Kamu ile özel sektör arasında 155,8 milyar dolarlık imza

Kamu-özel sektör iş birliği kapsamında 1986'dan geçen yılın sonuna kadar toplam yatırım tutarı 78,3 milyar doları bulan 249 proje hayata geçirildi ve bunların toplam sözleşme değeri yaklaşık 155,8 milyar dolara ulaştı.

AA muhabirinin, Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığının kamu-özel iş birliğiyle yürütülen projelere ilişkin verilerinden yaptığı derlemeye göre, kamu-özel sektör iş birliği modeli, özellikle otoyol, köprü, havalimanı gibi altyapı yatırımları ile hastane gibi kamu hizmetlerinin sunumunda alternatif bir finansman modeli olarak önem taşıyor.

Bu yöntemle yatırımların hızlı tamamlanmasının yanında projelere özel sektörün katılımının sağlanarak hizmet kalitesinin iyileştirilmesi ve proje maliyetlerinin düşürülmesi amaçlanıyor.

Türkiye'de bu modelin uygulanmaya başlandığı 1986'dan geçen yılın sonuna kadar toplam yatırım tutarı 78,3 milyar dolar olan 249 kamu-özel iş birliği projesi uygulamaya konuldu. Bu projelerin toplam sözleşme değeri (yatırım tutarı ve kamuya ödenecek miktar) 155,8 milyar dolar oldu.

Sözleşmesi imzalanan 249 projenin sözleşme değerleri içinde 73 milyar 73 milyon dolarla en büyük payı havaalanı projeleri aldı. Bunu 37,1 milyar dolarla enerji ve 24,3 milyar dolarla kara yolu projeleri izledi.

Şehir hastaneleri nedeniyle sağlık tesisi projelerinin sözleşme değeri de 11,5 milyar dolarla öne çıktı. Liman yatırımları 4,8 milyar dolar, yat limanı ve turizm tesisleri de 2,1 milyar dolarlık sözleşme değerleriyle dikkati çekti.

Kamu-özel sektör iş birliğiyle demir yolu, kültür tesisi, gümrük tesisi, endüstriyel tesis, madencilik ve katı atık yatırımları da gerçekleştirildi.

EN FAZLA YİD MODELİ KULLANILDI

Uygulama sözleşmesi imzalanan 249 yatırım içinde 115 projeyle yap-işlet-devret (YİD) ve 109 projeyle işletme hakkı devri modelleri ilk sırada yer aldı. Bu modelleri, 20 projeyle yap-kirala-devret ve 5 projeyle yap-işlet modelleri takip etti.

Projelerin sektörel dağılımı incelendiğinde, 249 proje içinde 97 projeyle enerji üretim tesisleri ilk sıraya yerleşti. Enerji tesislerini 41 projeyle kara yolu yatırımları, 23 projeyle limanlar, 20 projeyle sağlık tesisleri izledi. Sağlık projelerinin ardından 19 projeyle gümrük tesisleri, 18'er projeyle havaalanı ile yat limanı ve turizm tesisleri, 8 projeyle madencilik projeleri, 2 projeyle endüstriyel tesisler, 1'er projeyle de demir yolları, kültür ve turizm ile katı atık tesisleri sıralandı.

Geçen yıl ise toplam yatırım tutarı 20,2 milyon dolar olan 6 kamu-özel iş birliği projesi uygulamaya konuldu. Bu projelerin toplam sözleşme değeri 72,3 milyon dolar oldu.