Tüm çalışanları ilgilendiriyor korona ayarı! Detaylar belli oldu

TBMM’ye sunulmaya hazırlanan torba teklifle, hem işçi hem de işverenlerin talepleri kısmen karşılandı. İşten çıkarmalar üç ay yasaklanıyor. Ücretsiz izne çıkarılanlar ile daha önce işten çıkarılanlara destek verilecek.

ABONE OL
GİRİŞ 10.04.2020 09:20 GÜNCELLEME 10.04.2020 10:31 EKONOMİ
Tüm çalışanları ilgilendiriyor korona ayarı! Detaylar belli oldu
Tüm çalışanları ilgilendiriyor korona ayarı! Detaylar belli oldu

Türkiye’nin COVID-19 salgınıyla mücadelesi kapsamında ekonomik, sosyal ve tıbbi alanda düzenlemeler içeren yürütme ve yürürlük dahil 62 maddelik torba kanun teklifi hazırlandı ve görüş alınmak üzere sivil toplum örgütlerine gönderildi. Taslakta, hem işçi hem de işverenlerin talepleri kısmen karşılandı. Bununla birlikte taslakta, varlık fonu ve hazine arazilerinin kat karşılığı devir imkanı gibi diğer alanlara yönelik düzenlemeler de yer aldı.

 

İşten çıkarmalar 3 ay yasaklandı, yasa çıkana kadar koruma yok

Torba Yasa'da istihdamı korumak için sert bir önlem alınarak işten çıkarmalar üç aylığına yasaklandı. Cumhurbaşkanı işten çıkarma yasağını 6 aylığına uzatabilecek. Düzenleme 4857 sayılı İş Kanunu’na “Geçici İstihdam Güvencesi” başlığı ile bir geçici madde ilavesiyle yapıldı. Buna göre, İş Kanunu kapsamında olan veya olmayan her türlü işçinin iş sözleşmesinin, COVID-19 salgın hastalık nedeniyle kamu yararı gözetilerek ilgili maddenin yürürlüğe girdiği tarihten sonra üç ay süreyle işçi çıkarılamaması hükme bağlandı.

 

İyi niyet kuralları ve ahlak nedeniyle işten atılabilecek

Teklif taslağında, İş Kanunu’nun 25. maddesinin birinci fıkrasının “Ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri” başlıklı ikinci bendinde sayılan, işe girerken vasıfları konusunda yalan söyleme, işverenin veya ailesine küfür, asılsız ihbar vb. davranışlar, cinsel taciz, sarhoş veya uyuşturucu etkisi altında işe gelme, güveni kötüye kullanma, hırsızlık. vb. 7 günü aşan ertelenmeyen hapis cezası, mazeretsiz üç gün işe gelmeme, hatırlatılmasına rağmen ödevlerini yapmaması, iş güvenliğini tehlikeye düşürmesi, tamiri 30 günden fazla sürecek hasara yol açması işten çıkarma gerekçeleriyle işten çıkarma devam edecek. Teklife göre işten çıkarma yasaklandı ancak ücretsiz izne çıkarmaya aynı süreler kapsamında izin verildi.

Ücretsiz izne çıkarılanlar ile daha önce işten çıkarılanlara destek verilecek

Ücretsiz izin verilenler ile 15 Mart sonrası işten çıkarılanlardan işsizlik sigortası alamayanlara günlük 39.24 TL yardım yapılmasına ilişkin hüküm teklifte yer aldı. Yardımı alanlar çalıştırılırsa işverene ceza kesilecek. Yardımın süresini de Cumhurbaşkanı 6 aya kadar uzatabilecek. Düzenleme 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu’na geçici 24. maddenin eklenmesi şeklinde yapıldı.

Salgın hastalık dahil acil durumlar KİK'ten istisna

Torba teklif ile Kamu İhale Kanunu’ndan istisna halleri arasında güvenlikle ilgili olan düzenlemenin bulunduğu 3. maddenin b fıkrasına, “doğal afetler, kanuni grev, genel salgın hastalık, kısmi veya genel seferberlik gibi mücbir sebep hallerinde ihtiyaç olan” malların temini de istisna olarak eklendi.

Stokçuluk, fahiş fiyat vb. uygulamalar hukuki tanım olarak mevzuatta, cezalar artırıldı

Torba teklif ile 6585 sayılı Perakende Kanunu’na “fahiş fiyat”, “stokçuluk” tanımları getirildi ve suç olarak tanımlandı. Bu tanımlamalara istinaden fahiş fiyat uygulayanlara 10 bin ile 100 bin, stokçuluk yapanlara 50 bin ile 500 bin TL arasında ceza verilmesi düzenlendi.

Elektrik üretim ön lisansları iptal edilebilecek

Yasa teklifi ile Elektrik Piyasası Kanunu kapsamında alınmış mevcut üretim veya otoprodüktör önlisanslarını, lisanslarını ya da lisans başvurularını sonlandırmak isteyenler ilgili maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren iki ay içinde başvurması halinde herhangi bir yükümlülükle karşılaşmadan başvuruları iptal edilecek ve teminatları da iade edilecek. Ayrıca, kömür çıkarmak şartı bulunan termik santral sözleşmelerinden, termik santralin kurulmamış olanları da iptal edilebilecek. Termik santralini kurmuş olanlar, özelleştirme ile alınan, maddenin yürürlüğe girdiği tarih itibariyle yerli veya yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı olanlar da yine iki ay içinde başvurarak sözleşmelerini feshedebilecek. Teminatları iade edilecek, yaptırım uygulanmayacak. Başvuranlar ise idareden herhangi bir hak talebinde bulunamayacak.

TEDAŞ borcuna yapılandırma

Torba teklif ile 6824 sayılı yeniden yapılandırma kanununa bir geçici madde eklenerek, TEDAŞ’a elektrik borçlarının yeniden yapılandırılmasına imkan sağlanıyor. Ayrıca, yeniden yapılandırma sırasında faiz oranlarının düşürülmesi ve taksitlendirme imkanı sağlamaya yönelik yetki veriliyor.

Varlık Fonu’nun alt fon ve iştirak ettiği, satın aldığı şirketler de kamu mevzuatından muaf

Torba teklif ile Türkiye Varlık Fonu Türkiye Varlık Fonu Yönetimi Şirketi, alt fonlar, kurdukları şirketlere tanınan çeşitli kamu mevzuatı ile Sermaye Piyasası Kanunu’nda tanınan muafiyetlerin, bunların satın aldığı veya işlem yaptığı şirketler için de geçerli olması sağlandı. Ayrıca, Türk Ticaret Kanunu’nun şirketler topluluğuna yönelik hükümlerinin Varlık Fonu ve şirketlerine uygulanmaması hükmü de getirildi. Dernek ve vakıf gibi sivil toplum örgütlerinin toplantı, genel kurul ve beyanname verme sürelerinin mücbir sebep hallerinde ertelenmesi yetkisi İçişleri Bakanlığı’na verildi.

TÜRSAB aidatları ertelenebilecek

Torba teklif ile işletme belgesine sahip kuruluşların acenta unvanından bağımsız olarak işletme belgesini devrine izin verildi. Ayrıca TÜRSAB aidatlarının talep halinde bir yıl ertelenmesine imkân sağlandı.

Ar-Ge’ye esneklik

Teklifl e, mücbir sebep hallerinde teknoloji geliştirme bölgeleri, Ar- Ge ve tasarım merkezlerindeki faaliyetler, Cumhurbaşkanı izniyle bu merkezler dışında da yürütülebilecek. Bu durumda, teşvikler ödenmeye devam edilecek.

Tarım ve gıda

Torba teklif ile lisanslı depoculuk düzenlemesi kapsamında düzenlenen lisansların geçerlilik süresi bir yıl uzatılabilecek. Teklif ile marketlerin ve toptancıların üreticiden aldıkları ürünlerin bedelini en geç 30 günde ödemesi esas kural olarak belirlendi. Ayrıca et, süt ürünleri ile üretim tarihinden sonra 30 gün içinde bozulması mümkün gıdaların bedelinin 30 günde ödenmesi zorunlu kılındı. Düzenlemede bir başka madde ile bu ödemeyi süresinde yapmayan işletmelere 500 bin TL’ye kadar ceza öngörüldü.

Esnaf aidatında indirim

Esnafl arın birliklerine ödeyeceği bedellerden ilk üyelik ve yıllık aidatların alt sınırı asgari ücretin onda birinden yirmide birine indirildi. Bir esnafın birden fazla iş yapıyorsa her bir birliğe üye olması şartı kaldırıldı ve sicil kaydının silinmesi işleminin sicil gazetesinde ücretsiz yayınlanması zorunluluğu getirildi. Ayrıca sicile kayıt harcı, ticaret sicili harçlarının %25’i ile sınırlandı.

Kâr payı dağıtımına sınır

Torba teklif ile kamu şirketleri dışında kalan şirketlerin 2019 faaliyetlerinden dağıtılabilir karının yüzde 25’ini dağıtması sınırı getirildi.

Lojistik-taşımacılık

Ticaret gemilerinin denize elverişlilik belge süresi 3 ay uzatıldı. Gerekli görülmesi halinde ilgili bakanlık bu süreyi uzatabilecek. Ticaret gemilerinin sahip olması gereken donanımların yönetmelikle belirlenmesi de düzenlendi.

Sosyal medya şirketlerine “temsilci zorunluluğu”

Türkiye’de temsilciliği bulundurma zorunluluğu getirilen uluslararası internet şirketleri arasına sosyal medya şirketleri de dahil edildi. Ayrıca Türkiye’deki kullanıcıların verilerinin yine Türkiye içinde tutulması zorunluluğu getirildi. Bu yükümlülükleri yerine getirmeyenler 1 milyon ile 5 milyon TL arasında ceza uygulanacak.

UZMANLARIMIZ NE DÜŞÜNÜYOR

İşçi çıkartmaya korona ayarı - DOÇ. DR. RESUL KURT

TBMM gündeminde olan torba yasa taslağı ile koronavirüs (COVID-19) nedeniyle işten çıkarmaların sınırlandırılması ve işverenlere çalışanlarını ücretsiz izne ayırmaları durumunda ücret desteği verilmesi amacıyla düzenleme yapılmaktadır. Buna göre, İş Kanunu kapsamında olan veya olmayan her türlü işçinin iş sözleşmesi, COVID-19 salgın hastalık neticesinde kamu yararının gerektirmesi nedeni ile maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üç ay süreyle 4857 sayılı İş Kanunu 25 /1-2 ikinci bendinde gösterilen sebepler dışında işveren tarafından feshedilemeyecek. Teklifte istisna tutulan İş Kanunu’nun 25. maddesinin birinci fıkrasının ikinci bendi, “İşçinin tutulduğu hastalığın tedavi edilemeyecek nitelikte olduğu ve işyerinde çalışmasında sakınca bulunduğunun Sağlık Kurulu’nca saptanması durumunda” işçinin işten çıkarılabilmesini düzenliyor. Ancak işçi istifa edebilecektir. Söz konusu fesih yasağı uygulanan hallerde işveren işçiyi onayı aranmaksızın ücretsiz izne ayırabilir. Fesih yasağı süresini altı aya kadar uzatmaya Cumhurbaşkanı yetkilidir.Yine, 4857 sayılı İş Kanunu’nu çerçevesinde; - Yukarıda belirtilen nedenlerle ücretsiz izne ayrılan işçiler ile,- 15/3/2020 tarihinden sonra işten çıkarılmış olup, kanunun diğer hükümlerine göre işsizlik ödeneğinden istifade edemeyen işçilere, 4857 sayılı İş Kanunu’nun geçici 10’uncu maddesi çerçevesinde belirlenen fesih yasağı süresince fondan her gün için 39,24 Türk Lirası nakdi ücret desteği verilecek. Ancak burada suistimalleri önlemek üzere ücretsiz izne ayrılarak ücret desteğinden yararlanan işçinin işveren tarafından fiilen çalıştırılmaya devam ettiğinin tespiti halinde 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 102’nci maddesinde belirlenen idari para cezaları dört katı olarak uygulanacak. Bu kapsamda verilecek nakdi ücret desteğinden yararlanma süresini altı ay süreyle uzatmaya Cumhurbaşkanı yetkili kılınmıştır.

“Mevzuatta “ücretsiz izin” yok, uygulamada karışıklıklar çıkabilir” - AYTUĞ BALAMAN

İş Kanunu uygulamaları konusunda uzman Aytuğ Balaman, ücretsiz izin düzenlenmesinin işçi çıkarma yasağını anlamsız kıldığını belirterek, Türk iş hukukunda “ücretsiz izin” düzenlemesinin yer almadığını hatırlattı. Ücretsiz iznin hamilelik, yol izni gibi çok özel durumlarda ve ancak işçinin rızasıyla hayata geçirilebildiğini kaydeden Balaman, “Türk iş hukukunda ücretsiz izin uygulaması bilinçli olarak düzenlenmemiş, bunu İş Kanunu’nun 22. maddesi kapsamında işçinin rızasına bağlamıştır. Çünkü bu uygulama hem çalışma koşullarında esaslı bir değişikliktir hem işçinin iş güvencesini elinden almaktadır” uyarısında bulundu.

