Prof. Dr. Nevzat Tarhan: Dijital Dünya Sessiz Bir Gürültü Üretiyor

Rami Kütüphanesi’nde düzenlenen “Psikoloji Konuşmaları” serisinin bu ayki konuğu Üsküdar Üniversitesi Kurucu Rektörü Prof. Dr. Nevzat Tarhan oldu. “Dijitalleşen Dünyada Zihinsel Sükûnet Mümkün mü?” başlıklı programda Tarhan, dijitalleşmenin birey, aile ve toplum üzerindeki psikolojik etkilerini ele aldı.

Moderatörlüğünü Şaban Özdemir’in üstlendiği söyleşide Prof. Dr. Tarhan, özellikle çocuklar ve gençler üzerindeki dijital etkilere dikkat çekerek, “Sosyal medya sessiz görülen bir gürültüdür. İnsanları sahte bir dünyanın içine çekiyor. Bu nedenle bireyin seçici olması, zihinsel filtreler geliştirmesi gerekiyor.” dedi.

Dijitalleşmenin ebeveynlik anlayışını köklü biçimde değiştirdiğini vurgulayan Tarhan, çocukların erken yaşta kontrolsüz biçimde dijital cihazlarla tanıştırılmasının ciddi sorunlara yol açtığını belirtti. Bazı ülkelerde 3 yaşına kadar çocuklara telefon verilmediğini hatırlatan Tarhan, “Bu yaşlarda soyut düşünce gelişmediği için dijital maruziyet zararlı olabiliyor.” ifadelerini kullandı.

Eğlencenin de psikolojik bir ihtiyaç olduğunu ancak bunun sınırlı tutulması gerektiğini dile getiren Tarhan, “Eğlence ihtiyacı yüzde 20’dir. Kalan zamanda dijital araçların kişinin amacı ve mesleği doğrultusunda kullanılması gerekir.” dedi.

Yapay zekâ konusuna da değinen Tarhan, bu teknolojinin amaçlı bireyler için güçlü bir araç olduğunu, ancak amaçsız bireylerde psikolojik sorunları derinleştirebileceğini söyledi. “Geleceğin psikoloğu, yapay zekâyı iyi kullanan psikologdur.” diyen Tarhan, yapay zekânın matbaanın icadı gibi bir insanlık devrimi oluşturacağını ifade etti.

Aile içi ilişkilerde sevgi ve güven ortamının önemine dikkat çeken Tarhan, “Evde huzur olması için evin bir güven alanı olması gerekir. Sevgi ve kurallı ortam güven üretir.” dedi. Bir çocuğa anne babanın öğreteceği en önemli değerin dürüstlük olduğunu vurgulayan Tarhan, baskı kültürünün olduğu toplumlarda savunma yalanlarının yaygınlaştığını söyledi.

Toplumda artan güvensizlik ve ahlaki erozyona da değinen Tarhan, “Baskı toplumlarında güç şahıslardadır, kanunlarda değil. Hukuk devleti olmayan yerde adalet olmaz; adalet olmayan yerde de sağlıklı bir toplumdan söz edilemez.” ifadelerini kullandı.

Sevgi dilinin önemini örneklerle anlatan Tarhan, tebessüm, şefkatli bakış, güzel söz ve dokunuşun güçlü birer duygu aktarım aracı olduğunu belirtti.

Programda “kalabalık yalnızlık” kavramına da değinildi. Tarhan, 2024 yılında “kalabalık yalnızlık” ifadesinin yılın kelimesi seçildiğini hatırlatarak, günümüzde ilişkilerin yüzeysel kaldığını, derin ve anlamlı bağların zayıfladığını ifade etti.

Program sonunda, salonda ekrana yansıtılan QR kod aracılığıyla katılımcıların soruları dijital ortamdan alındı. Katılımcılar, yönelttikleri soruları QR kod üzerinden iletirken, moderatör Şaban Özdemir soruları seçerek Prof. Dr. Nevzat Tarhan’a yöneltti. Söyleşi, bu yöntemle iletilen soruların yanıtlanmasının ardından sona erdi.