HDP ilkede CHP ile anlaştı, peki seçim formülü ne?

İşte Ali Saydam'ın "HDP’ye ne verildi?" başlıklı yazısı;

HDP Eş Başkanı Pervin Buldan dün açıkladı: “Aday çıkartmayacağız.” Hemen peşinden bir sorgulama başladı tabii… “Bu ne anlama geliyor?”, “Millet İttifakı’nın adayı Kılıçdaroğlu’nu mu destekleyecekler?”, “Öyle mi olacak?”

İnanın bu kadar sorgulanacak ne var anlamış değiliz… HDP’nin CHP ile adı konulmamış ittifakı ne yenidir; ne de gizli…

En somut hâli 2018 yerel seçimlerinde vuku buldu… Ardından karşılıklı açıklamalarla altı çizilmeye devam edildi… Aralarındaki tek ‘tutarsızlık’; HDP’nin ısrarına rağmen bu ittifakın resmen deklare edilmemesiydi. O kadar…

Biraz daha somut konuşalım… HDP-CHP uyumu, iki belgenin karşılaştırmasıyla ‘tertemiz’ anlaşılabilir. İlki, HDP eş başkanları tarafından Eylül 2021’de açıklanan 11 maddelik ‘tutum belgesi’… İkincisi de bu yılın başında Millet İttifakı’nın açıkladığı ‘mutabakat metni’…

Bu iki metin üzerinde kısa bir inceleme yaparak HDP’nin 11 maddesinin Millet İttifakı’nın mutabakat metnine nasıl yedirildiğini tespit etmeye çalıştık:

1. HDP TUTUM BELGESİ: “Kuvvetler ayrılığının yerele doğru genişletildiği, yerel yönetimlere yetki ve kaynak devrinin güvence altına alındığı, yerel katılım mekanizmalarının işlediği güçlü bir yerel demokrasi olmadan güçlü demokrasiyi inşa etmek mümkün değildir.” (Eyaletler meselesi…)

MİLLET İTTİFAKI MUTABAKAT METNİ: “Bazı bakanlıkların taşra kuruluşlarını görev alanlarına göre yerel yönetimlere devredeceğiz.”, “Merkezi yönetimin yerel yönetimler üzerindeki aşırı vesayetine son vereceğiz.”

2. HDP TUTUM BELGESİ: “Tüm siyasi davaların ve mahkumiyetlerin sonuçlarıyla birlikte ortadan kaldırılmasını […] gereklilik olarak görüyoruz.”

MİLLET İTTİFAKI MUTABAKAT METNİ: Olağanüstü Hal Kanun Hükmünde Kararnamelerinden kaynaklanan mağduriyetlere son vereceğiz.

3. HDP TUTUM BELGESİ: Kayyumlar rejimi anlayışına son verecek yasal düzenlemeler, bu rejimin yarattığı tahribatların giderilmesi ve kayyum mağdurlarının tüm haklarının iadesi için acildir.

MİLLET İTTİFAKI MUTABAKAT METNİ: “Yerel yönetimlerde seçme ve seçilme hakkını yok sayan kayyum uygulamalarına son vereceğiz.”

4. HDP TUTUM BELGESİ: “Başta anadili hakkı olmak üzere tüm evrensel kimlik haklarının tanınması için gerekli düzenlemelerin yapılması büyük önem taşımaktadır.”

MİLLET İTTİFAKI MUTABAKAT METNİ: “İlgili kanun ve yönetmeliklerde anadilinde kültürel ve sanatsal üretimin önünde engel oluşturan maddeleri muğlak ifadelerden arındıracak ve istismara açık olmayacak biçimde düzenleyeceğiz.” (Bkz. Anayasa’nın ilk 4 maddesi)

5. HDP TUTUM BELGESİ: “Komşularımız başta olmak üzere diğer ülkelerle savaş ve çatışmaya, askeri güç gösterisine dayalı, maceracı politikalardan uzaklaşmak…” (Türkiye’nin güneyinde terör devletinin kurulmasına izin vermek)

MİLLET İTTİFAKI MUTABAKAT METNİ: “Ortadoğu Bölgesindeki ülkelerin bağımsızlık, egemenlik ve toprak bütünlüklerine saygı duyacak, iç işlerine karışmayacak, aralarındaki sorunlarda ‘taraf tutan’ değil, ‘çözümleri kolaylaştıran’ olacağız.”

6. HDP TUTUM BELGESİ: “İstanbul Sözleşmesi’nin yeniden geçerli hâle getirilmesi ve uygulanması, toplumsal cinsiyet eşitliği önündeki siyasal, idari, ekonomik ve kültürel tüm engellerin kaldırılması ilk acil adımlar arasındadır.”

