Deprem kentlerinde konut seferberliği! İşte son rakamlar

•    Haber7-ÖZEL

11 ilimizi etkileyen asrın felaketinin üzerinden 1 yıl geçti. 7,7 ve 7,6 büyüklüğündeki depremlerin ilk gününden itibaren Kahramanmaraş, Gaziantep, Hatay, Adana, Osmaniye, Malatya, Kilis, Adıyaman, Şanlıurfa, Diyarbakır ve Elazığ'da devlet tüm gücüyle harekete geçti.

Arama kurtarma çalışmalarının ardından hızlıca çadır kentler kurularak depremzedeler güvenli bölgelere taşındı. Çok kısa bir zaman içinde çadır kentler ise yerini konteyner kentlere bıraktı. Hükümet depremden etkilenen yüzbinlerce vatandaşını konteyner kentlere yerleştirdi. 

ERDOĞAN'DAN KONUT SÖZÜ

36 bin 932 binanın yıkıldığı deprem bölgesi için OHAL ilan edilirken Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, depremden etkilenen vatandaşlar için 1 yılda konut teslim sözü verdi. Arama kurtarma çalışmalarının sona ermesinin ardından konut inşaatı için hemen çalışmalar başlatıldı. Dünyanın en büyük şantiye sahasına dönen deprem bölgesinde şehir ve köylerde inşa edilecek toplam konut sayısı 650 bin 10 olarak belirlendi. Bunların 506 bin 739’si mesken, 143 bin 271’i köy evi olacağı açıklandı. 

45 BİN KONUT TAMAMLANDI

Dünyada eşi benzeri görülmemiş yıkımın yaşandığı deprem sonrası konut inşasının başladığı 11 ilde teslimler de peyderpey yapılmaya başlandı. Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın verdiği söz üzerine hızlanan konut yapımında 1 yıl itibariyle 200 bin afet konutu ve köy evinin inşası devam ediyor. Şu ana kadar teslim edilen konut sayısı ise 45 bini aştı. Güncel rakam olarak 41 bin konut ve 5 bin köy evi inşa edildi. 

2 AY İÇERİSİNDE TESLİM EDİLEN KONUT SAYISI 75 BİN OLACAK

Mart ayının ortasına kadar 30 bin konutun daha kurası çekilecek. İki ayın sonunda toplam 75 bin 364 konut kuraları tamamlanıp depremzedelere teslim edilecek. Son olarak Cumhurbaşkanı Erdoğan, yıl sonuna kadar toplamda 200 bin konutun teslim edilmiş olacağını söyledi.

İki ay içerisinde teslim edilecek konutların illere göre dağılımı şöyle:

"Gaziantep 15 bin 160, Kahramanmaraş 19 bin 501, Hatay 10 bin 418, Malatya 6 bin 672, Adıyaman 6 bin 1, Osmaniye 3 bin 638, Adana 2 bin 408, Kilis 2 bin 11, Şanlıurfa 2 bin 319, Diyarbakır 4 bin 500 ve Elazığ 2 bin 736."

KENDİ EVİNİ YAPMAK İSTEYENLERE DESTEK

Öte yandan depremden etkilenen 11 ilde kendi inşaatını yapmak isteyen afetzedelere hibe ve kredi desteği sağlamak için deprem bölgesinde Temmuz 2023’te yerinde dönüşüm kampanyası başlatıldı. Başvuru sayısı 250 bini aştı. Krediler 2 sene ödemesiz, 10 sene vadeli ve faizsiz olarak verilmeye başlandı. 

Meskenler ve köy evleri için 750 bin TL hibe, 750 bin TL kredi, ahırlı köy evleri için 750 bin hibe, 1 milyon TL kredi, iş yerleri için 400 bin TL hibe, 400 bin TL kredi şeklinde düzenleme yapıldı.

DEPMREMZEDE İLLERE YARDIM 

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından deprem bölgesindeki şehirlerde alt yapı çalışmaları için yerel yönetimlere 40 milyar TL hibe verildi. Bu kapsamda Hatay’a 11 milyar, Kahramanmaraş’a 8 milyar, Adıyaman’a 4,5 milyar, Gaziantep’e 3,7 milyar, Malatya’ya 3 milyar, Şanlıurfa’ya 2,3 milyar, Adana’ya 2,2 milyar, Diyarbakır ve Osmaniye’ye 2,1 milyar, Mersin’e 1,1 milyar TL yardım yapıldı. 

KENTSEL DÖNÜŞÜM VERİLERİ (2012-2024)

Deprem çalışmaları kapsamında ülkemizin tamamında kentsel dönüşüm çalışmaları da devam ediyor. Son alınan verilere göre, Türkiye'deki kentsel dönüşüm çalışmalarında güncel rakamlar şu şekilde;

• Ülke genelinde dönüşümü tamamlanan daire sayısı 2 milyon 200 bin
• Dönüşümü devam eden daire sayısı 400 bin
• Çevre ve Şehircilik Bakanlığının Türkiye genelinde kentsel dönüşüm için sağladığı kaynak: 480 milyar TL

KENTSEL DÖNÜŞÜM KREDİLERİ

Ülkemizde kentsel dönüşüm kredisi Mart 2023’te başladı. Riskli yapıların sahipleri için 5 kredi finansmanı oluşturuldu. Kredi finansmanları şu şekilde;

