İşçinin ihbar tazminatı var!

İş Kanunu’nda çalışanları koruyucu düzenlemelerden birisi de iş sözleşmesinin feshinden önce durumun işçiye bildirilmesi ve yeni iş arama izni kullandırılmasıdır. 

Aynı şekilde işçi tarafından da belirsiz süreli iş sözleşmelerinin feshinden önce durumun işverene bildirilmesi gerekmektedir. İş sözleşmeleri; 

a)   İşi altı aydan az sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak iki hafta sonra, 

b)  İşi altı aydan bir buçuk yıla kadar sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak dört hafta sonra, 

c)   İşi bir buçuk yıldan üç yıla kadar sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak altı hafta sonra, 

d)  İşi üç yıldan fazla sürmüş işçi için, bildirim yapılmasından başlayarak sekiz hafta sonra, feshedilmiş sayılmaktadır. 

Bu süreler asgari olup sözleşmeler ile artırılabilmektedir. Bildirim şartına uymayan taraf, bildirim süresine ilişkin ücret tutarında tazminat ödemek zorundadır. 

Uygulamada bu tutar ihbar tazminatı olarak adlandırılmaktadır. İşveren bildirim süresine ait ücreti peşin vermek suretiyle iş sözleşmesini feshedebilecektir. 

İşverenin yukarıda belirtilen sürelere uygun şekilde bildirim sürelerinde işçiyi çalıştırmış olması durumunda ayrıca ihbar tazminatı ödenmeyecektir. 

Aynı şekilde işçi için de bildirim sürelerine uygun şekilde önceden işverene bildirim yapılması gerekmekte olup, işçinin bildirim şartına uymaması durumunda işverene ihbar tazminatı ödemesi gerekmektedir.

Hak kazanma şartları

İş sözleşmelerinin devamı önem arz etmektedir. 

İş sözleşmesinin işveren tarafından haklı bir neden (derhal fesih) olmaksızın feshedilebilmesi için, işverenin işçiye işyerindeki kıdemine göre, ya belli bir süre önceden bildirimde bulunması veya bu süreye ait ücreti peşin olarak ödemesi gereklidir. 

Uygulamada, bu düzenlemeye ihbar süresi ve ihbar tazminatı denilmektedir. Belirsiz süreli iş sözleşmesini haklı bir sebebi olmaksızın ve usulüne uygun bildirim süresi tanımadan fesheden tarafın karşı tarafa ödemesi gereken tazminat ihbar tazminatı olarak adlandırılmaktadır. 

İş Kanunu’na göre tarafların iş sözleşmesini sonlandırmak isteklerini diğer taraf bildirmek zorunluluğu bulunmaktadır. 

Böylece tarafların söz konusu dönemde zararlarını azaltacak faaliyet yürütmeleri mümkün olabilecektir. İş sözleşmesini feshetmek isteyen tarafın durumu bir müddet önce diğer tarafa bildirmesine feshi ihbar denir. 

İhbar süresi, işletmedeki düzen ve işleyişin sağlanması bakımından önemli olduğu kadar, işçi açısından da önemlidir. İşçi gelir kaybına uğramamak için ihbar önellerinde günlük iki saatlik iş arama izinlerini kullanarak iş arayabileceği gibi, bildirim sürelerine uyulmaması durumunda da bu süreye ait ücreti işveren tarafından ödenecektir. 

Belirsiz süreli iş sözleşmelerinin ne zaman sona ereceği belli olmadığından ihbar süresiyle amaçlanan, tarafların sürpriz fesihlerden zarar görmelerini engellemektir. 

Feshi ihbar hakkı, yenlik doğuran haklardandır. Bu hak tek yanlı hukuki işlemle kullanılır. Feshi ihbar beyanı, karşı yanın hukuki alanını etkileyeceği için fesih bildiriminin yazılı bir şekilde yapılması, fesih nedeninin açık ve kesin bir şekilde belirtilmesi uygun olacaktır.