2019 kıdem tazminatı nasıl hesaplanır? Kıdem tazminatı zam oranları açıklandı!

2019 yılı için çalışanların güvencesi niteliğinde olan kıdem tazminatı belli oldu. 1475 sayılı Kanunun 14’üncü maddesine göre çalışanlara belirli şartlarla kıdem tazminatı ödenmektedir. Buna göre, yeni yılda kıdem tazminatı tavan fiyatları açıklandı. SSK’lı 4/a statüsünde çalışanlara her yıl için 30 günlük brüt ücret tutarında kıdem tazminatı ödeniyor. Kıdem tazminatı tavanı, her 6 ayda bir artırılıyor. 2018’in Temmuz-Aralık döneminde kıdem tazminatı tavanı, 5 bin 434 TL olarak uygulandı. 2019’la birlikte kıdem tazminatı tavanı, 6 bin 17 liraya çıktı. Kıdem tazminatındaki yeni tavan, 2019’un Ocak-Haziran döneminde geçerli olacak. Buna göre, yüksek ücret elde eden ve 10 yıl hizmeti bulunan bir kişi için ödenecek kıdem tazminatı 54 bin 340 liradan 61 bin 700 liraya çıkacak. Peki kıdem tazminatı hakkı nasıl hesaplanır? Hangi durumlarda kıdem tazminatı alınır? Asgari ücrete çalışanan kıdem tazminatı nasıl hesaplanır? Merak edilenler haberimizde...

KIDEM TAZMİNATI NEDİR?

İşçinin, çeşitli nedenlerden dolayı işinden ayrılırken, çalıştığı yıllar için işveren tarafından ödenen tazminattır. İşçinin kıdem tazminatına hak kazanabilmesi için, işveren tarafından işten çıkarılması gerekir. Ancak işçinin çıkarılırken, ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranmamış olması gerekiyor. Yani, hırsızlık, huzuru bozacak davranışlar gibi işyeri kurallarına aykırı nedenlerden işten çıkarılırsanız, kıdem tazminatı alamazsınız. İş yasasına göre sağlık sorunu gibi haklı bir nedene dayanarak, işten ayrılma zorunluluğu oluşmuşsa tazminat alınır. Erkek çalışanların askerlik nedeni ile işten ayrılması da tazminatı doğurur. Kadın çalışanlar ise çalışırken evlenirse, evlendikten sonraki bir yıl içinde kendi isteği ile işten ayrılabilir ve tazminat alabilir. Emeklilik şartını yerine getirmiş çalışanlar da kıdem tazminatı alabilir.

2 BİN 558 TÜRK LİRASINA ÇIKTI

2018’de taban kıdem tazminatı 2029 liralık asgari ücretin brüt tutarına göre hesaplanmıştı. Fakat 2019’dan itibaren asgari ücret yüzde 26.05 artışla 1603 liradan 2020 liraya çıktı. Net ücretteki bu artışa paralel brüt asgari ücret de 2029 liradan 2558 TL’ye yükseldi. Bu da bir asgari ücretlinin alacağı tazminatın her yıl için net 525 zamlanması anlamına geliyor.

ASGARİ ÜCRETLİ İÇİN KIDEM TAZMİNATI HESAPLAMASI

10 yıldır çalışan bir asgari ücretli haksız yere sözleşmesinin feshedilmesi halinde 25 bin 400 lira tazminat alacak. Bu işçi 2018’de işten çıkarılsaydı alacağı tazminat 20 bin 145 TL olacaktı. Yani zamlı kıdem tazminatı ile beraber 5250 TL fazladan alacak.

Taban asgari ücrete göre yükselmişken, tavan da perşembe günü açıklanan memur maaşına (memur maaş katsayısına) paralel arttı. Bu artış da yüzde 10.7 oldu. Bir başka deyişle kıdem tazminatının tavan tutarı 5434 liradan 6016 liraya yükselmiş oldu.

Brüt maaşınız 7 bin lira, 10 bin lira ya da 20 bin lira olsa dahi kıdem tazminatı hesabınızda her yıl için 6016 lira baz alınacak. Bu da 2018’e göre 582 liralık artış anlamına geliyor.

KIDEM TAZMİNATI NASIL HESAPLANIR?

Kıdem tazminatı hesabında, brüt ücrete ilaveten işçiye sağlanmış olan para ve para ile ölçülmesi mümkün akdi ve kanundan doğan menfaatler de göz önünde tutulur. Bordroda yer alan brüt ücrete “çıplak ücret” deniliyor. Ayni veya nakdi olarak ödenen ücret dışındaki para veya para ile ölçülebilen menfaatler ise “giydirilmiş ücreti” oluşturuyor.

Bu noktada, “Hangi ödemeler giydirilmiş ücrete dahildir? İş yeri yemekhanesinde verilen yemek tazminat hesabında dikkate alınır mı?” soruları gündeme geliyor.

Bir menfaat veya ödemenin giydirilmiş brüt ücrete dahil edilebilmesi için devamlılık arz etmesi gerekiyor. Yemek, servis-yol-ulaşım, barınma-kira yardımları, bayram harçlığı, yakacak-aydınlatma bedeli, giyim yardımı, kıdem ücreti, teşvik primi, ikramiyeler ve primler devamlılık arz etmek kaydıyla ihbar ve kıdem tazminatı hesabında giydirilmiş ücrete dahil ediliyor.

Yemek yardımına, işverenin iş yerinde verdiği yemek veya yemek karşılığı nakit para ya da yemek çeki dahil ediliyor. İşçinin işe geliş gidiş saatlerinde verilen servis hizmeti de dahil olmak üzere ulaşım parası şeklindeki ödemeler hesaba katılıyor.

İş yerinde kullanılmak üzere verilenler dışındaki giysi yardımları, işçiye sağlanan özel sağlık sigortası yardımı ya da hayat sigortası primi ödemelerinin de kıdem tazminatına esas ücrete eklenmesi gerekiyor.

Buna karşılık, işçiye sağlanan koruyucu elbise, iş yerinde kullanılmak üzere havlu, sabun yardımı, arızi fazla çalışma, ulusal bayram, genel tatil, hafta tatili ödemeleri hesaba katılmıyor.

Bir yıl içinde ödenen ayni ve nakdi ödemelerin tamamı toplandıktan sonra 365 güne bölünüyor. Hesaplanan 1 günlük ayni ve nakdi ödemenin 30 katı, brüt ücrete eklenerek giydirilmiş ücret bulunuyor.

HANGİ DURUMLARDA KIDEM TAZMİNATI ALINIR?

Tazminat sadece işten çıkarılma durumunda değil istifa hallerinde de alınabiliyor. Örneğin; erkek işçi askerlik, kadın evliliği nedeniyle (1 yıl içinde) işten ayrılırsa kıdemini alabiliyor. emekli olmak için işten çıkanlar kıdem tazminatı alır.

8 eylül 1999’dan önce işe girip de 15 yıl sigortalı olan ve en az 3600 günü tamamlayanlar ile 1999’dan sonra ilk defa işe başlayıp 25 yıl sigortalı olup 4500 gün prim ödeyenler istifa edince kıdeme hak kazanıyor. Bunun için SGK’dan ‘Yaş dışında emeklilik şartlarını yerine getirmiştir’ yazısı alınmalı. fazla mesai nedeniyle ayrılan işçi de kıdem alır.

KIDEM TAZMİNATINDAN KESİNTİ YAPILIR MI?

Kıdem Tazminatı hesaplanırken sadece damga vergisi kesintisi yapılır, gelir vergisi kesintisi ya da başka bir kesinti yapılmaz.