Ürdün'ün insanlık tarihine ışık tutan mirası: Tabakat Fail

Ürdün'ün kuzeyindeki İrbid kentine 50 kilometre uzaklıktaki Tabakat Fahil antik kenti binlerce yıldır bölgede yaşayan medeniyetlerin izlerini taşıyarak tarihe tanıklık ediyor.

Bir diğer adı Yunanca'da güzel anlamına gelen "Pella" olan kentin isminin, M.Ö. 332 yılında Yunanistan'daki aynı adlı şehirde doğan meşhur Helen İmparatoru Büyük İskender tarafından verildiği tahmin ediliyor.

Tabakat Fahil sadece Ürdün'de değil tüm Arap Yarımadası'nın kuzeyinin en önemli antik kentlerinden biri olarak öne çıkıyor. Yapılan araştırmalara göre, Tabakat Fahil'de taş devrinden başlayarak insanlık yerleşiminin kesintisiz devam ettiğine dair göstergeler bulunuyor.

KENTİN TARİHÇESİ

Tabakat Fahil, ilki Arap Yarımadası ile Anadolu platosunu, ikincisi ise Mezopotamya ülkeleriyle başta Mısır olmak üzere Akdeniz ülkelerini birbirine bağlayan iki eski ticaret yolunun üzerinde bulunmasından dolayı coğrafi ve ekonomik öneme sahip bir kent olarak kabul ediliyor.

Çeşitli binaların ve tiyatroların inşa edildiği Roma İmparatorluğu döneminde refah yıllarını yaşayan Tabakat Fahil aynı zamanda Filistin bölgesinin Greko-Romen yönetimi (Roma ittifakı) altına girmesiyle kurulan on şehirden (Dekapolis) biri sayılıyor.

İslamiyet'in ilk dönemlerinde ise bölge burada yaşayan Ürdünlülerin ordusu tarafından kontrol ediliyordu. Tabakat Fahil'de bugüne kadar Emeviler, Abbasiler, Eyyübiler ve Memlükler hüküm sürdü. Kentin 749 yılında büyük bir yıkıcı depreme maruz kalması üzerine bölgede yaşayan halk Tabakat Fahil'den göç etti.

Yaklaşık 400 bin metrekare alan üzerinde bulunan bu kentte antik Yunan ve Roma kültürünün yanı sıra Bizans ve İslam kültürüne de ait çok sayıda yapı bulunuyor.

KAZILAR DEVAM EDİYOR

Kentte yapılan arkeolojik çalışmalar sonucu şu ana kadar birçok yapı bulundu. Roma dönemine ait antik mezar kalıntıları, dev bir çeşmeden kalan parçalar, heykeller ve amfi tiyatro, Bizans İmparatorluğu dönemine ait 3 kilise ve Emeviler dönemine ait bir cami kalıntısı Tabakat Fahil'de yer alan eserlerden bazıları.

İrbid İl Arkeoloji Müdürü Ziyad Guneymat, AA muhabirine yaptığı açıklamada, "Tabakat Fahil, Ürdün'deki en eski arkeolojik bölgelerden biri. Roma ittifakının on şehrinden dördü İrbid bölgesinde bulunuyor. Diğerlerinin isimleri ise Kuveylebe, Ummu Kays ve Beyt Rass." dedi.

Tabakat Fahil'in coğrafi olarak ayrıcalıklı bir mevkide bulunduğunu söyleyen Guneymat, bölgenin deniz seviyesinin 31 metre altında olduğunu bu sebeple kentte yaz ve kış havanın sıcak olduğunu dile getirdi.

Kamu Arkeoloji Dairesinin, devletin ilgili kurumları ve yabancı arkeologların iş birliğiyle kentteki kazı ve koruma çalışmalarını on yıllardır titizlikle sürdürdüğünü söyleyen Guneymat, "Yapılan kazı çalışmaları, Tabakat Fahil antik kentinin tarihi bir hazineye sahip olduğunu gösterdi. Antik kentte yeni keşifler yapılmaya devam ediyor." diye konuştu.

Guneymat, antik kentin çevresinde yaşayan halkın kente sahip çıkması ve tahrip olmaktan korumasından da övgüyle söz etti.

HER MEVSİM ZİYARET EDİLİYOR

İrbid İl Turizm Müdiresi Meşail Hasavne "Senenin her mevsimi havanın sıcak olmasından ötürü Tabakat Fahil, yıl boyunca dünyanın çeşitli yerlerinden gelen turistler tarafından ziyaret ediliyor." dedi.

Turizm Bakanlığının, kentin tarihi öneminin daha iyi tanıtılması ve bölgede yaşamış medeniyetlerin anlatılması için turist kabul merkezi kurduğunu söyleyen Hasavne, Tabakat Fahil'in sahip olduğu yeşillik ve muhteşem manzarasıyla sadece yabancı değil yerli turistlerin de seyahat listelerinin ön sıralarında yer aldığını belirtti.

Hasavne ayrıca, kültürel mirasın korunmasına yönelik eğitimler ve geleneksel festivaller gibi gerçekleştirilen çeşitli girişimlerle Turizm Bakanlığının bölgeyi canlı tutmaya çalıştığını söyledi.

Ürdün'de resmi rakamlara göre, yaklaşık 100 bin tarihi ve turistik bölge bulunuyor.