MİLLET İTTİFAKI MUTABAKAT METNİ: “Kadına yönelik şiddetle etkin şekilde mücadele edecek, şiddetin önlenmesi adına uluslararası sözleşmeler ve ulusal mevzuat hükümlerini etkili şekilde uygulayacağız.” (İstanbul Sözleşmesi’ni Saadet Partisi’ni ürkütmeden metne sokmanın yolu)

7. HDP TUTUM BELGESİ: “İstihdamın artırılması ve adil gelir dağılımı hedefi ile işsizlik ve yoksulluğu ortadan kaldıracak bir ‘Hakça Dağıtım Programı’ en büyük toplumsal ihtiyaçtır.”

MİLLET İTTİFAKI MUTABAKAT METNİ: “Ekonomik ve Sosyal Konsey’i […] yoksulluk ve gelir dağılımında eşitsizlik gibi ekonomik ve sosyal sektörleri çapraz kesen konularda farklı kesimlerin politika önerilerinin değerlendirildiği, uzlaşma ve diyaloğun sağlandığı bir platform olarak işlevsel hâle getireceğiz.”

8. HDP TUTUM BELGESİ: “Kanun Hükmünde Kararnameler’le yaratılan hak gasplarının giderilmesi, kamuda işe alımda ve atamalarda her tür ayırımcılığa son verilmesi ve sadece liyakatın esas alınması gereklidir.”

MİLLET İTTİFAKI MUTABAKAT METNİ: “Olağanüstü Hal Kanun Hükmünde Kararnamelerinden kaynaklanan mağduriyetlere son vereceğiz.”

9. HDP TUTUM BELGESİ: “Rant uğruna ormanları, tarım alanlarını, akarsuları tahrip eden ve ekolojik dengeyi bozan tüm projelerin, başta Kanal İstanbul olmak üzere, durdurulması gereklidir.”

MİLLET İTTİFAKI MUTABAKAT METNİ: “Kanal İstanbul projesini göreve başladığımız gün iptal edecek, bugüne kadar yapılan iş ve işlemleri hukuki, ekonomik, ekolojik ve teknik olarak incelemeye alacağız.”

10. HDP TUTUM BELGESİ: “Gençlerin kendilerini serbestçe ifade edebilmeleri ve özgürce yaşayabilmeleri için ekonomik, toplumsal ve siyasal alanlarda bütün engellerin kaldırılması”

MİLLET İTTİFAKI MUTABAKAT METNİ: Bkz. “Gençlik” başlığı altındaki 41 madde, s. 218-220.

11. HDP TUTUM BELGESİ: “Sivil, özgürlükçü, yeni bir anayasa, gerçek anlamda bir toplumsal sözleşme Türkiye’de yeni bir başlangıcın ve demokratikleşmenin tacı olacaktır. Bu anayasa; farklı kültürlere, kimliklere, inançlara, anadillerine ve yaşam tarzlarına saygıya dayalı eşit yurttaşlığı esas almalıdır.”

MİLLET İTTİFAKI MUTABAKAT METNİ: “İnsan onurunun dokunulmazlığını ve devletin insan onuruna saygı gösterme ve onu koruma yükümlülüğünü anayasal güvence altına alacağız. […] Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem Mutabakat Metni doğrultusunda yapılması gereken anayasal ve yasal değişiklikleri ivedilikle hayata geçireceğiz.”

Gördüğünüz gibi %100 mutabıklar… Her şey açık… Ancak, buna rağmen şimdiye kadar HDP’nin “Aday çıkarmayacağız” demesi sağlanamamıştı…

Peki şimdi ne değişti de HDP’den bu açıklama geldi?... HDP’nin talebi aslında netti… Eş Başkan Mithat Sancar yukarıdaki mutabakata rağmen Cumhurbaşkanlığı’na aday göstermemek, dolayısıyla Kılıçdaroğlu’nun yolunu açmak için koşullarını 10 Ocak’ta Fatih Altaylı’nın TV programında sıralamıştı:

“Adayımızı çıkaracağız ama doğrudan diyalog, kamunun önünde görüşme ve herkesin bilgisi dâhilinde bir mutabakat arayışına girerlerse ‘hayır’ demeyiz. Bunun sonucunda formüller bulmak mümkündür. Çeşitli formüller bulunabilir. Şimdi görev ve sorumluluk 6’lı Masa’dadır…”

Demek ki genel ilkeler vs.’nin yanında bir de ‘formülde’ anlaştılar… Şimdi, yapılması gereken son görüşmede HDP’ye ne verildiğinin açıklanmasıdır... O formül neymiş, kamuoyunun bunu öğrenmeye hakkı var…