Sosyal güvenlik denetmenlerinden sempozyum

Sosyal Güvenlik Haftası ile sosyal güvenliğin bir hafta boyunca yoğun olarak yerel ve ulusal medyada yer alması sağlanarak, vatandaşlarda sosyal güvenlik bilincinin oluşturulup kayıt dışı istihdamın en alt seviyelere indirilmesi hedeflenmektedir.

Kayıt dışı istihdam, fiili olarak yasal işlerde çalışması bulunan kişilerin, çalışma gün ve/veya ücretlerinin ilgili kamu kurum ve kuruluşlarına bildirilmemesi ya da eksik bildirilmesidir. Kayıt dışı istihdam; kişilerin yeterli sağlık yardımı alamamaları sebebiyle hastalıkların çoğalması, iş kazası, meslek hastalığı ya da analık durumunda hak ve yardımlardan faydalarından yararlanamaması, uzun vadede yaşlılık durumunda herhangi bir ücret alamaması, dolayısıyla fakirliğin artması, sigorta primlerini ödeyen işyerleri ile ödemeyenler arasında haksız rekabetin ortaya çıkması, devletin prim kaybına uğraması ve sosyal güvenlik açıklarının oluşması, sosyal güvenlik açıklarının kapatılması için bütçeden transfer yapılması ve dolayısıyla bütçe açıklarının oluşması gibi birçok olumsuz sonuç meydana getirmektedir.

 “Çalışma Hayatında Milli Seferberlik” kapsamında sahada aktif rol alan ve Türkiye genelinde 75.000 işverene rehberlik faaliyeti yapan Sosyal Güvenlik Denetmenleri, Sosyal Güvenlik Haftası vesilesiyle Sosyal Güvenlik Derneği İstanbul Şubesi ve Bahçeşehir Üniversitesi işbirliğiyle 16 Mayıs 2017’de  ‘Kayıtlı İstihdamın Teşviki ve Geleceği’ konulu sempozyum düzenleyerek ülkemizdeki kayıtlı istihdam, kayıt dışı istihdam ve kayıt dışı istihdam ile mücadeleye dikkat çekmek, kayıtlı istihdama akademik bir bakış açısı geliştirilmesi amaçlanmıştır.

Sempozyum Moderatörü Dr. Resul Kurt (SGK E.Baş Müfettişi,Yazar), Konuşmacılar Pamukkale Üniversitesi’nden Prof. Dr. Oğuz Karadeniz, İstanbul Üniversitesi’nden Prof. Dr. Ömer Ekmekçi, Marmara Üniversitesi’nden Doç. Dr. Saim Ocak, Sosyal Güvenlik Denetmeni ve Sosyal Güvenlik Denetmenler Derneği İstanbul Şube Başkanı Burcu Şensoy.

Sosyal Güvenlik Haftasında akademik bakış açısıyla sempozyum konuları ve program düzenlenmiştir. Sempozyum Sosyal Güvenlik Denetmenler Derneği İstanbul Şubesi Başkanı Burcu ŞENSOY’un açılış konuşması ile başlayarak Sempozyumun Onursal Konuğu Trabzonspor Başkanı Muharrem USTA, Bahçeşehir Üniversitesi Rektörü Şenay YALÇIN, Sosyal Güvenlik Denetmenler Derneği Yönetim Kurulu Üyesi Mustafa KILIÇ, İşkur İstanbul İl Müdürlüğü’nü temsilen Zeynep KIRATLI, Sosyal Güvenlik İstanbul İl Müdürü Murat GÖKTAŞ’ın konuşmaları ve plaket takdimi ile devam etti.  

Sosyal Güvenlik İstanbul İl Müdürü Sayın GÖKTAŞ SGK’nın hantal yapıdan kurtularak çağın gereksinimlerine hizmet veren bir yapıya sahip olduğunu, eğitim salonlarıyla ayda 2 defa sivil toplum kuruluşlarına planlı eğitimler yaptıklarını dile getirmiş, aylık bağlam hızını 1 güne indireceklerini, SGK her kurumdan veri aktarımıyla kayıtdışını önlemede belirli yol katettiklerini, özellikle 1 yıl teşvik kesme cezasında 1 aylık ya da 5 işçi veya çalışan sayısının %1 oranın dikkate alınarak istemeyerek hata yaparak kayıtdışına neden olmuş dürüst işverenleri bu hukuki düzenlemeyle korumanın olumlu olacağının altını çizmiş, fakat bunu dürüstlükle bağdaşmayan işverenlerin tekrarı halinde 1 yıllık teşvikten menin uygulanacağını dile getirmiş, hastane kuyruklarının sona erdiğini, ilaçlara kolay ulaşıldığını dile getirmiştir.

