5 asırlık camide döner taşlı deprem düzeneği! Sütunlardan biri hala dönüyor

Gaziantep'te 16. yüzyılda yapıldığı tahmin edilen Bostancı Camii’nin giriş kapısının iki tarafında bulunan sütunlardaki döner taşlarla oluşturulan deprem düzeneği görenleri şaşırtıyor. Biri günümüzde hala dönmeye devam ederken, diğeri ise geçmiş dönemlerde gördüğü hasar nedeniyle hareket ettirilemiyor. Diğer camilerde olmayan özelliğe sahip olan Bostancı Camii’ni bu nedenle çok sayıda meraklı ziyaret ediyor.

ABONE OL
GİRİŞ 11.02.2021 15:10 GÜNCELLEME 11.02.2021 15:11 YAŞAM
5 asırlık camide döner taşlı deprem düzeneği! Sütunlardan biri hala dönüyor
5 asırlık camide döner taşlı deprem düzeneği! Sütunlardan biri hala dönüyor

Bostancı Mahallesi'nde bulunan Bostancı Camii; Ahizade Hacı Abdürrahim tarafından 16'ncı yüzyılda yaptırıldı. Caminin giriş kapısının iki tarafına yerleştirilen sütunlardaki döner taşlar ise yaşanan depremlerin ardından hasar oluşan bölgeyi işaret ediyor. Bu özelliği ile görenleri şaşırtan camideki sütunları inceleyen mimar Abdulkadir Evişen, 16'ncı yüzyılda bostan olan bölgenin zemini nedeniyle sütunların çökme belirtisine karşı bu şekilde yapıldığını söyledi. Günümüzde cami girişinin solundaki sütunun dönmemesinin sebebini çökmeye bağlayan mimar Abdulkadir Evişen, Türkiye'de bu sistemle yapılan yalnızca 4 cami olduğunu dile getirdi.

Tokat'ta yol yapımında kullanılan taşın milyonlarca yılda oluştuğu tespit edildi!
 

 

'Döner taşlar, camideki terazi sistemidir'

Abdulkadir Evişen, bu sütunların Manisa, Kütahya ve Bursa'daki 3 camide daha bulunduğunu ve sütunların caminin zemin yapısındaki çökmeyi ortaya çıkartmak için oluşturulduğunu ifade etti. Sütunların caminin terazi sistemi olduğunu anlatan Evişen, şöyle konuştu: "Bostancı 'Camii tahminen 16'ncı yüzyılda yapılmıştır. Yapım tarihi net olarak belli değildir ancak onarım tarihi bellidir. Bu caminin etrafında özellikle de doğu tarafında bir çökme vardır. Sebebi de doğu tarafındaki yolda eskiden ağır tonajlı araçlar yoktu. Şimdi bu yolun aktif olarak kullanılması ve özellikle yüksek tonajlı araçların geçmesi ile zemine bir baskı uygulandı. Bu ağır araçlar yoldan geçtikçe caminin doğu kısmında çökmeler meydana gelmiş. Camide gördüğümüz iki tane sütun vardır. Bu sütunlardan birisinde dönme devam ederken diğerinde dönme yoktur. Dönmeyen sütunda düşey eksende bir kayma meydana gelmiş. Bu çökmelerin izlerini aslında caminin duvarlarında da görmek mümkün. Caminin duvarındaki taşların arasında açıklıklar oluşmuş.''

'Dönmeyen sütun bizi ikaz ediyor'

Evişen, dönmeyen sütunun ikaz niteliğinde olduğuna da dikkat çekerek, ''Bu sütunlar, yani terazi sistemi aslında yapı için bizi ikaz etmiştir. Anlamı bu caminin doğu tarafında bir çökme olmuştur ve cami hafif sola yatmıştır. Terazi sistemi olarak görev yapan bu sütunlar insan elinin gücüyle döndürülebilmektedir. Bostancı Camii’nin de sol sütunu olası çökmeden dolayı dönmezken sağ tarafındaki sütun ise halen aradan yüzyıllar geçmesine karşın elle döndürülmekte ve terazi görevini yerine getirebilmektedir'' diye konuştu.

'Dönerli cami diye biliyoruz'

Her gün onlarca meraklının ziyaret ettiği Bostancı Camii’nin bulunduğu bölgenin sakinlerinden Mustafa Kaplanoğlu da çocukluk yıllarında büyüklerinin cami ile ilgili çeşitli hikayeler anlattıklarını söyledi. Bölgede caminin 'dönerli cami' olarak isimlendirildiğini belirten Kaplanoğlu, ''Bu caminin özelliği, sütunları dönerlidir. Sütunlarımızın birisi döner birisi dönmez durumda. O zamanların alimleri bunu camide herhangi bir basma olup olmadığını tespit etmek amaçlı bu sütunları yapmıştır. Sütunun dönmemesi deprem olduğuna ve binanın hasar gördüğüne işaret ediyor. Bu sütunlar caminin deprem sigortası gibidir'' ifadelerini kullandı.

KAYNAK : DHA
YORUMLAR 6 TÜMÜ
  • Ergün 3 yıl önce Şikayet Et
    Osmanlı 'nın hiç bir şey üretmediği 'ni söyleyen yalandaroğluna kemal e gelsin diyecektim ama demeyim... O anlamaz
    Cevapla
  • Abdurrahman SERDAR 3 yıl önce Şikayet Et
    Gaziantebin ŞiH ( FETHULLAH ) Caminin BATIYA bakan Kapısındaki sütunlar da aynı düzende - muhtemelen aynı sanatkar tarafından benzer şekilde - yapılmıştır. Menderes dönemine kadar çalışırdı. Sanatkar olmak ve yetiştirmek gayret, şevk ve emek ister. Gaziantebin iki Camisi (Kadı Kemalettin ve Çift Şerifeli Şırvani ) nin de MİNBERLERİ hareketlidir - AÇILIR, hareket eder ve KAPANIR - Turkiyede SANATA hürmet olsa Mimarlık ve Mühendislik Fakülteleri bunlardan FEYZ ALIR. Sanatkar yetiştirir. Vaktiyle bir Snayi Harikası Mennan Usta anlaşılamadığı gibi.
    Cevapla
  • mim 3 yıl önce Şikayet Et
    amortisor gibi sarsıntıyı emiyor muhtemelen. Daha ne işe yaradığını anlayamamışlar. Tokyada 5 katlı bir eski tapınakta da ağaçtan yapılmışı varmış. Japon mimarlar bu eski tapınağın nasıl olup yüzlerce yıl depreme dayanıklı kaldığını araştırmışlar sonuçta gökdelen yapabilmenin sırrını keşfetmişler sarsıntıyı emen malzemeler ve yapı sistemi geliştirerek. Bizimkiler gidip düzeneği elliyor sadece. İnovatif bir çalışma yapan yok. Yeni camilere bu düzeneği koyan yok, binalara nasıl yapılabileceğini düşenen olmamış bu güne kadar. Birkaç kişin o düzeneği ellediğini gören halk inşallah camiye her girip çıktığında o düzeneği ellemeye başında dua okumaya bez bağlamaya çalışmaz.
    Cevapla
  • bilgehan 3 yıl önce Şikayet Et
    kayseri develi'dede var onunda biri dönüyor biri dönmüyor
    Cevapla
  • Muhammed 3 yıl önce Şikayet Et
    Diyarbakır'da ulu camiinde de mevcut
    Cevapla
Daha fazla yorum görüntüle

İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR