Merkez Bankası'ndan enflasyon açıklaması!

Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) nisan ayında Tüketici Fiyat  Endeksi'nin (TÜFE) yüzde 0,85 arttığını ve yıllık enflasyonun 0,92 puan azalarak  yüzde 10,94'e gerilediğini açıklamasının ardından TCMB'nin "Nisan Ayı Fiyat  Gelişmeleri Raporu" da yayımlandı.

Rapora göre, bu dönemde yıllık enflasyon gıda dışındaki alt gruplarda  düşüş kaydederken, enflasyondaki yavaşlamaya en belirgin katkı enerji grubundan  gelmiştir.

Gıda fiyatları, gerek işlenmemiş gerekse işlenmiş ürünlerde mevsimsel  eğilimine kıyasla yüksek bir oranda arttı. Enerji fiyatlarında uluslararası  petrol fiyatlarındaki sert düşüşün yansımalarıyla azalış eğilimi sürdü. Hizmet  enflasyonu, salgına bağlı olarak faaliyetin kesintiye uğradığı kalemler başta  olmak üzere alt gruplar genelinde azaldı. Bu dönemde temel mal grubu enflasyonu  Türk lirasındaki değer kaybına rağmen yavaşladı.

Bu görünüm altında, B ve C göstergelerinin yıllık enflasyonu ve  eğilimi geriledi.

"TEMEL MAL ENFLASYONUNDA YAVAŞLAMA KAYDEDİLDİ"

Alt grupların yıllık tüketici enflasyonuna katkıları incelendiğinde,  bir önceki aya göre gıda grubunun katkısı 0,29 puan arttı, enerji, hizmet, temel  mal ve alkol-tütün-altın gruplarının katkıları ise sırasıyla 0,78, 0,21, 0,11 ve  0,11 puan azaldı.

Mevsimsellikten arındırılmış verilerle 3 aylık ortalamalara göre B ve  C göstergelerinin eğilimi geriledi. Bu dönemde vergi etkisi düzeltilmiş temel mal  grubu eğilimi yavaşlarken, hizmet grubu eğilimindeki düşüş daha belirgin oldu.

Hizmet fiyatları nisan ayında yüzde 0,22 artarken, yıllık enflasyon  0,66 puan düşerek yüzde 11,76 oldu. Bu dönemde yıllık enflasyon tüm alt gruplarda  geriledi. En belirgin yavaşlama lokanta-otel ve ulaştırma gibi salgın hastalığa  bağlı olarak faaliyeti kesintiye uğrayan sektörlerde izlendi. Nitekim hizmet  enflasyonundaki yavaşlamada, hava yolu ile yolcu taşımacılığı, eğlence-kültür,  paket tur, kuaför ve berber gibi fiyat derlemenin mümkün olmadığı bazı  kalemlerdeki yatay seyir de etkili oldu.

Haberleşme hizmetlerindeki aylık fiyat düşüşünde telefon  görüşme ücretlerindeki gerileme öne çıkarken, mevsimsel etkilerden  arındırıldığında kiraların artış hızında yavaşlama kaydedildi. Diğer taraftan,  döviz kuruna duyarlılığı yüksek olan bakım-onarım hizmetlerinde bu dönemde  fiyatlar yüksek bir oranda arttı.

Temel mal grubu yıllık enflasyonu nisan ayında 0,30 puan düşüşle yüzde  7,88 oldu. Bu dönemde yıllık enflasyon dayanıklı mal grubunda yataya yakın bir  seyir izlerken, diğer alt gruplarda geriledi. Dayanıklı mal grubu fiyatları nisan  ayında yüzde 2,05 arttı, bu gelişmede otomobil (yüzde 3,38) ve mobilya (yüzde  3,63) fiyatlarında görülen yükselişler belirleyici oldu. Yeni sezon etkisinin  izlendiği giyim ve ayakkabı grubunda nisan ayı fiyat artışı tarihsel ortalamalara  kıyasla oldukça düşük gerçekleşti. Özellikle ayakkabı grubunda salgına bağlı  unsurların etkisi hissedildi. Özetle, Türk lirasındaki değer kaybının belli  kalemlerdeki olumsuz etkilerine karşın genel itibarıyla talep koşullarına bağlı  olarak temel mal enflasyonunda da yavaşlama kaydedildi.

