D'Hondt sistemi nedir? 14 Mayıs seçiminde uygulanan D'Hondt sisteminde oylar nasıl hesaplanıyor?

Ülke gündemindeki yerini koruyan 14 Mayıs seçimlerinde kafaları kurcalayan bazı sorular var. 28 Dönem milletvekillerinin seçileceği bu seçimde birçok ittifak ve parti kıyasıya yarışıyor. Bu kapsamda oyların nasıl hesaplanacağı araştırılıyor.

14 Mayıs milletvekili seçimlerindeki oyların hesaplanmasında D'Hondt sistemi uygulanacak. Peki D'Hondt sistemi nedir ve nasıl hesaplanır? 

D'HONDT SİSTEMİ NEDİR?

D'hodnt sistemi, 1878'de seçimlerdeki oy oranlarının hesaplanması üzerine tasarlanmış bir hesaplama yöntemidir. Victor D'hondt tarafından ortaya atılan bu yöntem nispi temsil bir hesaplama yöntemidir ve çok sayıda ülkede kullanılmaktadır. 

Ülkemizde de 1961’den bu yana (1965 Millet Meclisi genel seçimi ile 1966 Millet Meclisi ara seçimi haricinde) bu sistem uygulanmaktadır. 

D'HONDT SİSTEMİ HESAPLAMA

D'hodnt hesaplama yönteminde, her partinin aldığı oylar sırası ile 1', 2'ye, 3'e (4,5...) bölünmektedir. Elde edilen paylar, hangi parti olduğuna bakılmaksızın büyükten küçüğe doğru sıralanır. Hesaplama yapılan bölgedeki milletvekili sayısına ulaşılınca ise bölme işlemi sona erer. 

D'HONDT SİSTEMİ HESAPLAMA ÖRNEKLERİ

D'hondt hesaplama sistemi üzerinden bir hesaplama yöntemi üzerinden örnek bir hesaplama yapalım: 

X Partisi 100 Bin, Y Partisi 40 Bin ve Z Partisi  26 Bin oy aldığını varsayalım. Hesaplama yapılan bölgede 5 milletvekili çıkacağını ön plana alırsak teker teker tüm partilerin oylarını sırası ile 1', 2'ye, 3'e bölüyoruz. 

• X Partisi: (1'e bölününce) 100 Bin

                        (2'ye bölününce) 50 Bin

                        (3'e bölününce) 25 Bin 

• Y Partisi: (1'e bölününce) 40 Bin

                        (2'ye bölününce) 20 Bin

                        (3'e bölününce) 10 Bin 

• Z Partisi: (1'e bölününce) 26 Bin

                        (2'ye bölününce) 13 Bin

                        (3'e bölününce) 6 Bin 500 

Tüm bu rakamları göz önüne alarak en fazla orana sahip 5 milletvekilini belirleyelim. Yukarıda paylara göre en yüksek pay 100 Bine sahip X Partisinde. İkinci en yüksek pay yine 50 Bine sahip X Partisinde mevcut. 3'e gelecek olursak Y Partisi 40 Bin oy ile bir milletvekili çıkarabiliyor. 4'üncü en yüksek pay 26 Bin ile Z Partisinin, 5'inci en yüksek oy ise  25 Bin  oy X Partisi'nindir.

1. X Partisi (oylarının 1'e bölümü) 100 Bin

2. X Partisi (oylarının 2'ye bölümü) 50 Bin

3. Y Partisi (oylarının 1'e bölümü) 40 Bin

4. Z Partisi (oylarının 1'e bölümü) 26 Bin

5. X Partisi (oylarının 3'e bölümü) 25 Bin 

Tabi bu hesaplamalar, söz konusu partilerin ya da bağlı bulundukları ittifakın barajı aşmaları durumunda geçerlidir.