İstanbul’un Fethi’nin 565. Senesini milletçe, hep beraber, Zulmün değil fütuhatın başlangıç kaynağı olarak 1453’ü görenler olarak bizlerin coşku içinde kutladığı şu günlerde konuyu hatırlatmakta fayda var.

Şimdi, hemen şimdi bu yazıyı okuduğunuz telefondan ya da bilgisayardan İnternete “Şahi” topu yazdığınızda ilk karşınıza çıkacak resimlerden birisi, İngiltere’deki Fort Nelson Müzesi’nde sergilenen hacimli ve endamlı toptur. Yaygın bilgiye göre bu top “Şahi” topudur ve İstanbul’un fethinde kullanılmıştır.

Ama ne yazık ki, bu bir internet bilgisi hatasıdır.

Ve bu bilgi doğruyu yansıtmamaktadır. Zira “Şahi” olduğu söylenen bu top 1464’de Ali isminde bir topçu tarafından dökülmüştür. Diğer yandan Fatih Sultan Mehmed zamanında İstanbul’u fethetmek için “Şahi” isminde bir top dökülmüştür.

Ancak, o şahi toplardan biri bu değildir.

Fatih Sultan Mehmed Han tarafından çizimleri ve projesi yapılan geometrik ve logaritmal anlamda güllenin nereye düşeceği yine kendisi tarafından hesaplanan bu o ana kadar dünya medeniyetlerinin görüp görebileceği en devasa topları ders kitaplarında anlatıldığı üzere Urban isimli bir Macar Top Ustası dökmemiştir.

Yani tek başına dökmemiştir.

Zira;

Osmanlı’nın da bu devasa büyüklükte topları yapabilecek Muslihiddin Ağa’ları, Hayreddin Ağa’ları  bulunmaktaydı. Urban Usta’nın katılımı ile bu destansı top dökün ekibi tamamlanmıştır.

1453’e kadar insanoğlu’nun dökebildiği en büyük top da İstanbul’un fethinde kullanılan bu toplardır. Aktarıldığına göre bu büyük topun planını Fatih çizer, Hayreddin, Muslihiddin ve Urban Ustalardan döküp dökemeyeceğini sorar. Ustalar da çizimleri bir süre inceledikten sonra padişaha bunu dökeriz ama güllesine ve atış hesaplamalarına karışmayız nereye düşeceğini hesap edemeyiz derler.

Bunun üzerine Fatih de, “hele siz topu dökün, o meseleleri ben bizzat kendim halledeceğim” der.

Şimdi mesele buraya kadar normal ve anlaşılabilir fakat sıkıntılı olan kısmı bundan sonra;

Şahi toplar dendiğinde İstanbul’un Fethi söz konusu olduğunda yaygın olarak kullanılan bu resimdeki topun İngiltere’de ne işi olduğu sorulabilir?

Genelde çalındı şeklinde yorum yapılsa da, çalınmamış, dönemin padişahı Abdülaziz tarafından hediye edilmiştir. Bu top, Çanakkale boğazında konuşlanmış ve en aktif olarak 1807’de İngilizlerin Çanakkale Boğazını geçişi esnasında kullanılmıştır. Bu top o kadar iyi çalışıyordur ki;

İngilizlere ait altı gemiyi batırır. Kilitbahir’deki bu topa adeta hayran olan İngiliz General Lefroy 1856’da bu topun 1600 sterline İngilltere’ye satılmasını ister. Ancak satış işlemi aksar. Bunun üzerine Abdülaziz 1868’deki Avrupa seyahatinde bu topun hediye olarak İngiliz Kraliçesi Queen Victoria’ya verilmesini ister. Bunun üzerine büyük bir jest yapan centilmen padişahımız Çanakkale Kilitbahir’deki bu topu aldırır ve İngilizlere hediye eder. İngiltere’ye götürülen top büyük bir memnuniyet ile kabul edilir. Buna göre Şahi topu diye millete yutturulan 1464 tarihli bu top; 292 kg ağırlığında bir taş gülle atar ve, daha doğru bir tabir ile iki parçalı bir şaykadır.

Büyüklüğünden ve haşmetli görüntüsünden başka hiçbir özelliği “Şahi” toplara benzemeyen bu top maalesef yıllardır böyle bir bilinmeze kurban gitmiştir.

Peki Fatih’in ustalarına çizdirdiği ve hesaplamasını kendisi yaptığı toplar nerdedir?

İşte asıl soru bu ve ne yazık ki bu sorunun cevabı yoktur.