• Güçlendirme kredisi: 320 bin TL
• Konut yapım kredisi: 1 milyon 250 bin TL. 12 ay ödemesiz, 48 aya kadar vadeli. Vade: 10 yıl. Hak sahibinin faiz tutarı: %0,79. Devlet katkısı: %0,70
• Konut edinme kredisi: 1 milyon 250 bin TL.. 12 ay ödemesiz, 48 aya kadar vadeli. Vade: 10 yıl. Hak sahibinin faiz tutarı: %0,79. Devlet katkısı: %0,70
• İş yeri yapım kredisi: 800 bin TL. 7 yıl vadeli, hak sahibinin faiz tutarı %1,09. Devlet katkısı: %0,40
• İş yeri edinme kredisi: 350 bin TL. Hak sahibinin faiz tutarı %1,09. Devlet katkısı: %0,40

FİRMALARA DESTEK

Hükümet konut üretici firmaları da unutmadı. Konut üreticisi firma ve müteahhitlere yönelik destek paketleri de hizmete sokuldu. Firmalara yönelik destekler ise şu şekilde;

• Hazine destekli kefalet sistemi (KGF) kapsamında uygulanan tazmin oranı bu paket özelinde %7’den %9’a çıkarıldı. 
• 250 milyon liraya kadar finansman imkanı sağlanacak.
• Bu kapsamda 50 milyar lira kefalet limiti açıldı.
• 12 ay ödemesiz toplam 48 ay vade.

6 ŞUBAT DEPREMLERİ SONRASI DEPREM KONUTLARI VE KENTSEL DÖNÜŞÜMDE SON DURUM

6 Şubat depremlerinin ardından 7 Kasım 2023'te Kentsel dönüşüm düzenlemelerini içeren kanun teklifi yasalaştı. Bu kapsamda kentsel dönüşüm için yeni düzenlemeler yapıldı. Yeni düzenlemeler şu şekilde;

• Yargı süreçleri; tahliye ve yıkım isleri hızlandı. 
• Rezerv yapı alanları yeniden tanımlandı
• Ücte iki çoğunluk yerine %50+1 yeterli olacak
• Yapı stokunun yenilenmesi için Kentsel Dönüşüm Başkanlığı kuruldu. (16 Ekim 2023)
• Kentsel Dönüşüm Başkanlığının altında olmak üzere 3 ayrı genel müdürlük oluşturuldu.
• Kentsel Dönüşüm Genel Müdürlüğü
• Marmara Kentsel Dönüşüm Genel Müdürlüğü
• Taşınmaz ve Kaynak Geliştirme Genel Müdürlüğü

İSTANBUL’DA KENTSEL DÖNÜŞÜM ÇALIŞMALARI

İstanbul’da güncel Kentsel Dönüşüm Verileri ise şu şekilde;

• Dönüşümü tamamlanan bağımsız birim sayısı (2012-2024): 800 bin
• Dönüşüm süreçleri devam eden bağımsız birim sayısı (2012-2024): 179 bin
• Bakanlığın İstanbul’daki kentsel dönüşüm projelerine yaptığı yatırım miktarı (2012-2024): 127 milyar 926 milyon TL
• Bakanlık hedefi: 2035’e kadar kentsel dönüşüme girmemiş tek bir yapı bırakmamak.

6 ŞUBAT DEPREMLERİ SONRASI DEPREM KONUTLARI VE KENTSEL DÖNÜŞÜMDE SON DURUM

Asrın felaketi sonrası İstanbul'da depreme dayanıksız evleri kentsel dönüşümle yenilemek adına çok sayıda adım atıldı. Haziran 2023'te İstanbul İçin “Yarısı Bizden” Kampanyası başarıldı. Kampanya dahilinde güncel rakamlar şu şekilde;

• İstanbul için başlatılan kampanyada yapılan başvuru sayısı: 269 bin 670
• Bağımsız birim müracaatı sayısı: 1 milyon 19 bin 471
• Toplam bina sayısı: 90 bin
• %100 anlaşma sağlanan bina sayısı: 14 bin
• 100 metrekare 2+1 dairenin 750 bin lirası devletten. Kalan tutara %10 peşinat. 5 bin 625 liradan başlayan taksitlerle 10 yıl vade.
• 120 metrekare 3+1 dairenin 900 bin lirası devletten. Kalan tutara %10 peşinat. 5 bin 750 liradan başlayan taksitlerle 10 yıl vade.
• Boşaltılan binaların inşaatının TOKİ koordinesinde en geç 2 yıl içinde bitirilmesi öngörülüyor.
• Bu süreçte 10 bin 500 lira taşınma ve aylık 5 bin 250 lira kira yardımı yapılacak.
• İstanbul’da dönüşüm ihtiyacı olan 1,5 milyon konuttan 300 bini;
• 200 bini yerinde ve 100 binini rezerv alanlarda olmak üzere 1 yıl içinde tamamlanacak.

İSTANBUL YENİLENİYOR KAMPANYASI

KİPTAŞ tarafından Temmuz 2021’de başlatılan İstanbul Yenileniyor Kampanyasında başvuru sayısı 26 binin üzerine çıktı. Kampanya katılımı için bina sakinlerinin üçte ikisinin onayı gerekirken, kira desteği olarak 8-10 bin TL yardım yapılıyor. 

Mart 2023 itibariyle 8 ilçede 1.661 riskli bağımsız birime çözüm üretildi. 7.000’den fazla insan güvenli konuta geçti.

Mart 2023 itibariyle 7 ilçede 2 bin 600 kişinin yaşadığı 611 riskli yapının daha yıkım süreçlerinin tamamlanıp yapım sürecine başlanması planlandı