Balkanlar'daki 'Osmanlı gerdanlığı' Mostar Köprüsü

Bosna Hersek'te 1992-1995 yıllarında yaşanan savaşta, Hırvat birliklerince yıkılan ancak savaşın ardından adeta küllerinden yeniden doğan tarihi Mostar Köprüsü, asırlardır üstlendiği "medeniyetleri birleştirme" misyonuna bugün de devam ediyor.

Hırvat birliklerinin 8 Kasım 1993'te başlattığı yoğun top atışlarına dayanamayarak, 27 yıl önce 9 Kasım 1993'te Neretva Nehri'nin sularına gömülen tarihi köprü, yaklaşık 5 asırdır yalnızca şehrin iki yakasını değil, aynı zamanda şehirde yaşayan Boşnak ve Hırvatları da birleştiriyor.

Mimar Sinan'ın talebesi Mimar Hayreddin tarafından 1566 yılında inşa edilen ve adeta Neretva üzerindeki bir "Osmanlı gerdanlığı" gibi uzanan Mostar Köprüsü, şehrin yerli ve yabancı turistler tarafından yoğun ilgi görmesinin de başlıca sebebi olarak gösteriliyor.

Hersek bölgesindeki Mostar şehrine adını veren Eski Köprü'nün yıkıldığı 9 Kasım 1993, Mostarlıların hafızalarında kara bir gün olarak yer alıyor. Mostar'ın Boşnak ve Hırvat mahallelerini de birbirine bağlayan tarihi köprü, asırlardır dini ya da etnik kökeni fark etmeksizin Mostarlı gözü kara gençler tarafından bir atlama platformu olarak da kullanılıyor.

Yıkıldığı o kara günde, Mostar halkının kimi öfkeden kimi ise hüzünden gözyaşı döktüğü tarihi köprü, Mostarlılar tarafından "kendilerinden bir parça" olarak görülüyor.

Bugün barışın ve hoşgörünün sembolü olan, şehirdeki farklı din ve etnik kökenlerden insanların yeniden yakın ilişki kurmasında önemli bir rol üstlenen Mostar Köprüsü'nün yıkılışı, her yıl 9 Kasım'da törenlerle anılıyor.

Savaşta Hırvat Savunma Konseyine (HVO) bağlı topçu birliklerinin 8 Kasım 1993'te başlattığı yoğun top atışlarına dayanamayan Mostar Köprüsü, bir gün sonra saat 10.16'da yıkıldı.

Asırlar boyunca farklı kültür ve medeniyetleri birbirine bağlayan bu köprünün yıkılması, Bosna'daki savaşta dünya kamuoyunun en fazla tepkisini çeken olaylardan biri olurken, birçok ülke bu yapılana sessiz kalmadı. Türkiye'nin de aralarından bulunduğu bazı ülke ve uluslararası kuruluşların desteğiyle aslına uygun olarak yeniden inşa edilen Mostar Köprüsü, 2004 yılında görkemli bir törenle açıldı.

Mostar Köprüsü, iki yakasına uzanan eski Mostar şehriyle beraber 2005 yılında UNESCO'nun Dünya Mirası Listesi'ne eklendi.