60 yaş üstüne zona uyarısı

Uzmanlar, daha önce suçiçeği geçirmiş kişilerde ilerleyen yaşlarda ortaya çıkabilen ve tekrar etme riski olan zona (herpes zoster) hastalığı için özellikle 60 yaş üstü kişilerde aşılanmanın gerekli olduğunu bildirdi.

Hacettepe Üniversitesi (HÜ) Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Serhat Ünal, özellikle 60 üstü bireyler için aşılanmanın önemine dikkat çekti.

Erişkin aşılamasında sorunlar olduğunu ifade eden Ünal, "Çocukluk çağı aşılamasında 13-14 değişik aşıyı yüzde 95 ve üzeri oranlarda yapıyoruz ama erişkin aşılaması yani grip (influenza), zatürre (pnömoni) baktığımız zaman; Türkiye'de pnömokok aşılama oranı yüzde 0,1. Grip aşılamasında yüzde 6'yı geçemedik. Biz tedavi kılavuzlarında yüksek öneriyle tavsiye edildiği üzere Türkiye'de altta yatan bir hastalığı olan riskli bireyleri ve 65 yaş üstünü aşılamak için uğraşıyoruz" diye konuştu.

Türkiye'de erişkin aşılama oranlarını artırmaya çalıştıklarını anlatan Ünal, bunlardan birinin de geçen yıl Türkiye'de de uygulanmaya başlayan "zona aşısı" olduğunu söyledi.

Zona hastalığı hakkında bilgi veren Ünal, zonanın çocukluk çağında geçirilen suçiçeği hastalığıyla vücuda giren bir virüsün sinir sistemine yerleştiğini ve kişinin bağışıklık (immün) sisteminde bir zayıflama veya bozukluk olduğunda ortaya çıkabildiğini söyledi.

Zonaya neden olan virüsün çoğalmasıyla sinirlerdeki kılıfların hasarlandığını ve bunun şiddetli ağrıya yol açtığını anlatan Ünal, "Eğer hastanın gözünde çıkarsa, göz zosteri (oftalmik zona) oluşabilir. Bu da körlük yapabilir ya da vücutta diğer bölgelere yayılır; daha başka sorunlar çıkarabilir. Yaşla birlikte görülme oranı ve şiddeti artan bu ağrı ve belirtiler hastayı canından bezdirir" dedi.

Zonanın tekrarlayabilen bir hastalık olduğuna dikkati çeken Ünal, şöyle devam etti:

"Yaşlandıkça immünite düştüğü için zona esasında yaşlıların hastalığıdır, çok özel durumlar olmadıkça daha sıklıkla 60 yaşından sonra gözükür. İşte bu azalan immüniteyi kuvvetlendirmek için bildiğimiz suçiçeği aşısının içindeki antijen miktarının arttırılmış şeklinin bulunduğu bir aşı mevcut. Çocuklara bir birim veriliyorsa ki çocuklara o bir birim yetiyor, antikor oluşuyor ve suçiçeği hastalığına yakalanmıyorlar, erişkinlerde 14 katı antijen veriliyor. Bunu verince, immünite yükseliyor. Bu yüzden 60 yaş üzeri herkese zona aşısı yaptırmasını tavsiye ediyoruz."

Ünal, tek doz olarak kullanılan aşının yaklaşık 5 yıl koruma sağladığını sözlerine ekledi.

Türkiye'ye aşı konusunda bir sempozyuma katılmak için gelen ABD'li bilim insanı Prof. Dr. Eddy Bresnitz de birçok ülkede zonanın görülme sıklığına dair sağlıklı veri olmadığını ama ABD'de yıllık yaklaşık bir milyon vakanın görüldüğünü söyledi.

Zona'nın "ciddi ve zorlayıcı bir hastalık" olduğuna dikkati çeken Bresnitz, "Yaşla birlikte görülme sıklığı artıyor, özellikle 60 yaş üzerinde daha sık görülüyor. ABD'de 2013 yılında zona aşılanma oranı yüzde 24. Tabii ırka ve etnik kökene göre farklılık gösteriyor. Beyazlarda yüzde 27-28 gibi görüyoruz aşılanma oranını. Siyah nüfusta ise yüzde 8-9 civarında daha düşük oranlarda seyrediyor" ifadelerini kullandı.

Zona hastalığı konusunda daha önce suçiçeği geçirmiş herkesin risk grubunda olduğunu dile getiren Bresnitz, şunları kaydetti:

"Farklı ülkelerde yapılan çalışmalara göre zona görülme olasılığı genç yaş grubunda da sıfır değil ama 50 yaş üzerinde dramatik bir şekilde artmaya başlıyor. Birçok çalışmada da görüyoruz ki kadınlar erkeklere kıyasla yüzde 20 daha fazla risk taşıyorlar ama bunun nedenini şu an bilmiyoruz. Bu yüzden 50 yaş üstü kişiler, bağışıklık sistemi yetersiz olanlar, kronik hastalıkları olan kişiler de daha riskli bir grubu oluşturdukları için zona aşısını yüksek öneri seviyesinde tavsiye ediyoruz."

Zona aşısının 50 yaşından 59 yaşına kadar yüzde 70, 60 yaş üzerinde yüzde 50 koruma sağladığını vurgulayan Bresnitz, aşının tek doz olarak, cilt altına uygulandığını söyledi.

Zona aşısının Türkiye'de birçok diğer ülkede olduğu gibi geri ödeme kapsamında bulunmadığını anlatan Bresnitz, "Dolayısıyla aile büyüğünüz varsa ve ona bir hediye vermek istiyorsanız verebileceğiniz en iyi hediyelerden birisi hekim tavsiyesine istinaden zona aşısı olabilir. Çünkü CDC (Centers for Disease Control and Prevention / ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri) kayıtlarına göre her üç kişiden birinin hayatında zona geçirme ihtimali var" değerlendirmesinde bulundu.