İnönü paralara niye resmini bastırdı

Milli Şef İsmet İnönü, ölümünden yaklaşık 1 ay sonra paralardan Atatürk'ün resmini kaldırarak kendi resmini koydurdu. Atatürk'ü ‘Ebedi Şef’ ilan ettiren İnönü niye bu kararı aldı?

ABONE OL
GİRİŞ 15.04.2008 08:50 GÜNCELLEME 15.04.2008 08:50 SİYASET
İnönü paralara niye resmini bastırdı
İnönü paralara niye resmini bastırdı

KIYMET SEZER'in haberi


İsmet İnönü’nün, Başbakan Yardımcısı Satır’a ‘Atatürk’ün gölgesinde ezilmemek’ için para ve pullara kendi fotoğraflarını bastırdığını söylediği ortaya çıktı


Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ile CHP lideri Deniz Baykal arasında başlayan polemik, bir dönemin en tartışmalı konularından biri olan para ve pullardaki Atatürk fotoğraflarının çıkarılıp yerine, İsmet İnönü’nün fotoğrafının konması tartışmasını alevlendirdi. İnönü’nün cumhurbaşkanı seçilmesiyle başlayan parada İnönü resimlerinin kullanıldığı dönem 1940’lı yıllarda ‘Atatürk’ü unutturma çabası’ olarak nitelendi. İsmet İnönü, kendini Atatürk’ün gölgesi altında ezilmemek için paralara kendi fotoğrafını bastırdığını savunduğu bildirildi.

EBEDİ ŞEF-MİLLİ ŞEF DÖNEMİ

ATATÜRK’ÜN ölümünden sonra 26 Aralık 1938’de toplanan CHP Olağanüstü Kurultayı’nda Atatürk’ün ‘Ebedi Şef’, İnönü’nün de ‘Milli Şef’ olarak anılması, İnönü’nün ‘CHP’nin değişmez genel başkanı’ olması kabul edildi. İsmet İnönü, aynı tarihlerde devam eden para basımını durdurarak paralara kendi resmini koydurdu. İnönü’nün resimlerinin yer aldığı paralar, ikinci emisyon grubunda Atatürk’ün resimlerinin bulunduğu banknotlarla birlikte basıldı. İnönü, pullarda da kendi resimlerini bastırttı. Çok partili hayata geçişin hemen ardından kurulan DP, propagandasında da ‘para ve pulların üzerinde sadece Atatürk’ün resminin kullanılacağı’ hususuna yer verdi. 1950’de tek başına iktidar olan DP, para, pul ve okul kitaplarındaki İnönü fotoğrafları dönemini bitirdi.

EŞSİZ KAHRAMANIN GÖLGESİ

İNÖNÜ, ‘Atatürk’ü unutturma amacına yönelik bir saygısızlık’ olarak yorumlanan bu icraatını dönemin Başbakan Yardımcısı Kemal Satır’a şöyle açıkladı: ‘Atatürk gibi eşsiz bir kahramanı istihlaf etmiştim (halef olmuştum). Benim için en büyük tehlike onun gölgesi altında erimek ve ezilmek idi. Devlet icraatının bütün sorumluluğu bana ait olmalıydı. Bunun için de kudretim neyse benim damgamı taşıyacak bir dönemin başladığının belli olması gerekiyordu. Paralara resim nakşedilmesi tarihten gelen bir devlet kudreti ve hakimiyeti geleneği idi. Parada pulda yapılanların başka türlü manalandırılması bir istismardır. Bizim ona vefa ve sadakatimiz tarihin imtihanından geçmiştir.’

HALKA MESAJDI

İSMET İnönü’nün torunu Gülsün Bilgehan ise ‘Atatürk neyse İnönü odur. İnönü, Atatürk’ün çizgisini devam ettiren dava arkadaşıydı’ dedi. Bilgehan, paralara İnönü’nün resimlerinin basılmasını ise ‘Atatürk öldü devlet başkanı aynı ilkelerle devam ediyor’ mesajının halka iletilmesi anlamını taşıdığını öne sürdü.

Türk: O dönemde yapılması gerekliydi

Hikmet Sami Türk: 2. Dünya Savaşı’nın sürdüğü o dönemki düşünce, İnönü’nün çevresinde ulusal birliği sağlamaktır. Atatürk’ü unutturmak değil. Kaldı ki, Atatürk’ün ebedi istirahatgahı Anıtkabir’in yapılması kararı da İnönü döneminde alınmıştı.