İşçiler riske ortak ediliyor 

COVID-19 salgınıyla ortaya çıkan riskin işletme riski olduğu, riske katlanması gerekenin kar hakkı kazananlar olduğu ve riskin işçiye bırakılamayacağını belirten Balaman, ücretsiz iznin işçilerin riske ortak edilmesi anlamına geleceğinin altını çizdi. Yapılması gerekenin ücretsiz izine imkân vermek değil, uygulamanın gevşetilerek bütün işyerlerinin ve işçilerin “kısa çalışma” ödeneğinden yararlandırılması olduğunu belirten Balaman, İşsizlik Sigortası Fonu’nun da böyle zamanlarda kullanılmak üzere kurulduğunu kaydetti. Balaman, “İşverene ücretsiz izin yapma imkânı ve bu kapsamda ücretsiz izne çıkartılan işçilere nakit ücret desteği verilmesi, ancak işyerinde kısa çalışma yapılmasına rağmen kısa çalışma ödeneğinden yararlanamayan işçiler bakımından düşünülebilir. Esasen buna da gerek olmayıp, kısa çalışma ödeneğinden yararlanmaya ilişkin sınırlamaların kaldırılması zaten bu sorunu çözebilecek niteliktedir” dedi. Balaman, ücretsiz izne çıkarılacak kişinin sigortalarının ödenmesi konusunun da kanunda yer almadığını belirterek, bu işçilerin sigortalarının mutlaka ödenmesi gerektiğini belirtti. Balaman, küçük esnaflar, ev hizmeti ve bakım gibi işlerde çalışanlar, müzisyen ve sanatçılar gibi kayba uğrayan çalışanların da nakit desteğinden yararlandırılması gerektiğini vurguladı.

İşçi temsilcileri işten çıkarmaların artacağından endişeli

TBMM’de görüşülmesi beklenen Torba Kanun ile “ilgili madde yürürlüğe girdiği tarihten itibaren” üç ay süreyle işçi çıkarmak yasaklanacak. Ancak hali hazırda bu madde yürürlükte olmadığı için işten çıkarmanın önünde bir engel bulunmuyor. Bu süre içinde bazı işverenlerin işten çıkarma yoluna gidebileceği belirtildi. İşçi eğer bu süre içinde işsizlik sigortasından yararlanamazsa torba teklifte 15 Mart sonrası işten çıkarılanlar ve ücretli izne çıkarılanlar için günlük 39.24 TL yardım kapsamına giriyor. Bu nedenle de işverenin işten çıkarma eğilimine girebileceği vurgulanıyor.

TÜRK-İŞ Başkanı Atalay: İşten çıkarmayı-ücretsiz izni hızlandırabilir

TÜRK-İŞ Başkanı Ergün Atalay, Habertürk televizyonunda yaptığı konuşmada, düzenlemenin işçi kesiminin talebi olduğunu ancak mevcut haliyle tam koruma sağlamadığını, yeniden düzenlenmesi gerektiğini vurguladı. DÜNYA’nın sorularını yanıtlayan işçi konfederasyonları uzmanları ise madde yürürlüğe girinceye kadar işten çıkarmaların ya da ücretsiz izne çıkarmaların hızlanmasından endişe ettiklerini vurguladılar. Ana talebin, berber, market, mağaza, lokanta vb. yerlerde çalışanlara gelir sağlamak olduğunu hatırlatan uzmanlar, “Kısa çalışma ödeneğinden yararlananlar ya da işverence ücretleri ödenenler var. Ana talep, hiç koruması olmayanlara yönelik bir koruma getirilmesiydi. Onların işten çıkarılmaması, çalışamayanlar için bir destek verilmesiydi. Bu düzenleme olumlu ancak hiç koruması olmayanları yeterince koruyucu değil” uyarısında bulundular. İşverenlerin ücretsiz izin ya da işten çıkarmayı tercih etmesi halinde, kısa çalışma vb. koruma mekanizmalarına göre işçilerin çok daha düşük bir gelir ile karşı karşıya kalacağını belirten uzmanlar, hiç koruması olmayanlara gelir ve bütün işçilerin işten çıkarılmasını önleyecek bir mekanizma oluşturulmasını talep ettiler.

DİSK Başkanı Çerkezoğlu: İşçiye daha az ücret

DİSK Başkanı Arzu Çerkezoğlu da yaptığı yazılı açıklamada, düzenlemenin amacına hizmet etmediğini ve ücretsiz izni özendirdiğini vurgulayarak, yasak kararının alınmasında geç kalındığını vurguladı. Çerkezoğlu, taslakla ilgili sendikalarla görüşme olmadığını belirterek, “Hükümet İşsizlik Sigortası Fonu’ndan işçiye daha az ödeme yapmak için yeni bir yol icat etmeye çalışmaktadır. Böylece ücretsiz izne çıkarılan işçilere normal şartlarda hak edecekleri işsizlik ödeneği ve kısa çalışma ödeneğinden çok daha düşük ödeme yapılması amaçlanıyor” dedi.