"YILLIK ENFLASYON İŞLENMİŞ GIDADA YÜZDE 17,78'E YÜKSELDİ"

Enerji fiyatları, nisan ayında yüzde 4,99 geriledi. Enerji  fiyatlarındaki düşüşte, uluslararası petrol fiyatlarındaki gerileme etkili oldu.  Türk lirasındaki değer kaybına rağmen akaryakıt ve tüp gaz fiyatları nisan ayında  sırasıyla yüzde 12,82 ve yüzde 11,50 düştü. Ayrıca, bu dönemde fiyatı  belediyelerce belirlenen şebeke suyu fiyatları da (yüzde eksi 1,63) azaldı.

Bu gelişmeler sonucunda, enerji yıllık enflasyonu 6,51 puan azalarak  yüzde 3,30'a geriledi. Gıda ve alkolsüz içecekler yıllık enflasyonu nisan ayında  1,23 puan artarak yüzde 11,28 oldu. Yıllık enflasyon işlenmemiş gıdada yüzde  5,23'e, işlenmiş gıdada ise yüzde 17,78'e yükseldi. Mevsimsellikten arındırılmış  veriler, işlenmemiş gıda fiyatlarında hem taze meyve ve sebze hem de diğer  gruplarda yüksek bir artışa işaret etti. Diğer işlenmemiş gıda grubunda  genele yayılan artışlar izlenmekle birlikte özellikle bakliyat (yüzde 7,54) ve  kırmızı et (yüzde 4,30) fiyatları dikkati çekti.

Nisan ayında, işlenmiş gıda fiyatlarındaki artışın hızlanmasında  ekmek-tahıllar, katı-sıvı yağlar ile alkolsüz içeceklerdeki gelişmeler öne çıktı.  Bu gelişmelerle taze meyve ve sebze dışı gıda grubunda yıllık enflasyon yüzde  15,23 ile yatay seyretti.

Özetle, nisan ayı gıda fiyat gelişmelerinde salgına bağlı tedbirlerin  arz koşullarına etkisi, döneme özgü güçlü talep artışı, vergi ayarlamaları ve  döviz kuru gelişmeleri gibi birçok unsurun belirleyici olduğu değerlendirildi.

Yİ-ÜFE

Yurt içi üretici fiyatları nisan ayında yüzde 1,28 artarken, yıllık  enflasyon bir önceki yılın aynı dönemindeki yüksek bazın etkisiyle 1,79 puan  azalarak yüzde 6,71 oldu.

Uluslararası emtia fiyatlarındaki salgın kaynaklı düşüş bu dönemde de  devam etti. Ancak Türk lirasında gözlenen değer kaybına bağlı olarak petrol ve  ana metal hariç imalat sanayi fiyatlarının ana eğilimi yükseldi.

Ana sanayi gruplarına göre incelendiğinde, yıllık enflasyon enerji  grubunda belirgin olmak üzere dayanıklı ve dayanıksız tüketim mallarında  gerilerken, diğer gruplarda yükseldi. Aylık bazda enerji fiyatları belirgin bir  oranda gerilerken, diğer alt gruplarda yüksek fiyat artışları kaydedildi.

Enerji üretici fiyatlarındaki düşüşte rafine edilmiş petrol ürünleri  ile ham petrol belirleyici oldu. Ara malı grubu fiyatlarındaki artış alt kalemler  geneline yayılırken, demir-çelik, tekstil ile ilgili alt kalemler ve kağıt  ürünlerindeki gelişmeler öne çıktı. Sermaye mallarında metal yapı ürünleri,  motorlu kara taşıtları ile parça ve aksesuarları ve makineler kalemlerindeki  fiyat yükselişleri etkili oldu. Dayanıksız tüketim mallarındaki fiyat artışında  katı-sıvı yağlar, işlenmiş taze meyve ve sebzeler ile diğer tekstil ürünleri;  dayanıklı tüketim mallarında ise mobilya, mücevherat ve ev aletleri öne çıktı.