Bedelli yapacak çalışanlara kritik açıklama!

Habertürk yazarı Ahmet Kıvanç, bedelli askerliğin çalışma hayatına etkilerini değerlendiriyor.  Bedelli askerlik çalışma hayatında nasıl değişiklikler getirecek?

Bedelli askerlikten yararlanmak isteyenler çalıştıkları işyerlerinden kıdem tazminatını alabilecek mi? Bedelli askerlik iş değiştirmek için fırsat yaratacak mı? Bedelli askerlik izin süresinden düşülecek mi? Ücretli izinle bedelli askerlik yapılabilir mi? İşvberen izin vermese bile çalışanlar iş akitleri fesholmadan askere gidebilecek mi? 25 günlük askerlikte borçlanma hakkı var mı?

İşte Ahmet Kıvanç'ın merak edilen sorularla ilgili yanıtları...

"2011 ve 2014 yılındaki uygulamalardan farklı olarak yeni bedelli askerlik uygulamasında 25 gün temel askerlik eğitimi şartı getirilmesi, iş değiştirmek isteyenler için fırsat yarattı. Beş on yıldır çalıştığı iş yerindeki kıdem tazminatını yakmamak için yeni iş fırsatlarını değerlendiremeyenler, bedelli askerlikten yararlanarak kıdem tazminatını alıp iş değiştirebilecek.

Bedelli kapsamında askere gidecek çalışanların önünde çeşitli seçenekler bulunuyor. İşverenler isterlerse ücretli izin vererek işçilerinin askerlik görevini yapmalarını sağlayabilecek. İşçilerin yıllık izin süreleri, 14 gün ile 26 gün arasında değişiyor. Beş yıllık çalışanlar 14 gün, 5-15 yıl arasında çalışanlar 20 gün, 15 yıldan fazla çalışanların 21 gün yıllık izin hakları bulunuyor. İşverenler, önceki yıllardan kalan kullanılmamış izin günlerini veya gelecek yıla ait izin sürelerini birleştirerek işçilerinin ücretli izinli olarak 25 gün askerlik yapmalarını sağlayabilir.

İŞÇİ İŞ AKDİNİ FESHETMEDEN ASKERE GİDEBİLİR

İşveren ücretli izin vermese bile işçiler iş akitlerini feshetmeden askere gidebilirler. Askerlik süresi içinde iş sözleşmeleri askıya alınır. İşçiler, 25 gün ücret alamazlar. Askerlik bitiminde de aynı işlerine dönerler.

KIDEM TAZMİNATI ALABİLİRLER

İşçiler askere giderken iş akitlerini kendileri feshederse kıdem tazminatı alabilirler. Yasaya göre, haklı bir nedene dayanmadıkça kendi isteğiyle işten ayrılanlara kıdem tazminatı ödenmiyor. Ancak, kadınların evlilik, erkeklerin askerlik dolayısıyla ayrılmaları halinde kıdem tazminatı alma hakkı bulunuyor. 2011 ve 2014’teki bedelli askerlik uygulamalarında fiilen silah altına alınması söz konusu olmadığından kıdem tazminatı alınamıyordu. Ancak son düzenlemede 25 gün temel askerlik eğitimi zorunlu tutulduğu için, işçi statüsünde çalışanlar kıdem tazminatı alarak işten ayrılabilecekler. Bu sayede, iş değiştirmek isteyenler, kıdem tazminatını yakmadan daha iyi koşullara sahip yeni bir işe girebilecekler.

BİR YIL ÇALIŞMA KOŞULU

Kıdem tazminatına hak kazanabilmek için aynı işverenin bir veya değişik iş yerlerinde en az bir yıl çalışma koşulu aranıyor. Her yıl için 30 günlük brüt ücret tutarında kıdem tazminatı ödeniyor. 2018 temmuz-aralık döneminde bir yıl için ödenecek kıdem tazminatı tutarı 5 bin 434.42 TL’yi aşamayacak.

AYRILANLAR, AYNI İŞE DÖNEBİLİR

Askerlik nedeniyle kıdem tazminatını alarak işten ayrılanlar, askerlik bitiminde iki ay içinde aynı iş yerine dönebilirler. İşveren bu işçileri, eski işleri veya benzeri işlerde boş yer varsa derhal, yoksa boşalacak ilk işe “başka isteklilere tercih ederek”, o andaki şartlarla işe almak zorunda. Aranan şartlar bulunduğu halde işveren iş sözleşmesi yapma yükümlülüğünü yerine getirmezse, işe alınma isteğinde bulunan eski işçiye üç aylık ücret tutarında tazminat öder.

BORÇLANMA HAKKI VAR

Bedelli uygulamasıyla 25 gün askerlik yaparken işten ayrılan veya iş sözleşmesi askıya alınanların sosyal güvenlik primleri yatırılmaz. İşçiler ihtiyaç duyarlarsa ileride bu süreyi borçlanabilirler. Özellikle genç işçilerin emeklilik tarihi yaklaşmadan borçlanmalarına gerek yok.