Kösem Sultan KİMDİR? Hayatı - Biyografisi

Haseki Mâh-Peyker Kösem Valide Sultan, tam adıyla; Devletlu İsmetlu Haseki Mahpeyker Kösem Valide Sultan Aliyyetü'ş-Şân Hazretleri, (D: 1590 - Ö: 2 Eylül 1651) Osmanlı Devlet yönetiminde etkin bir rol oynamış Haseki Sultan ve Valide Sultan dır.

Sultan I.Ahmed döneminde saraya cariye olarak getirilmiş ve o dönemin Valide Sultan'ı olan Safiye Sultan'ın isteği üzerine adı 'Mahpeyker' olmuştur.

Osmanlı Padişahı I. Ahmed'in en sevdiği hasekisi olmayı başarmıştır.

Kösem Sultan, Osmanlı padişahlarindan IV. Murat ile Sultan İbrahim'in annesi ve IV. Mehmed'in babaannesidir. Torununun saltanatında bile haremi yönetmiş ve büyük kayınvalidesi  Safiye Sultan gibi kendisi de Büyük Valide Sultan olmuştur. Kösem adını ise daha sonra almıştır.

Kösem Sultan'ın ismi ile tanınmasi hakkında ilk yazılı belge Italyan Pietro della Valle tarafından yazılmış Voyages adlı eserde görüldüğü kabul edilmektedir.

Kösem Sultan adını alması hakkında çeşitli rivayetler bulunmaktadır. Bir rivayete göre, cildi pürüssüz ve bembeyaz olduğu için Sultan I. Ahmed ikinci ad olarak Kösem konmuştur.

Diğer bir rivayete göre ise; Kösem'in anlamı olan "emin, ne zaman ne yapacağını bilen, bir sürüye yol gösteren ve yönlendiren kişi veya kimse veya hayvan" anlamında Kösem Sultan'a verilmiştir.

20. yy başlarında (1605–1651) Osmanlı tarihçisi Ahmet Refik tarafından Kadınlar saltanatı adı verilen dönemde, Osmanlı tarihinin en güçlü Valide Sultan'ı olduğu kabul edilmiştir. Bu dönemin gerçekte olup olmadığı; gerçekse dönemin tarihleri ve önemli "valide sultanlar" hakkında tarihçiler arasında hala tartışılmaktadır.

Veraset sisteminin dönüşümünde önemli bir rol oynadı!

Kösem Sultan, eşi I. Ahmet saltanat döneminde siyasi işlere tam anlamıyla olmasa da bir nebze karışmış ve veraset sisteminin dönüşümünde önemli bir rol oynadığı aşikardır ama bu belgelendirilemektedir.

Kösem Sultan, oğulları ve torunu dönemlerinde ise, otuz yıla yakın devletin fiili ve idari gücünü bizzat elinde bulundurmuş ve oynadığı siyasi satrançlar ile imparatorluk üzerinde iktidar sahibi olmak isteyen devlet adamlarını bertaraf etmiştir.

Avrupalıların ifadesiyle tam bir ana kraliçe!

Naibe-i Saltanat, Valide-i Muazzama, Valide-i Muhtereme, Sahibet-ül Makam, Valide-i Kebire, Der-i Devlet, Ümmü'l Müminin, Ulu Valide; öldürüldükten sonra Valide-i Maktule sıfatlarıyla da anılan Kösem Sultan, Osmanlı hareminde kadın hakimiyetinin sembolü haline gelmiş tarihin en önemli kadın figürlerinden biridir ve Avrupalıların ifadesiyle tam bir ana kraliçedir.

IV. Mehmet'in padişahlığı döneminde devlet işlerinde söz sahibi oldu!

Kösem Sultan, torunu IV. Mehmet'in padişahlığı döneminde de Saltanat Naibesi olmuş, devlet işlerinde söz sahibi olmuştur.

Bunun üzerine yeni Valide Sultan olan Tarhan Sultan veya bilinen ismiyle Turhan Hatice Sultan ile aralarındaki husumet ortaya çıkıp büyümüştür. Kösem Sultan bu durumun ancak yeni bir şehzadenin padişah olmasıyla değişebileceğini düşünerek diğer oğlu Şehzade Süleyman'i tahta gecirmek için planlamaya ve çalışmalara başlamıştır.

2 Eylül 1651'de bir grup isyancı tarafından öldürüldü!

Turhan Hatice Sultan'ın, durumu Kösem Sultan'ın en güvendiği cariye olan Meleki Hatun vasıtasıyla öğrenmesi bu planın tümüyle uygulanmasına engel olmuştur. Bu sırada ayaklanan yeniçeriler, Turhan Valide Sultan'ın saraydaki yardımcıları olan ağalarının Mısır'a sürgün edilmesini talep etmişlerdir. Tehlikeli durum karşısında harekete geçen Turhan Sultan, ağalarının da yardımıyla Osmanlı tarihinin belki de en kudretli kadını olan Kösem Sultan'ı 2 Eylül 1651'de bir grup isyancı tarafından öldürülmesini sağlayarak onu ortadan kaldırtmıştır.

Türbesi nerede?

Kösem Sultan'ın cenazesi, eşinin yaptırdığı Sultan Ahmet Camii'ne bağlı olan I. Ahmed türbesine gömülmüştür.

Bu olaydan sonra Köprülü ailesinden sadrazamlar iş başına geldi. Böylece Osmanlı Devleti tarihindeki Kadınlar saltanatı, yani Valide Sultanların (padişahların anneleri) devlet siyasetindeki etkileri, sona erdiği kabul edilmektedir.

Kösem Sultan'ın hayatı modern dönemde bir çok romana, tiyatro oyunlarına, TV dizilerine, filmlere ve opera eserlerine konu olmuştur.