Zerdüştlerin kutsal mekanı: Bakü

Ayşegül Bütünbaş & Muhammed Taşçılar'ın haberi

Bir petrol ve doğal gaz ülkesi olan Azerbaycan’da, hiç sönmeyen ateşlerin yandığı yerler var. Bu yüzden Azerbaycan’a odlar diyari yani ateş ülkesi deniliyor. Ateşgah ve Yanardağ Bakü’de görülmesi gereken yerler arasında…
Doğalgazın yüzeye çıkmasıyla yanan dağın eteği gece gündüz ziyaretçi akınına uğruyor.  UNESCO Dünya mirasına aday gösterilen Yanardağ kar kış demeden yüzlerce yıldır yanıyor.
Yaklaşık 10 metre genişliğinde 1 metre yükseklikteki ateş gelenlerin içini ısıtırken, hatıra fotoğraf çektirenler de oluyor. Azerbaycan’da Milli Park ilan edilen Yanardağ eteğinde 3 masa ve bank bulunurken, çay ikramı yapılıyor.
7. yüzyıldan önce Mecusilerin tapınağı olarak kullanılan Yanardağ Azerilerin İslam dinini seçmesiyle çevresindeki binalar yıkılmış, ateş ise yanmaya devam etmiş. 

Zerdüştlerin Tapınağı
Yanardağ Milli Parklar Genel Müdür Yardımcısı Rauf Cabbarov, Yanardağ ile ilgili ilk belgenin 5. Asırda yazıldığını ifade ederek, “Bizans tarihçisi Panili Priskin’in Kafkasya Albanyası kitabında yanan dağlar, kayalar ve taşlar hatta su olduğu bahsediliyor. Geçmişte Ateşperestlerin ibadet yeri olmuştu. İran, Hindistan, Pakistan’dan Zerdüştler buraya gelirdi. Burası sanki onlar için Mekke gibiydi. Ama 7. Yüzyılda Azerbaycan İslam dinini kabul edince, Ateşperestlere ait ne varsa her şeyi dağıtmış, geriye sadece burası kalmıştır. Bu dağın doğusunda sönmüş tepeler de var. Onlarda 19. Yüzyılın sonuna kadar yanmaya devam etmişler. 18. Yüzyılda ilk defa seyyahlar bunları görüp kitaplarına aktarmışlar. 20 yüzyıl başında petrol çıkarılınca bu tür dağlar söndürülmüş. Bazıları ise petrol çıkarılınca kendiliğinden sönmüştür. Şimdi Dünya çapında tek yanan Doğalgaz yanardağı olarak sadece burası kaldı.” diye konuştu.
2007 yılında Milli Park ilan edildiğini dile getiren Cabbarov “Civardaki vatandaşların arazileri de alınarak buralar daha doğal haline çevrilecek. “ dedi.

Balçık Volkanı
Yanardağ civarında Neft volkanının da bulunduğu aktaran Rauf Cabbarov, “Burada balçık ve doğal su kaynağı var. Buradaki balçık deri hastalıklarına iyi geliyor. Petrol burada yüzeye kendi kendine çıkıyor. Burada balçık ve kumla karışarak soğumuş. Çevredeki vatandaşlar onu keserek evlerinin damlarına  soğuktan korumak için kullanıyorlar.” diyerek sözlerini sürdürdü. Yanardağ’a 1 kilometre uzaklıkta bulunan Balçık volkanı halen faal halde. Kum ve Neft püskürten volkanın balçığı deri hastalıklarına iyi geldiği belirtildi. Hava Kabarcıkları ile birlikte yüzeye çıkan sıcak su balçık oluyor.

Ateş halen Mukaddes
Cabbarov, yöre halkının ateşi mukaddes gördüğünü vurgulayarak, “Müslümanız ama ateşe geçmişten kalan bir saygı var. Örneğin ateşi suyla söndürmezler.  Ateşe ant içenler dahi var. Işık hakkı ateş hakkı diyenler var. Hiç kimse onu kötü niyetle söndürmeye çalışmaz. Çünkü burada yaşayanlar İslam’dan önce ateşperestmiş. Onların Zerdüşt adında bir peygamberleri vardı. Onun mukaddes kitabı Avesta’ya göre Hürmüz adındaki Tanrı Gökte yaşıyor. Güneş onun gözü sayılır. Yerdeki alev ise onun yansıması. Buraya halen gelenler oluyor. Dua ediyorlar. Şaman manileri gibi maniler söylüyorlar. “ diye belirtti.
Yanan toprağın daha sonra kil olduğunu sözlerine ekleyen Cabbarov “Ateşin yanında durmak insanın içini ısıtıyor.” dedi.

Mecusilerin 3 Tapınağından biri Ateşgah
Bakü’ye 30 kilometre uzaklıkta olan Suraxani köyünde bulunan Ateşgah Dünya’da bulunan 3 Mecusi tapınağından biri.
21 Mart Nevruz günü ziyaretçi akınına uğrayan Ateşgah’ta Zerdüşt dinine inananlar, geçmiş dönemde çilehane olarak kullanılan şimdi müzeye çevrilmiş odaları ziyaret ediyorlar.
7. yüzyıla kadar Mecusilerin tapınağı olarak kullanılan Ateşgah, o dönemlerde buradan geçen kervanların konaklama yeri olmuş. Mecusilere göre çok mukaddes olan Ateşgah 7 asırda Azerilerin İslam’ı kabul etmesiyle önemini yitirmiş. 19. Yüzyıla kadar bir kahin burada hizmet etmiş. 19. Yüzyılın başında Ruslar burada petrol olduğunu fark edince 100 metre uzakta bir petrol kuyusu kazmış. Petrol işçisi Rus Kokayef buradaki doğalgazı borularla fabrikaya taşımış. Bir süre sonra ateş sönünce, baş kahin bu ateşgah’ı terk etmiş.
Ateşgah şimdi turistlere açık. Burada Rusça, Farsça, Fransızca, Almanca ve İngilizce’yi ana dili gibi konuşan Afat Kasumova gelen ziyaretçilere bina hakkında geniş bilgiler veririyor. Konuşmayı çok seven Kasumova bu hizmetin karşılığında devletten aylık 150 manat yani 300 lira para alıyor. Hızlı ve seri bir şekilde yaklaşık yarım saatte Ateşgah’ı anlatan Kasumova, “Nevruz günü buraya dünyanın dört bir yanından binlerce kişi geliyor. Zerdüştlük inancına göre burası Mekke kadar kutsal bir mabed. Dünya’da İran, Hindistan ve Azerbaycan’da bulunan 3 mabed. 3 yıldır tadilat çalışmaları devam ediyor.”dedi.

haber7.com 

Azerbaycan'da Yanardağ ve Ateşgah