Aşırı limit tuzağına düşmeyin! Merkez Bankası'ndan çarpıcı analiz

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın (TCMB) "Ekonomi Notları" çalışmasında, bireysel kredi kartı (BKK) limiti ile gelir arasındaki güçlü korelasyon kontrol edildiğinde gelirine göre aşırı limite sahip bireylerin limit doluluk oranının diğer bireylere kıyasla daha düşük olduğunun saptandığı belirtilerek, "Öte yandan, aşırı limite sahip bireylerin bakiye/gelir oranı diğer bireylere kıyasla daha yüksektir." denildi.

Bankanın internet sitesinde "Ekonomi Notları" bölümünde "Kredi Kartı Kullanım Eğilimleri: Gelir Düzeyi ve Limitlerin Rolü" konulu bir çalışma yayımlandı.

Çalışmada, Türkiye'de kredi kartlarının hem ödeme hem de finansman aracı olarak tüm gelir gruplarında yaygın bir şekilde kullanıldığı belirtilerek, BKK kullanım eğiliminin bireylerin gelirleri ve kart limitleri ile olan ilişkisinin incelendiği kaydedildi.

Çalışmada kişi seviyesinde BKK bakiyesi, brüt gelir ve kredi kartı limit bilgilerini içeren kapsamlı mikro veri setleri kullanıldığı belirtilerek, bu çerçevede, öncelikle bu ilişkiye yönelik dağılımların çeşitli göstergeler yardımıyla sunulduğu ve daha sonra BKK bakiyeleri ile gelir ve limit göstergeleri arasındaki esnekliğin test edildiği vurgulandı.

YÜKSEK GELİRLİ BİREYLERİN BKK BAKİYESİ DAHA YÜKSEK

Çalışmada, yaklaşık 7 milyon yatay kesit örneklem verisiyle yapılan analizlerden elde edilen sonuçların gelir ve limit ile BKK bakiyesi arasındaki pozitif esneklik ilişkisini ortaya koyduğu kaydedilirken, elde edilen bulgulara göre yüksek gelirli bireylerin BKK bakiyesinin de beklenti doğrultusunda daha yüksek olduğu gibi, limit/gelir oranları daha yüksek olan bireylerin aynı zamanda ortalamada daha yüksek BKK borçluluğuna sahip olduğu kaydedildi.

Ayrıca, limit artışı yüksek olan bireylerin ortalamada gelirleri ile BKK bakiyeleri arasındaki esneklik ilişkisinin daha kuvvetli olduğu aktarılan çalışmada, alternatif gelir ve limit göstergelerinden elde edilen sonuçların temel bulguları destekler nitelikte olduğu belirtilerek, "Limit ile gelir arasındaki güçlü korelasyon kontrol edildiğinde, gelirine göre aşırı limite sahip bireylerin limit doluluk oranının diğer bireylere kıyasla daha düşük olduğu saptanmıştır. Öte yandan, aşırı limite sahip bireylerin bakiye/gelir oranı diğer bireylere kıyasla daha yüksektir." ifadelerine yer verildi.

Tüm bu bulguların limit seviyelerinin BKK bakiyesi açısından önemli bir etken olduğu ifade edilen çalışmada, şu değerlendirmelerde bulunuldu:

"Son olarak, gelir veya limit artışları ile bireylerin geçmiş finansal davranışları arasındaki olası ilişki, bu göstergelerin bakiye üzerindeki etkisinin nedensel olarak yorumlanmasını güçleştirebilmektedir. Bu nedenle, çalışmada elde edilen ilişkilerin korelasyonlar içerdiğini, nedensel bir etkiyi ima etmediğini not etmek gerekmektedir. Gelecek çalışmaların, gelir ve limit göstergeleri ile kredi kartı kullanım davranışları arasındaki ilişkinin nedenselliğini ortaya koyacak yöntemlere odaklanması ve arz-talep koşullarını ayrıştırması, politika yapıcıların borçlanma dinamiklerini daha etkin değerlendirebilmeleri açısından önemli olacaktır."