Rant vergisi spekülatörlere set çekecek

AA muhabirine rant vergisine ilişkin açıklamalarda bulunan Durbakayım, rant vergisinin genele yayılmasının, arazi spekülatörlerinin tekel oluşumuna set çekeceğini ifade etti.

Böylece yatırım yapılması muhtemel yerlerden arsa toplayarak bireysel yatırımcıların, hiçbir şekilde etki edemediği imar değişikliğinde söz hakkına sahip olacağına işaret eden Durbakayım, bunun doğal sonucu olarak arsa arzının genele yayılacağını ve söz konusu bölgelerdeki fiyatların astronomik bir şekilde artmayacağını söyledi.

Hatta uzun vadede, enflasyon oranının altında kalan değer artışları nedeniyle kümülatif anlamda bir fiyat düşüşünden bahsetmenin zor olmayacağını belirten Durbakayım, "Rant vergisi, emsal artışından kaynaklanan bir imar değişikliğine bağlı olarak elde edilen değer artışından kamunun pay almasıdır. Eğer emsal artışı kamunun yaptığı bir düzenleme ile gerçekleşiyorsa, kamu bundan yüzde 40 ila yüzde 60 arasında pay alacak. Eğer emsal artışı bireylerin başvurusu sonucu gerçekleşiyorsa, kamu ortaya çıkan değer artışından yüzde 80 ile yüzde 100 arasında pay alacak" diye konuştu.

Bireysel başvuru sonucu ortaya çıkan emsal artışından alınacak vergi miktarının çok yüksek olmasının, bu tip taleplerin önünde ciddi bir engel olabileceğini aktaran Durbakayım, rant vergisini, bir cezalandırma değil, haksız kazanımın önüne geçilmesi ve elde edilen kazancın eşit paydalara bölünmesi olarak değerlendirdi.

Durbakayım, fazla bir değeri olmayan bir bölgedeki bir arsanın, kamunun yapacağı bir yatırım nedeniyle birden bire aşırı değerlendiğini, ortaya çıkan bu aşırı kazancın tek sahibinin, söz konusu arsaya sahip bulunanın olmaması gerektiğini söyledi.

Arsanın değerlenmesini sağlayan kamunun, yaptığı yatırım nedeniyle ortaya çıkan kazançtan pay alması gerektiğini vurgulayan Durbakayım, "Diğer taraftan kamunun yaptığı yatırımın finansmanı ise o bölgeyle hiçbir ilişkisi bulunmayan ve vergilerini düzenleyen başka insanlardır. Bu insanlar da bu kazançtan pay almalıdır. Bunların payı da kamunun elde ettiği kazancın tekrar kendilerine hizmet olarak dönmesi şeklinde olacaktır" ifadelerini kullandı.

- "Belli kuralları vardır. Rastgele bir imar artışı olamaz"

GYODER Yönetim Kurulu Başkanı Aziz Torun ise "rant vergisi"nin "kamuda şeffaflık" paketi içinde kurgulanmış bir düzenleme olduğunu dile getirdi.

Belli kuralların o bölgenin genel imar yapısına uygun gerçekleştirilecek imar artışında hem kamu otoritesi hem de hak sahibinin zan altında kalmasını önlemeyi amaçladığını belirten Torun, imar artışından kaynaklanabilecek şaibeyi ortadan kaldırmak ve şeffaflık adına bu verginin alınmasının önemine işaret etti.

Torun, imar artışına bağlı vergi düzenlemesinin genel konut fiyatlarında bir artışa neden olacağını düşünmediklerini, gelecek dönem yaşanabilecek genel konut fiyat artışlarının nedenini bu uygulamaya bağlanmasını doğru bulmadıklarını söyledi.

Tüm arsaların böyle bir imar artışına gitmesinin söz konusu olmadığını vurgulayan Torun, şöyle devam etti:

"Dolayısıyla bir talep yoksa bir artış da olmayacak ve kamu otoritesine ödenecek ekstra bir vergi de söz konusu olmayacaktır. Ayrıca imar artışları çok istisnai durumlardır. Bütün arsalarda söz konusu olamaz. İmar durumunun artması 1/5000, 1/10000, 1/25000 1/50000 gibi üst planlara uyumlu olmasına bağlıdır. Belli kuralları vardır. Rastgele bir imar artışı olamaz. Böyle bir değişiklik söz konusu olmuşsa kamunun alacağı pay da arsanın bulunduğu konuma ve bölgeye göre hesap edilecektir. Her yerde standart olmayacak, arsanın değeriyle orantılı olacaktır."

İmar artışının belli koşullarda gerçekleştiğini aktaran Torun, eğer böyle bir koşul oluşmuş ve imar artışı söz konusu olmuşsa kamu otoritesinin buradan bir gelir elde etmesinin makul olduğunu belirtti.

Torun, bu tip istisnai durumlar karşısında, hem kamu otoritesi hem de hak sahibinin zan altında kalmaması gerektiğini ifade ederek, "Yapılacak imar değişiklikleri, genel planlamalara uygun hayata geçirilmeli, suiistimal edilmemeli ve yerel yönetimler bunu yeni bir gelir kapısı olarak görmemelidir. Zaten yeni gelişen bölgeler de bir imar planı gerçekleştirilirse yüzde 40 kadar plan kapsamındaki araziden Düzenleme Ortaklı Payı (DOP) ve Kamu Ortaklık Payı (KOP) pay alınıyor. Ayrıca bir değer artış vergisi alınmalıdır" diye konuştu.

Gerekirse bu oranın yüzde 50'ye kadar çıkarılabileceğini ve bu ilave yüzde 10'larla imarlı bir kamu ortaklık PAYI parseli oluşturulabileceğini anlatan Torun, aksi halde bu tür uygulamanın ekonominin dinamizmine, bölgelerin ve şehirlerin gelişme stratejisine ters düşeceğini söyledi.

Aziz Torun, burada mükerrer bir vergi yüküne sebebiyet vermemek gerektiğinin altını çizerek, yapılacak düzenlemenin "imar artışı" ile sınırlı tutulmasının hayati önem taşıdığını kaydetti.

"Her yerde imar değişikliğiyle rant oluşturuluyor" algısının yanlış olduğunu vurgulayan Torun, imar artışı ile rant oluşuyorsa vergisinin alınmasının doğru olduğunu belirtti.

Torun, vergi alınırsa kamuoyundaki bazı spekülasyonların önüne geçilebileceğini dile getirerek, burada imar değişikliği değil imar artışıyla ilgili vergi alınmasının söz konusu olduğuna işaret etti.

Yoksa imar değişikliği denildiği zaman birçok nedenle imar değişikliği de olabileceğine dikkati çeken Torun, sözlerini şöyle tamamladı:

"Bölgenin gelişmesiyle ilgili olarak fonksiyonlar değişiyor. Konut imari ofise yada sağlık, eğitime dönüştürülebilir. Bu da bir imar değişikliğidir. Bu değişiklikler bir artış anlamına da gelmiyor. Ancak bir imar varken şu ya da bu nedenle o arsanın imarı artırılıyor ise yani burada inşaat imarı örnek olarak bir emsalken ikiye çıkarılıyorsa bunun bir vergiye bağlanması söz konusu olacak. Ödenecek vergi ilave imarın bedeli olacağı için inşaatın metrekaresine düşen arsa payı maliyeti değişmeyecek yani gayrimenkulün metrekare fiyatlarında bir artış doğurmayacaktır."