Resul KURT

info@resulkurt.com

www.resulkurt.com

‘Kısa Çalışma’ krize çözüm mü?  

Ekonomik kriz, özellikle işletmeleri farklı arayışlara itiyor. Ekonomik krizin etkilerini hafifletmek için kullanılan yöntemlerden birisi de kısa çalışmadır. Çok sayıda işyeri kısa çalışma ödeneğinden faydalanıp faydalanmayacağını merak ediyor. Okurlarımızdan da bu yönde çok sayıda elektronik posta geliyor. Kısa Çalışma Ve Kısa Çalışma Ödeneği Hakkında Yönetmelik ise 13 Ocak 2009 tarihli Resmi Gazetede yayınlandı.

Yazılı başvuru şart

İşverenler, genel ekonomik kriz veya zorlayıcı sebeplerle işyerinde kısa çalışma yapılmasını talep eden işveren, Kurum birimine, varsa toplu iş sözleşmesi tarafı sendikaya yazılı bildirimde bulunur.

İşveren bildiriminde;

a) Genel ekonomik krizin veya zorlayıcı sebeplerin işyerine etkileri ile zorlayıcı sebebin ne olduğunu,

b) İşyerinin unvanını, adresini, varsa toplu iş sözleşmesi tarafı sendikayı, Bakanlık bölge müdürlüğü ile sosyal güvenlik işyeri sicil numarasını,

c) Varsa iddiasını kanıtlayıcı somut belgeleri belirtmek zorundadır.

İnceleme esnasında; kısa çalışma yaptırılacak işçilere ilişkin bilgiler, işveren tarafından Kurumca belirlenen formatta hazırlanarak, manyetik ortamda Kuruma, yazılı olarak da Bakanlık iş müfettişine teslim edilir.

Genel ekonomik krizin varlığı gerekli

İşverenin kısa çalışma talebi, öncelikle kurum tarafından sebep ve şekil yönünden değerlendirilir. Genel ekonomik krizin varlığını, işçi ve işveren sendikaları konfederasyonlarının iddia etmesi veya bu yönde kuvvetli emarenin bulunması halinde, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı duruma açıklık getirir. Duruma açıklık getirilmeden, genel ekonomik kriz gerekçesi ile yapılan başvurular ile zorlayıcı sebeplerle bağdaşmadığı halde, nakit darlığı, ödeme güçlüğü, pazar daralması ve stok artışı gibi sebeplere dayalı olarak yapıldığı tespit edilen başvurular İş-Kur tarafından reddedilir.

Genel ekonomik kriz veya zorlayıcı sebeplerle yapılan başvuruların uygunluk tespiti Bakanlık iş müfettişleri tarafından ivedilikle yapılır. Talebin uygun bulunması halinde kısa çalışmanın başlama ve bitiş tarihleri ile kısa çalışma yaptırılacak işçilere ilişkin listeye son şekli verilmek suretiyle Bakanlık iş müfettişince düzenlenen rapor ekinde yazılı olarak Türkiye İş Kurumuna gönderilir. İnceleme sonucu Kurum tarafından işverene, işveren tarafından varsa toplu iş sözleşmesine taraf işçi sendikasına ve işyerinde yazılı olarak ilan edilmek suretiyle işçilere bildirilir.

Kısa çalışma ödeneğinden yararlanma koşulları

İşçinin kısa çalışma ödeneğinden yararlanabilmesi için;

a) İşverenin kısa çalışma talebinin Bakanlıkça uygun bulunması,

b) İşçinin kısa çalışmanın başladığı tarihte, 4447 sayılı Kanunun 50 nci maddesine göre çalışma süreleri ve işsizlik sigortası primi ödeme gün sayısı bakımından işsizlik ödeneğine hak kazanmış olması,

c) Kısa çalışma ödeneği talebinde bulunması gerekmektedir.

Ödeneğin miktarı ve ödenmesi

Günlük kısa çalışma ödeneğinin miktarı, işsizlik ödeneğinin miktarı kadardır. Türkiye İş Kurumu tarafından uygulanan işsizlik sigortasının tutarı, işsiz kalan kişinin günlük ortalama brüt kazancının yüzde kırkıdır (asgari ücretli için 266,40.-TL). ve en yüksek tutarın da onaltı yaşından büyük işçiler için uygulanan aylık asgari ücretin brüt tutarının yüzde sekseni (532,80.-TL) olarak belirlenmiştir. Kısa çalışma ödeneğinin süresi üç ayı aşmamak kaydıyla kısa çalışma süresi kadardır. Ödeneğin süresi; herhalde hak edilen işsizlik ödeneği süresini aşamaz. Kısa çalışma ödeneği, işyerinde uygulanan haftalık çalışma süresini tamamlayacak şekilde çalışılmayan süreler için verilir.

2005 yılında 21 kişiye 10.566,94 YTL, 2006 yılında 217 kişiye 64.398,01 YTL, 2007 yılında 40 kişiye 22.051,13 YTL, Aralık 2008 ayında ise 650 kişiye 59.015,39 kısa çalışma ödeneği ödenmiştir. Dolayısıyla aslında ekonomik kriz dönemlerinde çalışanları koruma amacıyla çıkartılmış olan işsizlik sigortası, maalesef bu amacından uzaklaşmıştır. Mutlaka işsizlik sigortası kaynaklarının çalışanların bu dönemi daha rahat atlatabilmesi için yeniden düzenlenmesi gereklidir.