Türkiye'den Rusları telaşlandıran adım

Karadeniz'deki tarihi doğalgaz keşfi ile Türkiye'nin önümüzdeki yıllarda yenilenecek doğalgaz kontratlarında da büyük indirimlerin gerçekleşmesi beklenirken, Türkiye'nin doğalgaz piyasasında attığı bir başka adım ise şimdiden uluslararası enerji şirketlerini harekete geçirdi.

Koronavirüs salgının da etkisiyle 2020 yılının ilk yarısında Türkiye’nin toplam doğalgaz ithalatı 2019’un aynı dönemine göre yüzde 3,5 azalarak 22 milyar 483 milyon 46 bin metreküpe geriledi.

LNG'DE YÜZDE 44 ARTIŞ

Söz konusu dönemde, ithalatın 12 milyar 152 milyon 85 bin metreküpü boru hatlarıyla yapılırken 10 milyar 330 milyon 61 bin metreküplük kısmı sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) olarak gerçekleştirildi.

Bu dönemde boru hatlarıyla ithal edilen gazın miktarı yüzde 24,8 azaldı, LNG ithalatı ise yüzde 44,8 artış gösterdi.

Aynı dönemde Rusya’dan ithal edilen gazın miktarı yüzde 41,5 düşüşle 4 milyar 678 milyon 66 bin metreküpe geriledi.

RUS ŞİRKETTEN TÜRKİYE'YE YÖNELİK BİR İLK

Türkiye'nin LNG piyasasına ağırlık vermesi Rus şirketleri de telaşlandırdı. Türkiye gibi önemli bir pazarı kaybetmemek isteyen Rus Gazprom Export, Türkiye'ye doğal gaz satışında ilk defa Elektronik Satış Platformu (ESP) üzerinden spot boru gazı için ihale düzenledi.

Geçen hafta tamamlanan ihaleler sonucunda Rusya ilk kez Türkiye'ye spot fiyatlarla doğal gaz satacak.

CİDDİ FİYAT KIRIYORLAR

Uzun dönemli ve petrole endeksli kontratlar üzerinden satın alınan doğal gazın daha uygun fiyatla alınmasının önünü açan spot boru gazı ithalatına ilişkin adımı yorumlayan Enerji Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Rahmi İncekara,

''Spot piyasalar boru hatları ile karşılaştırıldığında oldukça ucuz kategoride yer alıyor. Dolayısıyla petrole endeksli kontratlar üzerinden ithalata yapan ülkeler daha çok kendilerini LNG ithalatına doğru sevk ettiler. LNG konusunda da etkili olan ülkeler ciddi anlamda fiyat kırmaya başladılar. Başta Amerika olmak üzere Cezayir, Katar, Nijerya gibi ülkeler aslında sıvılaştırılmış doğalgazı deniz yolu vasıtasıyla ithal ediyorlar. Dolayısıyla burada maliyet noktasında bir avantaj olduğu için enerjideki fiyatlar boru hatlarıyla ithal edilen oldukça ucuz bir düzeyde kalıyor. İthalatçı ülkeler de enerji faturalarını en aza indirgemek amacıyla LNG'ye yöneliyorlar.'' dedi.

SPOT HAMLESİ LNG'YE KARŞILIK YAPILDI

Bu yıl itibariyle bakıldığında Türkiye'nin boru hatları üzerinden ithal ettiği gazın ilk defa LNG rakamının altına gerilediğini de kaydeden İncekara, koronavirüs salgınından kaynaklı talepte de ciddi düşüşlerin olduğunu ifade ederek sözlerini şöyle sürdürdü;

''Haliyle Türkiye bu süreçte sıvılaştırılmış doğalgaza daha fazla ağırlık verdi. Amerika, Katar ve Cezayir üzerinden ithal ederek daha ucuza doğalgaz elde etmiş oldu. Boru hatları üzerinden sevk edilen gazın LNG'ye göre rekabet konusunda daha pahalı kaldığından dolayı bir hamle yapılması gerekiyordu. Bu hamle Rusya'dan geldi. Özellikle spot piyasa içerisinde LNG'yle rekabet edilebilirlik açısından düşünüldüğünde boru hatlarındaki gazın daha kullanılabilir ve rekabetçi anlamda LNG'ye alternatif olabileceğinin mesajını verdiler. Zaten Rusya bu durumdan zararlı çıkıyordu, öte yandan ABD ise doğal bir üstünlük sağlıyordu.''

KAYIPLARINI GİDERMEYE ÇALIŞIYOR

LNG tarafının mali anlamda büyük avantaj sağladığını ve ülkelerin bu yönde eğilimlerinin giderek arttığını Rusya'nın ise bunu çok iyi gördüğünü dile getiren İncekara, ''Koronavirüsten kaynaklı enerji piyasasında bir daralma vardı zaten. kayıplarını gidermek amacıyla bu spot hamlesini yapmış oldu.'' diye konuştu.

ÖNÜMÜZDEKİ AYLARDA YENİ BİR FİYAT HAMLESİ DAHA GELEBİLİR

Spot piyasalarda biraz daha özellikle günün gerektirdiği koşullara göre kısa vadede fiyatlar belirlendiği için bu avantajlardan yararlanmak gerektiğinin altını çizen İncekara, ''Koronavirüs nedeniyle zor bir kış bizi bekliyor. O yüzden enerji piyasasında da ciddi bir daralma öngörülüyor. Bundan dolayı önümüzdeki aylarda da bir hamlenin daha yapılması bekleniyor. Enerji ihtiyacı olan ülkelere gazı satabilmek amacıyla fiyatları daha uygun seviyelere çekmek için farklı formüller uygulayacaktır.'' dedi.

İncekara, atılan adımların tek amacının LNG ile rekabet edebilmek ve koronavirüs sürecindeki kayıpları telafi etmek olduğunu da sözlerine ekledi.

Yenişafak