Photiou tarafından kaleme alınan analizde, "Nihayet 2022'de, İsrail ve Lübnan'ın deniz anlaşmazlıklarını ABD'nin arabuluculuğunda bir anlaşmayla çözmesiyle bir dönüm noktası yaşandı. Bu, Kıbrıs-Lübnan dosyasının da çözülebileceği umutlarını canlandırdı." denildi.

Bu yılın başında göreve gelen Lübnanlı Cumhurbaşkanı General Joseph Halil Avn'ın hız kazandırdığı görüşmelerin sonucunda eski 2007 metninin güncellenmiş bir versiyonu üzerinde uzlaşıldığı kaydedildi.

AB'NİN KIBRIS'A DESTEK PAKETİNİN BİR PARÇASI

Analizde; hem Lefkoşa'daki hem de Beyrut'taki yetkililerin Avrupa Birliği'nin Lübnan'a yönelik duyurduğu destek paketinin bir parçası olduğu kaydedildi.

Yunan analist; "Hem Lefkoşa hem de Beyrut'taki yetkililer, belirleyici bir fark yaratan faktörün, Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen'in Christodoulides ile ortak ziyareti sırasında Mayıs 2024'te duyurduğu Lübnan'a yönelik 1 milyar avroluk AB destek paketi olduğunu söylüyor." dedi.

Ayrıca, Lübnan Cumhurbaşkanı Avn'ın, "yenilenen yön duygusuyla AB desteğine bağlanmasının bu anlaşma için uygun bir ortam oluşturduğuna" dikkat çekildi.

İsrail gazetesi YNet, el-Cezire televizyonuna atıfla anlaşmanın, "ileride yaşanabilecek herhangi bir deniz çatışmasında İsrail'in lehine kullanılabilecek bir oldubittiye yol açabileceği" iddiasına yer verdi.

Ayrıca, YNet, haberinde bu anlaşmanın Türkiye'nin Kıbrıs Türkleriyle ilgili taleplerinin göz ardı edildiği yorumuna yer verdi.

AKDENİZ'DEKİ SİYASİ ORTAMLA BAĞLANTILI

Güney Kıbrıs, Lübnan ve Suriye MEB'leri üçgeninde yaşanan gelişmelerin, özellikle Lübnan-İsrail anlaşmasının akabinde, deniz alanlarının belirlenmesine ilişkin uygulamanın çok ötesine geçen nedenlerle Lefkoşa Rum kesimi açısından özel bir ilgi kazandığına dikkat çekildi.

Yunan basınında yer alan haberlerde anlaşmanın Akdeniz'deki değişken jeopolitik ortamla "ayrılmaz şekilde bağlantılı" olduğuna işaret edildi ve bölgede yeniden yapılanmaların olduğu bir dönemde gerçekleştiğine dikkat çekildi.

Yunan SL Press'in haberinde ise söz konusu anlaşmaya ilişkin, "Bu gelişme, Kıbrıs-Girit ve Kıbrıs-İsrail elektrik bağlantı projeleri gibi diğer planlarla birleştirildiği andan itibaren bölgenin rolünü önemli ölçüde yükseltiyor. Kıbrıs Cumhuriyeti'nin rolünü de yükseltiyor. Elbette, bu planların süreç içinde bir paket oluşturması da amaçlanıyor." denildi. Güney Kıbrıs'ın AB nezdinde jeopolitik rolünün yükselmesi hamlesi olarak değerlendirildi.

TÜRKİYE'DEN SERT TEPKİ

Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Öncü Keçeli tarafından yapılan açıklamada; söz konusu anlaşma "Kıbrıslı Türklerin meşru hak ve çıkarlarını gasbetmeye yönelik girişim" olarak nitelendirildi ve bölge ülkelerini bu girişimlere alet olmamaya davet edildi.

Ayrıca, Kıbrıs Adası’nda egemen eşit haklara sahip Kıbrıs Türk halkını hiçe sayarak imzalanmış olan bu anlaşmanın bundan öncekiler gibi bütünüyle hükümsüz olduğu vurgulandı.