Dünyada ilk! 10 bin mezar taşına 3 boyutlu koruma

Eyüpsultan Belediyesi Eyüp Sultan Tarihi Merkez (ESTAM) Yönetimi, defin kültürünün önemli parçalarından olan ve Osmanlı döneminde bir sanat dalı haline gelen, üzerilerindeki yazılar, işaretler ve sembollerle yapıldıkları dönemin tarihine ışık tutan mezar taşlarını koruyabilmek için proje geliştirdi. 

İlçedeki yaklaşık 10 bin mezar taşına kazınan tarihi gelecek kuşaklara aktarabilme amacıyla yola çıkan ESTAM Yönetimi, proje kapsamında, mezar taşlarının 3 boyutlu maketini çıkarmaya başladı. 

Çıkarılan dijital arşiv sayesinde çalınması veya hasar görmesi durumunda mezar taşı birebir yeniden yapılabilecek ya da onarılabilecek.

''MEZAR TAŞLARI MİLLİ SERVET''

ESTAM Mezar Taşı Modelleme Uzmanı Eyüp Baş, tarihi değeri olan birçok mezar taşının yıprandığını, kırıldığını, deforme olduğunu anlatarak, "milli servet" olarak nitelendirdiği mezar taşlarının yok olup gitmesini önlemek amacıyla dijital arşiv oluşturma projesi geliştirdiklerini söyledi. 

Çalışmanın, ilçedeki mezarlıklar, hazireler ve türbelerdeki mezar taşlarının gelecek kuşaklara aktarımı açısından önem arz ettiğini dile getiren Baş, proje kapsamında, alanda 3 boyutlu tarayıcı ile mezar taşının birebir modelini çıkardıklarını, daha sonra ofiste üç boyutlu modellemesini yaptıklarını anlattı.

Bu çalışmanın herhangi bir zarara uğrayan mezar taşını birebir onarabilme imkanı sağlayacağını vurgulayan Baş, çalışmanın sonunda dijital arşiv oluşturacaklarını söyledi.

Baş, "Burada bizim için en önemli nokta, mezar taşımızda bulunan kitabelerin en iyi şekilde taranması. Hazirelerde yatan kişilerin kim olduğu, açıklamaları, kitabelerinde neler yazdıkları ve devlette ne gibi görevlerde bulundukları gibi bilgileri de halkın açıkça okuyabileceği bir ansiklopedi haline de getireceğiz." dedi.

Çalışmaya Ebussuud Efendi Haziresi'nde başladıklarını ifade eden Baş, burada toplamda 75 mezar taşı bulunduğunu aktardı.

''ÇALIŞMA DÜNYADA İLK''

Eyüp Baş, bu mezar taşlarının üzerindeki sembollerde, resimlerde, yazılarda, hatlarda mezarda kimin yattığı, ne iş yaptığı, soy ağacı gibi bilgilerin yer aldığını dile getirerek, arşivleme sırasında bu bilgileri kitap haline getireceklerini anlattı.

Çoğu kişinin kitabelerde yazılanları okuyamadığını, bugüne kadar bununla ilgili bir çalışma da yapılmadığını anlatan Baş, şunları kaydetti:

"Bu kaynağı oluşturmak için ESTAM çalışmaya başlamıştır. Bu denli detaylı bir çalışma Türkiye değil, dünyada bile ilk olacak. Alanda mezar taşlarını detaylı şekilde tarıyoruz. Eyüpsultan'da yaklaşık 10 bin Osmanlı döneminden kalma mezar taşı bulunmaktadır. Bu mezar taşları gerçekten yıpranmış, çalınmış ve bir kısmı kırık kenarda bir şekilde beklemektedir. Bunları tekrardan ihya edip, restorasyonunu yapıp, gelecek nesillere aktarmak istiyoruz. Kırık dökük olan mezar taşlarının restorasyonu yapılacak, gerekli kırılan parçaları tespit edilip yapıştırma usullerine göre tekrardan monte edilecektir."