Sempozyumda; Moderatör Dr. Resul KURT SGK e-bildirge ile başlayan elektronik sistemle alt yapısının güçlü olduğuna değinmiş, eksik gün bildirim formlarının işveren üniteleri için ek yük olduğunu, çağın gerisinde kalan Kimlik Bildirim sistemin artık işlevini yitirdiğini, bunun yerine işe giriş ve işten ayrılış bildirgesiyle tıpkı geçmişte 2009 kadar  EK/1 ve EK/2 gibi bilgilerin e-sgk alınabileceğini vurgulayarak işverenlerin bu yaptırımdan kurtarılması gerektiğini vurgulamıştır. Denetim mesleğinin zorluklarından bahsetmiş, günümüzde mesleğin artık elektronik ortamla daha hızlı verilere ulaşmasının önemine değinmiştir.

Prof. Dr. Oğuz KARADENİZ ise ülkemizle, AB ve diğer ülkelerden örneklerle, istatistiki değerlerle birlikte kayıtdışını geniş presfektifte sayısal veriler ışığında karşılaştırılmalı tablolar ile ele almıştır. Özellikle eski denetim sistemlerinin terk edildiğini, e-devlet ve elektronik çağda verilere ulaşılarak denetiminde tüm tabana yaygınlaştırılarak kayıtdışının önleneceğini açıklamıştır. Uydudan tarımsal alanlardaki verimin kaç işçi ile yapıldığının belirlenmesiyle, kaçak işçilik olup olmadığının belirlenmesi, çalışma çekleri, kısmi süreli çalışmaları örnek olarak sunmuştur. Küçük işletmelere prosedür anlamında tıpkı Evlerde çalışan ev hizmetlileri gibi bir sistemin oluşturulması halinde Esnaf ve Sanatkar yanında çalışanların kolay sigorta kavramının oluşması gerektiğinin altını çizmiştir. Özellikle istihdam artıran kurumsal işletmelerin %5 teşviklerle değil, onlar için özendirici teşvikler verilmesi gerektiğini, işletmeler büyüdükçe işletmeye özel teşviklerin faaliyete geçirilmesini, karma teşviklerin verilmesini, prim yüklerinin azaltılmasını ayrıca kayıtdışılıkla mücadelede Sosyal Güvenlik Denetmenlerinin önemini vurgulamıştır.

Prof. Dr. Ömer EKMEKÇİ ise, tespit davalarını hukuksal gözle anlatırken, tespit davalarının kazanılmasıyla birlikte sadece uzun vadeli sigorta haklarından bahsedilmeyeceğini, tüm sigorta haklarına kavuşacağına, 2014 yılında yapılan düzenlemeyle artık tespit davalarında ise SGK fer’i müdahil olacağının da altını çizmiştir.5 yıl zaman aşımı süresinin yetersizliğini dile getirmiştir. Sigorta hakkının vazgeçilmez olduğunu, uzlaşma olmayacağını feragat hakkını bulunmadığını taraflar davalara gelmese de 5 yıl içinde ortadan kalkacağını vurgulamıştır.

Yarım çalışma ödeneği ve kadınların çalışma hayatı içinde daha çok yer alması hedef alınsa da bazı aksaklıkların düzeltilmesi gerektiğine değinmiştir. Özellikle ülkemizde kısmi çalışma kültürü olmadığını vurgulamış, yabancı işçi çalıştırmanın sıkıntılarına değinmiştir.

Sosyal Güvenlik Denetmenleri Derneği İstanbul Şube Başkanı Burcu ŞENSOY Sosyal Güvenlik Denetmenlerinin kayıtdışının önlenmesi adına özveriyle çalıştıklarını 1800 Denetmenle sahada bu hususun takipçisi olduklarını dile getirmiştir.

Sayın ŞENSOY “Ülkemizin refah seviyesinin yükselmesi ve güçlü bir ekonomi için kayıt dışı istihdam ile mücadele ve kayıtlı istihdamın teşviki büyük önem arz ediyor, kayıt dışı istihdam ile mücadelede en etkili yol denetim ve bilinçlendirme, sosyal güvenlik kültürü yatmaktadır. 2002 yılında %56 civarlarında olan kayıt dışı istihdamın 2016 yılında %33’lere gerilemesindeki en büyük rolü yerinde denetim yapan Sosyal Güvenlik Denetmenleri’nindir. Yine kayıtlı istihdamın teşviki ve yeni istihdam için yapılan ‘Çalışma Hayatında Milli Seferberlik’ kapsamında Sosyal Güvenlik Denetmenleri tarafından 20 Mart- 28 Nisan tarihleri arasında Türkiye genelinde 75.000 işveren bilgilendirilmiştir. Ayrıca Sosyal Güvenlik Denetmenleri 2008 Ekim- 2017 Şubat arasında 64.490 işyeri ve 273.987 sigortalı kayıt dışı olarak tespit ederek kayıtlı hale getirmişlerdir.” Diyerek ayrıca denetim mesleğinin ciddiyetinin yanında, zor ve özveri isteyen bir meslek olduğunun önemine değinmiştir.

Sempozyum Soru- Cevap bölümü sonrası Değerli Hocalarımıza plaket takdim edilerek başarı ile sona ermiştir.