Sharenting çocuklar için tehlikeye yol açıyor

Anadolu Üniversitesi (AÜ) Sosyal Medya ve Dijital Güvenlik Eğitim, Uygulama ve Araştırma Merkezi (SODİGEM) Müdürü Doç. Dr. Yusuf Levent Şahin, ebeveynlerin çevrim içi ortamlarda çocuklarının fotoğraf, video ve konum bilgisiyle yaptıkları paylaşımların, onların dijital güvenlik ve mahremiyetini büyük riske attığı uyarısında bulundu.

Şahin, sosyal medyanın günlük hayatta yaygınlaşmasıyla yeni birçok kavramla karşılaşıldığını söyledi.

Hayatı büyük ölçüde değiştiren bu mecra nedeniyle bazı durumları tanımlamak için yeni kavramlara ihtiyaç duyulduğunu belirten Şahin, bunlardan birinin "sharenting" olduğunu aktardı.

Şahin, bu kavramın, İngilizcede "paylaşım" ve "ebeveyn" anlamlarına gelen "share" ile "parent"ten türetildiğini aktardı.

Sharenting olgusuyla ilgili bilgi veren Şahin şöyle konuştu:

"Bunun ortaya çıkmasının sebebi, sosyal medyanın her durumumuzu paylaştığımız bir platform haline gelmesidir. İyi niyetlerle bile olsa henüz yetişkin olmayan çocuklarımızın fotoğraflarını ya da videolarını paylaşma konusunda da büyük bir motivasyona sahibiz. Bu davranış dünya çapında olan bir eğilim. SODİGEM araştırma ekibinden İrem Ebru Yıldırım Şen ve Elif Elumar öncülüğünde bu konuda bir literatür çalışması yaptık. İstatistiklere bakıldığında bir çocuk henüz 13 yaşına gelmeden önce sosyal medya platformlarında kendisiyle ilgili ortalama 1300 fotoğraf ve video paylaşıyor. Burada çocuğun inisiyatifinin dışında onunla ilgili dijital ayak izi bırakılıyor. Söz konusu ayak izi de bir daha geri alınamaz bir izdir. Bu iz, çocuğun yetişkinlik yıllarında problem oluşturabilir."

Tanımadığınız insanlara çocuğunuzla ilgili verileri sağlıyor olabilirsiniz

Doç. Dr. Şahin, sosyal medya uygulamalarının ücretsiz hizmet sunduğunu ancak bunu, verileri değerlendirme karşılığında yaptığını anlattı.

Farklı platformlarda paylaşılan bir fotoğrafın "silindi" olarak işaretlenmesine rağmen veri tabanlarından kaldırılmadığını dile getiren Şahin, paylaşılan her şeyin dijital platformda bir daha silinmemek üzere kalıcı hale geldiğini vurguladı.

Kim olursa olsun birisinin fotoğrafını ya da videosunu izinsiz paylaşmanın mahremiyet ihlali olduğunu bildiren Şahin, bu kişi belli bir yaşın altındaki çocuksa daha dikkatli davranılması gerektiğine dikkati çekti.

Sosyal medyada paylaşılan fotoğraf ve videoları herkesin görebildiğini kaydeden Şahin, "Paylaştığınız fotoğraflara ya da videolara her türlü insan ulaşabiliyor. Paylaşımınıza konum gibi bilgiler de eklediyseniz bu aslında fotoğrafa ulaşan kişilerin sonradan çocuğunuza zarar verme amaçlı kullanılabilecek şekilde verileri sunmanız anlamına gelir." dedi.

Şahin, bazı ebeveynlerin "Benim hesabım kapalı. Sadece çevremdeki insanlar bunu görüyor." düşüncesinde olduğunu ancak kilitli ya da dışarıya açık olmayan hesaplardaki fotoğraf ya da videolara ulaşmanın çok kolay olduğunu belirtti.

Bunun için geliştirilmiş platformların bulunduğunu aktaran Şahin, "Tanımadığınız insanlara çocuğunuzla ilgili verileri sağlıyor olabilirsiniz. Her bir paylaşım, çocuğa zarar verme olasılığı olan kişilere çocuk hakkında bilgi vermek demektir. En ideali, çocuğun fotoğraf ya da videolarını sosyal medyada paylaşmamaktır. İlla ki paylaşım yapacaksak da çocuk hakkında mümkün olduğunca az veri sunarak, en azından bir konum işaretlenmesi yapmadan gerçekleştirmeliyiz." uyarısını yaptı.

Şahin, "sharenting"e dikkati çekmek için SODİGEM personeli Hilal Şimşek'in animasyon hazırladığını sözlerine ekledi.