4. Uluslararası Ortadoğu Kongresi

Topaca, Hatay Büyükşehir Belediyesi, Mustafa Kemal Üniversitesi (MKÜ) ve Türk Asya Stratejik Araştırmalar Merkezi (TASAM) iş birliğinde, Hatay İl Kültür Müdürlüğü koordinesinde "Türk-Arap İlişkileri: Çok Boyutlu Güvenlik İnşası" ana temalı düzenlenen "4. Uluslararası Ortadoğu Kongresi"nde, bölgedeki devletlerin tehlikeleri algılama sensörlerinin yetersiz olduğunu gördüklerini söyledi.

Bu tehlikelerin sosyal, siyasi, ekonomik veya askeri olabileceğini belirten Vali Topaca, şöyle konuştu:

"Bu tehlikeleri algılama, önceden tespit etme ve tedbir alma konusunda İslam ülkelerinin çok başarılı olamadığını görüyoruz. Bunun sebepleri arasında yönetimlerle halk arasındaki destek ve ilişki konusunda yetersizlik var. Bu da bu birlikteliğin, bu güçlü yapının oluşmasına mani oluyor. Zayıf yönetimler, algılaması yetersiz yönetimler kendi içinde güçlü olmayınca dışa karşı da zayıflığı beraberinde getiriyor. 'Devlet geleneği' dediğimiz, 'kurumsal yapı' dediğimiz aslında devletten de önemli o geleneklerin, kurumların olmaması veya yeni yeni oluşması ya da eski geleneklerinden, devlet anlayışından kopmuş devletler, başarısızlığın bir başka sebebi olarak ortaya çıkıyor."

Ortadoğu ülkeleri arasında dost ve düşman seçiminde genelde doğru tespitler yapılamadığına dikkati çeken Ercan Topaca, uzun vadeli stratejilerden uzak, günü kurtarmaya yönelik devletlerarası dostlukların da bir başka handikap olarak görüldüğünü vurguladı.

Gerçekte İslam tarihinde çok ciddi bir tecrübe birikimi olduğunu kaydeden Topaca, "Bundan da kopmuş devletler olunca bu süreç daha da zorlaşıyor." diye konuştu.

Ortadoğu ülkelerindeki zengin doğal kaynakların tembelliği de beraberinde getirdiğini savunan Vali Topaca, bu durumun büyük devletlerin ellerinin sürekli İslam politikası içinde olmasına sebebiyet verdiğini, böylece İslam ülkelerindeki huzursuzluğun bir başka kaynağı olarak ortaya çıktığını anlattı.

- Sorunların çözümü temennisi

Ercan Topaca, İslam coğrafyasında insanların birlikteliğini sağlayacak üst çatı kuruluşların, gerek askeri anlamda gerekse fikri veya dini anlamda olmamasının da sorun teşkil ettiğini belirterek, şunları söyledi:

"Bu sorunları, ki biz Hatay olarak çok ciddi bir şekilde yaşıyoruz, komşumuz Suriye'de yaşananlar, Irak'ta olan sıkıntılar, kuzeyde yaşanan sıkıntılar dahil olmak üzere Türkiye ve Hatay'da çok ciddi oranda hissediyoruz. Bu sorunların çözülmesini, İslam ülkeleri arasında çok daha yapıcı bir iş birliğinin, ilişkinin, kültürel ve dini birliğin ortaya çıkmasını bekliyoruz. İnşallah bu toplantı bu birlikteliğin üretilmesini ve dünya barışını sağlaması noktasında bizleri daha da bir araya getirir. Ortak bir cepheden bakmak suretiyle aramızdaki sorunları halletmeye vesile olur."

TASAM Başkanı Süleyman Şensoy da Türk-Arap ilişkilerinin tarihsel boyutunu anlattı.

Türk-Arap ilişkilerinin başarılı olması için sivil ve sektörel diplomasi kanallarının çok büyük derinlik kazanması gerektiğine dikkati çeken Şensoy, şöyle devam etti:

"Çünkü jenerik olarak bir sorun yok, dostluk, kardeşlik, hepsi güzel. Fakat bütün bu söylemlerin sektörel ve finansal olarak derinleştirilmesi, karşılıklı bağımlılığın oluşturulması gerekiyor. Bu karşılıklı bağımlılığı inşa edemezsek, bu söylemlerin bir süre sonra fayda değil, zarar vereceğini de görmemiz gerekiyor. Bu anlamda Türkiye'nin bir Orta Asya tecrübesi var, olumsuz. Dolayısıyla karşılıklı olarak bağımlılığın arttırılması ve bu sektörel kanalların çalışmasının çok önemli olduğunun altını çiziyorum. Çünkü dil, din, tarih, coğrafya çok önemli olmakla birlikte iyi yönetilemediği zaman bugün bölgemizde olduğu gibi karışıklığa ve kaosa neden olabiliyor. Dolayısıyla dil, din, tarih ve coğrafyanın üzerine bina edeceğimiz şey, karşılıklı bağımlılık, sektörel ve finansal derinleşme. Güvenlik ve savunma başta olmak üzere Türk-Arap ilişkileri için önümüzde çok büyük bir zihinsel eşik var. Sadece ihtiyaçlarımızın yüzde 20'sini birbirimizden karşılasak karşılıklı olarak birçok sorunu çözmüş oluyoruz."

Hatay Büyükşehir Belediye Başkanı Lütfü Savaş ise Türklerin Araplarla iş birliğinin İslamiyet öncesine dayandığını anımsatarak, Ortadoğu ülkelerindeki gelişmeleri değerlendirdi.

MKÜ Rektörü Prof. Dr. Hasan Kaya, başta komşu ülkeler olmak üzere bölge ülkelerinde yaşanan çatışmaların istikrarsız bir ortam meydana getirdiğini aktardı.

Bölgede yaşanan olumsuzluklardan etkilenen Türkiye'nin, Ortadoğu bölgesindeki tüm değişme ve gelişmeleri gerçekçi yaklaşımla değerlendirdiğini ifade eden Kaya, barış ve huzur için de çaba gösterildiğini belirtti.