NYT'nin tartışmalı deprem analizine uzmanlardan tepki: Marmara'da 25 yıldan bu yana...

•  Haber7-ÖZEL

Türkiye uzun yıllardır beklenen büyük depremin korkusunu yaşarken ABD Merkezli New York Times gazetesi Volkanoloji uzmanı Dr. Robin George Andrews tarafından İstanbul depremine yönelik hazırlanan analiz Türkiye’deki deprem uzmanlarını ikiye böldü.

NYT'de yr alan makalede “Yakın tarihin en kötü insani felaketlerinden birinin gerçekleşebileceği” uyarısında bulunarak Marmara hattında yaşanan hareketliliğin büyük bir depreme yol açabileceği vurgusu yapıldı.

Türkiye’deki deprem uzmanları ise Haber7’ye özel değerlendirmelerde bulunarak New York Times’in analizinin hiçbir dayanağı olmadığı belirtildi.

Karadeniz Teknik Üniversitesi Jeopolitik Mühendisliği Bölümü Profesör Dr. Osman Bektaş, sosyal medya hesabından paylaşımda bulunarak “İstanbul için iyi haber şu olası deprem 6.3'dür." açıklamasına değindi.

NYT'NİN DEPREM ÇIĞIRTKANLIĞINA UZMANLARDAN CEVAP

Bektaş, NYT'nin Avcılar fayının kırılma ihtimali ile İstanbul'da büyük bir deprem yaşanacağından ancak 2010 ve 2016 arasındaki uluslararası veriler ile bu ihtimalin zayıf olduğu vurgusunu yaparak; "Avcılar segmentiyle adalar segmenti birlikte kırılırsa 7'den büyük deprem olabilir. Şimdi bugün mevcut veriler şunu gösteriyor ki çoklu segment ile iki üç parçanın birden kırılma olasılığı çok zayıf.

Avcılar segmentiyle Adalar segmenti birlikte kırılırsa yeniden büyük bir deprem üretme olasılığı var diyorlar. Ben de diyorum ki adalar fayı zayıf bir fay. Yani sürtünme direnci düşük. 2010 -2016 yılıyla yapılan uluslararası çalışma gösteriyor ki Avcılar fayın sürtünme direnci 0 veya 1. Çok zayıf bir fay, kolaylıkla kayabilen fay. Büyük bir deprem enerjisine gerek kalmadan kolaylıkla kayabiliyor." dedi.

BEKTAŞ: ADALAR FAYI ZAYIF 

Bektaş,  geçmişte Türkiye'de yaşanan depremlere dair açıklamalarda bulunarak İstanbul'da 7'den küçük deprem beklediğini, Adalar fayının ise zayıf bir fay olduğunu vurguladı.

Bektaş, "Varsayalım Avcılarda bir deprem oldu. Bu deprem doğuya doğru yani adalara doğru ilerlerse adalarda durur.  Adalar fayı zayıf bir fay olduğu için kırılmanın daha da doğuya doğru gitmesini önler.

Fayların bugünkü davranışı çok segmentli. İstanbul çevresinde olabilecek olan deprem 7'den küçük, tıpkı 1963 yılında olan 6.3'lük depremler gibi bir deprem bekliyorum. Bunun da ana nedeni Adalar fayının tam kilitli olmadığı, zayıf bir fay olduğunu söyleyebiliriz" dedi. 

"MARMARA PARÇALI BİR ŞEKİLDE KIRILIYOR"

Bektaş Marmara'da fay hatlarının parçalı bir şekilde kırıldığını ve depremin şiddetinin azaldığını belirtti.

Bektaş; "Tıpkı 25 yıldan bu yana Marmara parçalı bir şekilde kırılıyor. Yani 2011, 2012, 2019 ve 2025 yıllarında batıdan doğuya doğru Marmara parçalı bir şekilde kırılıyor.

Eğer boydan boya kırılma olsaydı bugüne kadar kırılanın kırılması gerekirdi. Dolayısıyla bu 25 yıl içerisinde Marmara'nın batıdan doğuya doğru parçalı kırılması 7 veya 7'den büyük deprem olma olasılığını azaltıyor" 

UZMANLAR DEPREM KONUSUNDA NEDEN İKİYE AYRILIYOR?

Uzmanlar arasında yaşanan görüş ayrılığına da değinen Bektaş, tarihsel depremleri tekrar bekleyenler ve fay değişimini dikkate alanlar arasında görüş farklılığı yaşayanlar olduğunu belirterek, "Olası İstanbul depreminin olma ihtimaline karşı iki farklı görüş ayrılığı yapan uzmanlara yönelik ise Bektaş, Bugün iki türde bilim insanı var. Bir tanesi tarihsel depremlerin aynı yerde aynı büyüklükte tekrar edeceğini, bir de fayların büyük deprem ürettikten sonra davranışlarda değişebileceğini varsayıyor ve modern yöntemlere dayandırdığımız taraf var.

Geçmişte o paylar 7 büyüklüğünde deprem ürettiği iddia ediliyor ama önemli ne kadar 250 yıl içerisinde fayın ne kadar deprem enerjisi biriktir sorunudur. Çünkü paylar zaman içerisinde düzenli enerji biriktirmeyebiliyor." dedi.

BASA "SİLİVRİ DEPREMİNİ" HATIRLATTI

İMEF Başkanı Deprem Uzmanı Süleyman Basa uzmanlar arasında yorumlama farkı olduğunu ancak Marmaray fayının tek parça veya iki parça olarak kırılma ihtimallerine değindi.

Basa, NYT'nin yayınladığı makalenin 23 Nisan 2025'teki 6.1'lik Silivri depremine dayanarak hazırlanma ihtimali olduğunu belirterek, "En son 6.1'di en son çekirdek açıklamanda olan depreminden sonra biraz daha tek parça yönünde oldu. NYT'nin yayınladığı rapor muhtemelen bunun üzerindedir. Marmara da ise bize göre 7'ye yakın bir deprem olma olasılığıdır." dedi.

"FAY HATTI KISAYSA DEPREM KÜÇÜK OLUR"

Basa Avcılar segmentinde yaşanacak depremlere ilişkin değerlendirmelerde bulunarak, "Tek parça olursa bütün Marmara düşünün 200 km'lik bir hattın tek tek hatta kırılması 7.5'lere 7.4'lere yakın bir deprem demektir.

Fay hattı ne kadar kısaysa deprem o kadar küçük oluyor. Fay hattı ne kadar uzunsa deprem o kadar büyük oluyor.

Bu adalar fayı veya bu Avcılar kırılmasından söz ediliyor. Gündemde Adalar fayında  20- 30- 40 kilometrelik faylardan bahsediliyor. Kırılırsa da 6,5- 7 arasında arası bir deprem üretebilir." dedi.

ÜŞÜMEZSOY'DAN NYT'YE "YALANCI ÇOBAN" TEPKİSİ

Canlı yayında konuşan Deprem Uzmanı Şener Üşümezsoy'da NYT'nin analizine tepki göstererek, "Analizde fay hareketliliğin batıdan doğuya doğru yani İstanbul'a doğru geldiğini söylüyor. Ancak bu faylar crep yaparak stres biriktirmiyor. Büyükçekmece ile Küçükmece arasında hiçbir stres birikmesi yok. Hem Adalar fayında hem bu fayda stres yok. 

Boş kafalı bir mantık yaptılar. Sanki iki parçalı değil tek parçalı bir fay varmış gibi konuşuluyor. Avcılar fayında stres yok. Dolayısıyla bu makalenin dayandığı hiçbir temel yok. Topluma korku veren yalancı çoban hikayesi.

Sanki ben tek tabanca söylüyorum gibi. 99 depreminden sonra dediler ki Adalar fayında risk var. Hayır dedim Düzce. Daha sonrasında da çok sayıda iddia konuşuldu. (NYT) Bu araştırmaların zombileşmiş modellerinden çıkan çalışmalar bunlar" dedi.