Faşist lidere karizma oluşturma

Prof. DR. MÜMTAZER TÜRKÖNE: 1938-1954 yılları arası da zaten Milli Şef dönemi olarak geçer. Şef, İtalyan faşizminden alınma bir kelimedir. Mussolini’ye takılan bir lakaptır. Atatürk’ün ölümünden sonraki bu dönem faşist dönemdir, İnönü de bir faşist liderdir. Bu dönemde Atatürk’ün resminin paradan çıkarılması, ayrıntıda kalan bir şey. Para ve pullara İnönü resimlerinin konulması da, faşizmin ilkelerinin benimsendiği dönemin CHP iktidarında ‘yaşasın kral’ mantığıyla yeni bir lider etrafında karizma oluşturma çabasıdır.

Tuna: Başbakan doğru söylüyor


Araştırmacı Taşkın Tuna: Sayın Başbakan doğru söylüyor. Ben 70 yaşındayım, bunu yaşadım, biliyorum. 1938-50 yılları arasında Türkiye tam bir şeflik idaresine geçti. İnönü CHP’nin değişmez genel başkanı ve ülkenin Milli Şefi oldu. 2. Dünya Savaşı’nın en hareketli dönemlerinin yaşandığı bu yıllarda sıkı yönetimler ve tutuklamalar, anti demokratik uygulamalar arttı. DP iktidarı dönemine geçilmesi ve Celal Bayar’ın cumhurbaşkanı olmasıyla birlikte de tüm bunlar ortadan kaldırıldı.

YORUMLAR 32 TÜMÜ
  • idris kartal 16 yıl önce Şikayet Et
    burs yok dostum. burs yok ve çoluğu çocuğu da pek umrunda değil açıkçası.. istiklal mahkemelerini düşün merhameti düşün.. bu kadar..
    Cevapla
  • GALATASARAY 16 yıl önce Şikayet Et
    idris kartal . dostum bunu ben de internette mi bir yerde okumuştum atatürk inönüyü öldü bilip bi de çocuklarına başsız kaldılar diye burs mu vermiş ömür boyu okuma garantisi mi bilemiycem editöre havale ediyorum büyük editör konuyu araştır :) lütfen
    Cevapla
  • idris kartal 16 yıl önce Şikayet Et
    bir kaç iddia. 1- lozan\'daki satışlarla beraber atatürk ile inönünün arası bir hayli bozulmuştur. 2- bilhassa musul-kerkük, adalar, batı trakya ve batum kayıplarından inönü sorumlu tutulur. 3- sanırım sene 32.. atatürk inönüyü başbakanlıktan azlediyor. hiç bir görev de vermiyor. 4- inönü atatürk ölene kadar bir daha başbakan değil odacı bile olamıyor. 5- atatürk ölüm döşeğinde inönünün öldüğünü bilerek ölüyor. pek rahat bir ölümü yok atatürk\'ün ama hiç olmazsa o konuda içi rahat ediyor. 6- inönü de ilk fırsatta..
    Cevapla
  • tekin126 16 yıl önce Şikayet Et
    hadı paraların uzerınden atamızın resmını kaldırdınız. inonuyude atatürkümüzden ayrı gormemız yanlışlık olur da dası var türkiyede yuzde 98 musluman olan halkın inancını hıçe sayıp dunyadakı butun ulkelerde ezan arapça okunurken neden türkçeye çevırıp anlamı dahı bellı olmıyacak şekıle soktunuz bu anadolu halkına yapılan en buyuk ıhanet değılmı cehepe olarak bunada bır kilif bulursunuz ama milletı kandıramazsınız mecliste iki asırda gırsenız ıktıdar olamıyacaksınız bu mıllet sızı affetmez milletle barışık değılsınız çunku önce halkla barışın el sıkışın
    Cevapla
  • tahir özbey 16 yıl önce Şikayet Et
    Murat arslan ve galatasaraylı arkadaşlara. Ben CHP nin Atatürkün arkasına saklanarak siyaset yapmalarını,AKP ninde dini referans alarak siyaset yapmasını kınıyorum.Her ikisininde dürüst ilkeli siyaset yapması gerekir.Bir ülkede oylar para ile veya çeşitli vaatlerle alınıyorsa o ülkede demokrasi olmaz .Teokrasi olur.BU ÜLKEYİ BİZİM YÖNETMEDİĞİMİZİ.ZAMANLA ANLAYACAKSINIZ.SLM
    Cevapla
Daha fazla yorum görüntüle

İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR