Gıdada koronavirüs tehlikesi var mı?

Çin'de daha önce dondurulmuş tavuklarda ve deniz ürünlerinin ambalajlarında görülen koronavirüs, geçen günlerde de Tianjin kentindeki bir fabrikada üretilen dondurmalardan alınan üç numunede tespit edildi. Daha önce koronavirüsün yeni gelişecek bir mutantla gıdadan da bulaşabilecek duruma gelebileceğine yönelik uyarılarda bulunan ÇÜ Ziraat Fakültesi Gıda Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Işıl Var, "Şimdi de bir dondurma fabrikasındaki üründe koronavirüsün hem de yeni mutantının bulunduğuyla ilgili bir haber geldi. Yani aslında koronavirüs gıdanın etrafında dolaşıyor. Gıdadan bulaşmaz deniyor, neye göre bulaşmaz? Hangi çalışmayı yaptınız da bulaşmadığını söyleyebiliyorsunuz. Bugüne kadar böyle bir veri yok elimizde deniliyor. Bugün veriler gelmeye başladı. Umarım bu veriler korkutucu bir duruma gelmez" dedi.

‘Dondurma steril üretilmişse, bulaş personel kaynaklı olabilir'

Dondurma yapımında birçok maddenin kullanıldığına dikkat çeken Prof. Dr. Işıl Var, "Sadece sütten elde edilen sade bir dondurma mı yoksa içerisine fındık, fıstık, ceviz, meyve ya da aroma konulmuş mu, bununla ilgi bir tanım yapılmamış. Bunların her biri birer kontaminasyon kaynağıdır. Ama dondurma miksi aynı zamanda pastörize ediliyor. Şimdi bu pastörizasyon yapılmış mı, yapıldıktan sonra mı bu çıktı, bir şey bulaştı? Eğer bütün her şey çok steril, dondurma tertemiz üretilmiş, pastorize de edilmiş daha sonra bunla karşılaşıyorsak bulaşın, personel kaynaklı olma ihtimali çok daha yüksek" diye konuştu. 

'Virüs konakçısında çoğalır ama gıda ve su taşıyıcıdır"

Gıda ve suyun taşıyıcı olduğunun altını çizen Prof. Dr. Var, şöyle konuştu: 

"Tamam gıdanın üstünde var ve dondurulmuş gıda zaten şaşırtmadı. Dondurulmuş gıdada virüs tahrip olmuyor. Dondurma işlemi dediğimiz o eksi derecelerdeki dondurmada aslında birçok bakteri dahil hiçbirine bir şey olmuyor, sadece çoğalamıyorlar. Zaten virüs gıdada çoğalabilen bir şey değil. Virüs ancak konakçısına girdiği zaman çoğalabiliyor. Ama gıdalar ve su her zaman için taşıyıcı olmuştur. Mesela rotavirüs, nörovirüs, adenovirüs ve hatta sarılık, çocuk felci virüsleri gıda aracılığıyla insanlara bulaşıyor ve onları hasta ediyor."

Gıdada bulundu, insana bulaşmaması söz konusu olamaz

Dondurulmuş gıdalarda çıkan koronavirüsün gıdalarda bir süre kalabildiğinin göstergesi olduğunu belirten Işıl Var, "Covid-19'un gıdada bulunması durumunda; ki bu gösterildi, o zaman bunun insana bulaşmaması diye bir şey söz konusu olamaz diye düşünüyorum. Sadece her virüsün bulunduğu ortamda kalış süresi farklıdır. O da işte onun genetik yapısıyla ilgilidir ve bunun yüksek güvenlikli laboratuvarlarda mutlaka araştırılması gerekiyor. Eğer dondurulmuşlarda bu çıktıysa büyük bir ihtimalle gıdalarda bir süreliğine kaldığı söz konusu. Yapılan çalışmada eğer bunu bulabiliyorlarsa gıdaların taşıyıcı olabileceği ortaya çıktı demektir" ifadelerini kullandı.

Ekmekte uzun süre yaşayamıyor, pişmeden etkileniyor

Gıda tüketiminde koronavirüs riskine karşı dikkat edilmesi gereken noktaları sıralayan Prof. Dr. Işıl Var, şöyle devam etti: 

"Pişmeden etkileniyor. Et ve sebze gibi ürünlerimiz için mutlaka 70-80 derecelik bir pişirme uygulayalım. Sebze-meyveleri çiğ yiyeceksek çok iyi yıkanmasına dikkat edeceğiz. Bakteriyel anlamda baktığımızda ekmekte uzun süre yaşayamıyorlar. Çünkü oradaki su oranı çok yeterli gelmiyor. Virüsle ilgili de ekmeğinize Covid'li biri hapşırır ya da eli kirli, Covid'li bir şekilde ekmeğe dokunduğu zaman elbette orada olacaktır. Ama benim altını çizmek istediğim, ne kadar süre orada kalabiliyor?"