Seçim tarihimizdeki garip olaylar

Mehmet Koca'nın haberi

Türkiye Cumhuriyet tarihinin en önemli seçimlerinden birine hazırlanırken, kısa demokrasi tarihimiz birbirinden acı ve trajik anılarla dolu. Türk demokrasi tarihinin kara bir lekesi olarak görülen 21 Temmuz 1946 yılı seçimleri halk arasında “Sopalı seçim” olarak bilinir. Tek parti döneminin koyduğu baskıcı kurallar, dönemin valileri, emniyet müdürleri ve kolluk kuvvetleri aracılığı yapılan seçimde uygulanan yöntemler en katı dikta rejimlerine 'şapka' çıkartacak cinstendi.

AÇIK OY GİZLİ TASNİF

Dünyanın en kanlı diktatörlerine ilham veren seçim sistemi, ilk kez Türkiye’de uygulandı. Milli Şef’in geliştirdiği yönteme göre vatandaş oyunu kime verdiğini sandık yetkililerine ibraz edecek, verilen oylar daha sonra gizli olarak bir heyet tarafından sayılarak “Tutanak”la Ankara’ya bildirilecek. Bu yöntemle 1946 seçimlerinde CHP yüzde 80 oy alabildi. Aynı seçimde DP yüzde 12.6 oranında oy alırken Milli Kalkınma Partisi 3.3, bağımsızlar da yüzde 4.1 oy aldı.

İNÖNÜ YÜZLERCE SANDIĞI KIRDIRDI

DP-CHP arasındaki yarım yüzyıla damgasını vuran mücadele işte bu tarihten sonra başladı. DP’ye oy verdiği “Tutanakla aşikar” olan memurlar sürgüne yollandı. Halkın saygı duyduğu din alimlerine yönelik zulmün doruk noktasına çıktığı bu yıllarda, büyükşehirlerde ibadethaneler, vakıf eserleri adeta talan edildi. Demokrat Partili olmasından şüphe duyulanlara karşı izlenen baskılar 1950 yılına kadar kesintisiz sürdü. Ankara Milletvekili Adayı olan İsmet İnönü, kendisine oy çıkmayan yüzlerce sandığı kırdırdı. İnönü’ye oy çıkmayan sandıklarda görevli kamu çalışanları Trakya ve Doğu Anadolu bölgelerine apar topar tayin edildi.

ŞAPKASIZ OY KULLANILMAYA!

1950’de yapılan seçimlerde ise siyasi tablo tersine döndü. Bu defa DP halkın yüzde 52.7’sinin oylarını alarak iktidara geldi. Kastamonu’da oy sandıkları CHP il başkanlığında çıktı. Konya, Adana, Ankara, Kırıkkale gibi il merkezlerinde DP’ye verilen oylar çuvallar içinde kaçırılmak istenirken seçim müşahitleri tarafından el konuldu. Kırşehir, Şanlıurfa, Kahramanmaraş,?Gaziantep, Amasya, Manisa gibi il merkezlerinde ise yüzlerce sandık için DP seçim müşahitleri kayıp ihbarında bulundu. Burdur’da ise üç etekli ve başörtülü diye yaşlı kadınlara para cezası yazıldı, oy kullandırılmadı. Isparta’da şapkasız oy kullanılmasına izin verilmedi.

NANKÖR ANKARA

CHP 1950 seçimlerinin sonucunu yıllarca hazmedemedi. Seçim sonuçlarının netleştiği gece İsmet İnönü’nün köşk balkonuna çıkarak yumruklarını sıkıp “Nankör Ankara” diyerek haykırması kulaktan kulağa fısıldandı. Merhum Menderes, bu tarihi olayı 18 ekim 1957 tarihli Amasya mitinginde belgeleriyle açıkladı.

Türkiye Gazetesi