Konut ve taşıt bitti bireysel kredide artış var

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Banka Kredileri Eğilim Anketi'ne göre, bu yılın son çeyreğinde, bireysel kredi türlerinden konut ve taşıt kredilerinde talebin azalması ve diğer bireysel kredilerde talebin önemli düzeyde artması, işletmelere kullandırılan kredi talebinde ise önemli bir değişim olmaması bekleniyor.

TCMB, bankaların 2015 yılının üçüncü çeyreğine ilişkin değerlendirmeleri ile dördüncü çeyreğine ilişkin beklentilerini içeren Temmuz- Eylül 2015 dönemi Banka Kredileri Eğilim Anketi sonuçlarını yayımladı.

Temmuz- Eylül 2015 dönemi sonuçları incelendiğinde bankaların, işletmelere kullandırılan kredilere uygulanan standartları önemli ölçüde sıkılaştırdığı ifade edildi.

Standartların sıkılaştırılmasının ardındaki neden olarak genel ekonomik faaliyetlere ilişkin beklentiler başta olmak üzere risk algısına ilişkin faktörler gösterildi. Diğer bankaların ve banka dışı mali kesimin rekabeti ile piyasa finansmanı kaynaklı rekabet ise standartları gevşetici yönde etkileyen ana faktörler şeklinde sıralandı. Bu yılın dördüncü çeyreği için beklenti, standartlardaki sıkılaştırmanın artarak süreceği yönünde oldu.

Bireysel kredilere uygulanan standartların değişimi incelendiğinde, bireysel kredi türlerinden konut kredilerinde standartlar önemli ölçüde sıkılaştırılırken, taşıt kredilerinde gevşetilmesi beklenen standartlar temelde aynı bırakıldı ve diğer bireysel kredilerde sınırlı ölçüde gevşetildi.

Konut kredilerindeki sıkılaştırılmanın ardındaki neden, fon maliyetleri ve bilanço kısıtlamaları oldu. Diğer bireysel kredilere uygulanan standartların gevşetilmesinin ardındaki nedenler ise diğer bankaların rekabeti başta olmak üzere tüketicilerin kredi itibarı, banka dışı mali kesimin rekabeti, fon maliyetleri ve bilanço kısıtlamaları ile talep edilen teminatlara ilişkin riskler olarak görüldü. Gelecek çeyrek dönem için beklenti, tüm bireysel kredi türlerinde standartların sıkılaştırılacağı yönünde oldu.

"Son çeyrekte konut ve taşıt kredi talebinin azalması beklenmektedir"

Temmuz-Eylül 2015 döneminde kredi talepleri incelendiğinde, işletmelerin banka kredilerine talebi önemli düzeyde bir azalış gösterdi. Konut kredilerinde talep artışı bir önceki seneye göre yavaşlamaya devam ederken, taşıt kredileri ile diğer bireysel kredilere talepteki artışın sürdüğü gözlendi.

Bu yılın son çeyreğinde, bireysel kredi türlerinden konut ve taşıt kredilerinde talebin azalması ve diğer bireysel kredilerde talebin önemli düzeyde artması, işletmelere kullandırılan kredi talebinde ise önemli bir değişim yaşanmaması bekleniyor.

İşletmelere verilen kredilerde, sabit yatırımlarla birleşmeler/satın almalar ve yeniden yapılanma, talebi azaltıcı yönde etkilerken özellikle diğer bankalardan ve banka dışı mali kesimden alınan krediler ile borçlanmak için menkul kıymet ihracı ve hisse senedi ihracı, talebi artırıcı yönde etkileyen faktörler oldu.

Konut kredisi talebini etkileyen faktörlere bakıldığında, tüketici güveni ve diğer bankalardan sağlanan krediler talebi azaltıcı yönde etkilerken, konut piyasasına ilişkin beklentiler, konut alımı dışındaki tüketim harcamaları, bireysel tasarruflar, diğer finansman kaynakları, krediler üzerindeki vergi ve benzeri yükler talep artışının ardındaki faktörler olarak görüldü.

Taşıt kredilerinde, özellikle bireysel tasarruflar talepte artışa yol açarken, tüketici güveni ve diğer finansman kaynakları talebi azalttı.

Diğer bireysel kredilerde ise menkul kıymet alımları, tüketici güveni ve dayanıklı tüketim mallarına yapılan harcama, talebi artırırken, diğer bankalardan sağlanan krediler talebi azaltan tek faktör olarak gerçekleşti.

"Dördüncü çeyrekte, fonlama koşullarındaki sıkılaşmanın artarak sürmesi beklenmekte"

İşletmelere kullandırılan kredilere uygulanan kredi koşul ve kurallarına bakıldığında, bankaların ortalama krediler ile daha riskli krediler üzerinden aldıkları kar marjlarını, faiz dışında alınan ücret ve komisyonları, teminat ihtiyacını, vade ile kredi ya da kredi limitinin büyüklüğüne ilişkin koşulları sıkılaştırmaya devam ettiği, kredi sözleşmesi özel koşullarını ise gevşettiği görüldü.

Bireysel kredilere uygulanan koşul ve kurallar açısından incelendiğinde, bireysel kredi türlerinden konut ve diğer bireysel kredilerde bankaların tüm koşul ve kuralları gevşettiği ancak taşıt kredilerinde ortalama krediler ile daha riskli krediler üzerindeki kar marjlarını artırarak koşul ve kuralları sıkılaştırdıkları gözlendi.

Bankaların fon sağlama imkanlarının gelişimi değerlendirildiğinde, yılın üçüncü çeyreğinde yurt içi fonlama koşullarındaki sıkılaşmanın sürdüğü ortaya çıktı. 2015 yılı başından itibaren sıkılaşan yurt dışı fonlama koşullarında ise hem fonlama maliyetinin hem de diğer koşul ve kuralların etkisiyle bu dönemde sıkılaşmanın arttığı gözlendi. Bu yılın dördüncü çeyreğinde de fonlama koşullarındaki sıkılaşmanın hem yurt içinde hem yurt dışında artarak sürmesi bekleniyor.