İhale Kanunu'nda istisna, Hazine arazilerine kat karşılığı inşaat izini

Kanun teklifiyle Devlet İhale Kanunu’nda istisna açılarak, salgın da mücbir sebepler arasına alınarak sözleşme feshi imkanı sağlandı. Teklif ile ayrıca, Hazine’nin özel mülkiyetindeki taşınmazların üzerlerinde arsa veya kat karşılığı inşaat yaptırılmasına da imkan sağlayan düzenleme yapıldı. Ayrıca Hazine taşınmazlarına yönelik ihalelerin elektronik ortamda yapılmasına da izin verildi. Bir başka madde ile de Hazine taşınmazlarını kullananların satış, kira, ön izin, irtifak hakkı, kullanma izni, hasılat payı vb. bedeller ile ecrimisil bedellerinin mücbir sebep halinin devamı süresince alınmaması, erteleme, indirim, taksitlendirme yapılması, bu işlemlere ilişkin faiz alınmaması veya yürürlükteki faiz oranından daha düşük faiz oranının uygulanması konularında ve diğer hususlarda düzenleme yapmak için Çevre ve Şehircilik Bakanına yetki verildi. Ayrıca genel olarak Devlet İhale Kanunu’na bir ek madde konularak, “satış, kira, trampa ve mülkiyetin gayri ayni hak tesisi işlemlerinin ihalelerinin” elektronik ortamda yapılmasına imkan sağlandı. Madde ile ihalenin hazırlık, yapılması ve sonuçlandırılmasına yönelik bütün işlemler elektronik ortamda yapılabilecek, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı bunun için bir usul ve esas yönetmeliği çıkaracak.

TİSK Başkanı Akkol: Kısa çalışma ödeneği daha avantajlı

Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu (TİSK) Başkanı Özgür Burak Akkol, "Üye yapımız için esasında kısa çalışma ödeneği daha avantajlı" dedi. Akkol görüşlerini şu şekilde dile getirdi: "Yeni düzenleme ağırlıklı olarak kısa çalışmadan yararlanamayan veya yararlanmak istemeyen işverenleri ve aynı zamanda çalışma hayatındaki kıymetli emekçilere yönelik. Biz olumlu yaklaşıyoruz geneli itibariyle bu düzenlemeye ama TİSK’in üyeleri ağırlıklı olarak kısa çalışmadan yararlanacaktır veya çalışmayı tercih edecektir. Kısa çalışma daha avantajlı. Üyelerimizi kısa çalışmaya yönlendiriyoruz. Üyelerimizin yüzde 30’u kısmen veya yarı zamanlı veya tam kapasiteye yakın çalışıyor. Geri kalan yüzde 70’in de yüzde 80’i şu an kısa çalışmaya başvurdu Çalışanların da memnun olduğu bir uygulamadır. Çünkü, hem yıllık izinlerinden kesilmiyor, hem ücretsiz izin yerine geçmiyor, hem de aylık 4 bin 400 liralık bir gelir kalemi var. Bizim üyelerimizin bir bölümü bu 4 bin 400’ün üzerini de tamamlama eğiliminde. İkinci bir paket beklentimiz var. Bir takım ertelemelerin içine dahil olmayan sektörlerin de bu ikinci pakete dahil edilmesi lazım. İşverenlerimizin devletten KDV alacakları var. Bunların ödenmesinin beklentisi içindeyiz."

ASKON’dan düzenlemeye destek

Anadolu Aslanları İşadamları Derneği (ASKON) Genel Başkanı Orhan Aydın, geçici istihdam güvencesi ile 3 ay boyunca işçi çıkarılamayacak olmasını sonuna kadar desteklediklerini söyledi. Aydın, ASKON olarak bu zor dönemde her daim çalışanların yanında olduklarını açıkladıklarını anımsatarak, “Kendilerini işsiz, güvencesiz bırakmayacağımızın taahhüdünde bulunduk. ASKON olarak bu süreçte çalışandan yana alınacak her türlü kararın arkasında duracağız” ifadelerini kullandı.

KAYNAK : Dünya.com
YORUMLAR İLK YORUM YAPAN SEN OL

İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR