Hükümetten yeni reform paketi! Uyumsuz olanlar peşin vergi ödeyecek

Hükümet, 100 milyar TL'lik tasarruf paketinin ardından vergiyi tabana yayacak, toplanan vergilerde eşitliği ve adaleti sağlayacak, aynı zamanda toplumda nimet-külfet dengesini düzenleyecek kapsamlı bir vergi paketi hazırladı. Bu paketle, 200 milyar TL'lik kaynak sağlanması öngörülüyor. 

Ülkemizde dolaylı vergilerin toplam vergi gelirleri içindeki payı yüzde 70’lere ulaşmış durumda. Dolaylı vergi yükü 1990’da yüzde 48, 2000’de yüzde 59 olmuş; 2002'de yüzde 66'ya, 2004'te yüzde 69'a yükselmişti.

2010'da yüzde 67 olan dolaylı vergi oran, 2017'ye kadar yüzde 66-69 bandında seyretmiş, 2019'da yüzde 61.3'e gerilemiş, 2020'de yüzde 65.6, 2021'de yüzde 64.1 ve 2022’de yüzde 62.2 düzeyine ulaşmıştı. Geçen yıl ise bu oran yüzde 69.7 olmuştu.

Kamu Maliyesi açısından oldukça titiz bir çalışmayla hazırlanan paket vergi adaleti açısından çok önemli şu yeni düzenlemeleri öngörüyor:

KURUMLAR VERGİSİNDE YÜZDE 15’LİK ARTIŞ

Habertürk'ten Bülent Aydemir'in haberine göre; kurumlar vergisine tabi işletmelerde, yatırım konusu faaliyetle ilgili kazanç üzerinden her yıl alınması gereken kurumlar vergisinin, yasayla belirlenmiş teşvikler kapsamında, yüzde 100'ünden vazgeçiliyordu. Yeni düzenlemeyle teşvik alan işletmelerden sıfır vergi yerine yüzde 15 oranında vergi alınacak.

OECD üyesi 38 ülke tarafından imzalanan küresel kurumlar vergisi anlaşması ile çok uluslu şirketler 2023'ten itibaren faaliyette bulundukları her ülkede en az yüzde 15 kurumlar vergisine tabi tutuluyorlar. Kanun teklifinin ilgili maddesi, bu yükümlülük düşünülerek de hazırlandı.

BORSA KAZANÇLARINA VERGİ

İstanbul Menkul Kıymetler Borsası, kripto para borsası, yatırım fonları ve benzeri yatırımlardan elde edilen gelirlere belirlenecek oranlarda yeni vergiler getiriliyor. Kripto paralar; hesap birimi, değişim aracı olma ve değer saklama aracı yani para olarak kabul edilse vergilendirilmeye tabi tutulmuyor.

Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, AK Parti’nin Kızılcahamam kampında, “Dünyada da böyle. Bunlardan bir gelir elde ediliyorsa vergisi de olmalı. Kripto varlıklar, borsada işlem gören varlıklar. Yatırım fonları falan bunların disipline edilmesi lazım” demişti.

GYO’LAR KURUMLAR VERGİSİNE TABİ

Mevcut mevzuatta, Gayrimenkul Yatırım Ortaklıkları (GYO) kazançları herhangi bir ayrıma tabi tutulmaksızın kurumlar vergisinden istisna tutuluyordu. Yeni paketle birlikte GYO’lar da kurumlar vergisine tabi tutulacak ve bu faaliyetlerden vergi alınacak.

İkinci konutunu beş yıl boyunca elinde tutana vergi getirilmesi önerisi ise bir ticari faaliyete konu olmayınca buradan vergi alınamayacağı gerekçesiyle kabul görmedi. Kira gelirleri zaten vergi kapsamında…

YENİ MESLEK GRUPLARI VE VERGİLER

Kanun teklifi ile bütün ticari faaliyetler ve hizmetlerden vergi alınması planlanıyor. Fikir ve sanat eseri üretenler, sanatçılar, sporcular, bir ürün alıp satanlar, bir mesleğe tabi olup vergi ödeseler bile ek iş yapanlar kazançları oranında vergi ödeyecekler. Bu maddenin mantığı, “Az kazanandan az, çok kazanandan çok vergi” üzerine kuruldu. Bu doğrultuda yeni meslek grupları ve yeni vergi oranlarının oluşacağı belirtiliyor. Bu yasa düzenlemesi ile her türlü ticari faaliyetteki vergi kayıp kaçağının da önlenmesi hedefleniyor.

PEŞİN VERGİ UYGULAMASINA GİDİLECEK

Doktor, mühendis, diş hekimi, avukat gibi bazı meslek gruplarında ticari faaliyet gösterenlerin kazançları ile ödedikleri vergiler arasında uyumsuzluk tespit edildi. Bu amaçla peşin vergi uygulamasına gidilecek.

Öngörülen düzenlemeye göre; vergi peşin alındıktan sonra beyanname verilecek. Vergi dönemi sonunda mahsuplaşma yapılacak. Beyan edilen matrah, alınan vergiden daha düşük gösterilirse, şirketler vergi incelemesine tabi tutulabilecek.