Onların sınırı yok: Göçmen kuşların Türkiye'deki durak yerleri

Her yıl yüzlerce kuş ülkemiz üzerinden göç ediyor. Ülkemizdeki göç durakları ise onların kısa dinlenme süresinde yaşam alanları oluyor. Türkiye birçok Avrupa ülkesinden kuş türü bakımından daha zengindir. Şimdiye kadar soyu tükenenler de dahil 70 familyaya ait 469 tür kuş ülkemizde kendine yaşam alanı bulmuştur. Göçmen kuşların Türkiye’deki durak yerleri aşağıda detayları ile belirtilmiştir.  

Göçmen kuşlar süzülerek yaptıkları yolculuklarında ülkemizin belirli yerlerinde dinleniyor. Bunun için ise deniz üzerinden gitmeyi değil daha sulak ve dar boğaz alanları tercih ediyorlar. Bu dar boğazların ülkemizdeki en bilineni ise İstanbul Boğazı’dır.  

GÖÇMEN KUŞLARIN TÜRKİYE'DEKİ DURAK YERLERİ: İstanbul 

Orta ve Doğu Avrupa’dan yola çıkan on binlerce kartal, şahin ve leylek göçleri sırasında Üsküdar-Çamlıca ile Beykoz arasındaki tepelerde dinlenirler. Sonbaharda dinlenmek üzere ülkemiz üzerinden Afrika kıtasına giderek burada kışı geçiren göçmen kuşlar ilkbaharda tekrar Sarıyer tepelerinden geçerek kuzeye doğru göç ederler.  

Küçük Orman Kartalı’nın neredeyse bütün hepsi göçlerini her yıl İstanbul Boğazı’nda dinlenerek Türkiye üzerinden gerçekleştirir. Leylek türünün de büyük popülasyonu göç yolu olarak Türkiye’yi seçmekte ve İstanbul’u dinlenme yeri olarak tercih etmektedir. Doğu Avrupa’nın göçmen kuşlarının tamamına yakını ise yine Türkiye güzergahını izlemektedir. 

İstanbul’da konaklayarak Türkiye üzerinden geçen kuş türlerinin 400 bin leylek, 200 bin yırtıcı kuş ve yüz binlerce ötücü diğer kuş türleri olduğu söyleniyor. Süzülen kuşlar karalar üzerinden göç ederken diğer kuşlar ise karalara bağlı olmadan farklı yerlerden göç ederler. Süzülen kuşlar için göç dönemleri İlkbahar’da Mart, Nisan ve Mayıs aylarını kapsamaktadır. Sonbaharda ise Ağustos, Eylül ve Ekim aylarında göç edilmektedir. 

İstanbul’da Belgrad Ormanı’nda 160 kuş türü görülür. Bir yıl içerisinde buradan süzülerek geçen kuş sayısı ise 800 bindir. Yapılan gözlemler özellikle İstanbul’un kuzey kısmında bulunan ormanların kuşların dinlenme yeri olarak seçildiğini belirledi. Göçmen kuşlar buradan geceliyor ve besleniyor. Bu yüzden daha alçaktan uçmayı tercih ediyorlar. Genelde yükseklikleri 50800 olarak belirlenmiştir. Süzülerek göç eden kuşların sayısı ilkbahar döneminde İstanbul’un kuzeyinde bir hayli artmaktadır. 

Bir Diğer Göç Durağı Borçka Artvin  

Göçmen kuşların bir durak yeri de Borkça Artvin’dir. Doğu Avrupa’nın doğusundan ve Kazakistan bozkırlarından gelen kuşlar için önemli yaşam alanıdır. Ülkemizi güney sınırımızdan terk ederek Belen Geçidi’nde yoğun sürü halinde görülürler. Her yıl binlerce kuş türü göçlerini güney-kuzey ya da kuzey-güney olarak Türkiye üzerinden gerçekleştirirler.  

GÖÇMEN KUŞLARIN DURAK YERLERİ: Çoruh Vadisi 

Türkiye’de göçmen kuşların durak yerleri arasında İstanbul ve Hatay’ın yanı sıra Çoruh Vadisi de bulunmaktadır. Genel olarak leylek, pelikan, gök güvercini, yaban kazları, yaban ördeği, kırlangıç, doğan, atmaca ve kartal gibi yırtıcı kuşlar ülkemizdeki bu durakları kullanarak her yıl Avrupa’dan Afrika’ya ve tekrar Afrika’dan Avrupa’ya göç ediyorlar. Toplu olarak V şeklinde uçan göçmen kuşlar bazı yerlerde hava akımına kapılarak daha yükseğe çıkarlar. Kanat çırpmadan yukarıda belirtildiği üzere süzülerek uçmaya devam ederler. Bu şekilde süzülerek ve kanat çırpmadan 400 km yol kat edebilirler.  

Bir başka göç durağı olan Manyas Gölü de kuş cenneti olarak bilinmektedir. Bu göç durağına ait detaylı bilgiyi Manyas Kuş Cenneti haberimizden okuyabilirsiniz. 

GÖÇMEN KUŞLAR YİYECEK İHTİYACINI NASIL KARŞILIYOR?

Göçmen kuşlar uçarken harcayacakları enerjiyi göçten önce yedikleri yiyecekler ile alırlar. Bu uzun yolculuğa çıkmadan önce ne bulurlarsa yerler. Bazı kuş türleri göçten hemen önce ağırlıklarını neredeyse iki katına çıkartır. Yapılan hesaplamalar 8 gr yağa sahip bir bülbülün 3000 km uçabilecek yakıta sahip olduğunu kanıtlamaktadır. Kırlangıç kuşları ise yağ depolaması yapamazlar bu yüzden göç sırasında buldukları böcekleri yerler.  

Yırtıcı kuşlar, leylekler, turnalar, ve pelikanlar gibi iri yapılı kuşlar da yağ depolaması yapamazlar ve süzülerek enerjiden tasarruf sağlarlar. Yolculuklarında dinlenmek için seçtikleri yerlerde avlanarak enerji alımını da devam ettirirler.  

GÖÇMEN KUŞLAR NE ZAMAN UÇARLAR? 

Göçmen kuşların bir kısmı gece uçarken bir kısmı ise gündüz uçmaktadır. Yüzerek göç eden kuş türleri de bulunmaktadır. Böceklerle beslenen küçük kuşlar ve ördekler gece uçmaktadır. Arı kuşları, kırlangıç ve kırlangıç benzeri kuşlar da gündüz uçmaktadır.  

KIRLANGIÇLAR EN ÇOK NEREYE GÖÇ EDERLER?

Her yıl belirli dönemlerde ülkemizi ziyaret eden kırlangıç kuşları ülkemiz üzerinden belirli duraklarda dinlenerek Afrika’ya göç ederler. Her yıl Ağustos, Eylül ve Ekim aylarında başlayan göç Kasım ayında biter. Tekrar Afrika’dan Avrupa’ya göçleri ise ilkbahar mevsiminin başlaması ile tekrar eder. Mart, Nisan ve Mayıs aylarında yeniden yola çıkan göçmen kuşlar Afrika’dan Avrupa’ya kuluçka için göç ederler.  

Önerilen içerik: Türkiye'de Kamp Yapmak İçin En İyi 10 Doğal Alan