Yani gıda bunda, güç bunda, kuvvet bunda. Her şeyinden arındırılmış, hatta zararlı beyaz ekmek... Bizim dedelerimiz, ninelerimiz bu beyaz ekmeği mi yiyordu?.. Tam aksine buğdayı alıyor, değirmende öğütüyor oradan elde ettiği unla ekmeği üretiyordu..."

Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) Genel Müdürlüğü'nün ‘Ekmek İsrafını Önleme Kampanyası'nı başlatırken söylediği bu sözler, aslında hepimiz için hayati önemde bir meseleye parmak basıyor.

Ekmek hepimiz için sıradan bir konu gibidir. Bakkaldan, marketten ya da evimizin hemen yanındaki fırından alır, tüketiriz… Çeşitleri de vardır; francala, somun, kepekli, tam buğday ve diğerleri.

Teorik olarak; buğdayın öğütülüp un haline getirildiğini, kaba kepeklerinin elenerek ayrıldığını ve sonra da fırınlara sevk edilip oralarda ekmek haline getirildiğini var sayarız.

Ancak artık değirmenler yok, un fabrikaları var. Ve o fabrikalarda unun hangi süreçlerden geçirilerek elde edildiğini görmek, insanda şaşkınlık duygusu meydana getirir.

Buğdayın, fabrikaya girmesi ile un olarak çıkması arasında olup bitenler, bir tür rafine işlemidir ve oldukça karmaşık bir süreçtir. Bu sürecin sonunda normalde esmer bir rengi olan buğdaydan, beyaz bir un elde edilir.

Ve bizler, bembeyaz undan yapılan ekmekleri afiyetle yeriz. Buğdayda her ne varsa; unda, dolayısıyla yediğimiz ekmeklerde de olduğunu düşünerek…

Peki ama öyle midir acaba?..

Yani buğdayda bulunan her faydalı özellik, bizim yediğimiz beyaz ekmeklerde de var mıdır?

Konuya ilgi duyanlar haricinde, bu soruya verilecek cevap herhalde ‘elbette vardır' şeklinde olacaktır. Ama hayır; beyaz undan yapılan ekmeklerde buğdayda bulunan birçok önemli özellik yoktur!..

Beyaz ekme yeme alışkanlığının, normal şartlar altında herhangi bir zararı olmadığını düşünürüz ve muhtemelen belli ölçüde öyledir de.

Bu arada tam buğday ekmeği, tahıllı ekmek, yulaf ya da çavdar ekmeği gibi alternatiflerin üzerinde pek durmayız. Belki renkleri içimizi açmaz, belki tatları biraz garip gelir bize… Belki biz niyetleniyor olsak da, ev halkının direnci sebebiyle konuyu zamana bırakır ve beyaz ekmek tüketmeye devam ederiz.

Oysa konunun uzmanlarının dikkat çektiği bazı hususlar, dikkatli olmamızı gerektirir nitelikte.

Beyaz ekmek, rafine edilmiş buğday unundan yapılır. Bu konu ile ilgili temel görüş şudur: “Tahıl ürünleri rafine edildiğinde posa ve vitamin içerikleri azaldığı gibi; bu ürünlerden sağlık açısından temin edilebilecek olumlu etkiler de azalır.”  

Uzmanların beyaz ekmekle alakalı değerlendirmeleri uzun bir liste oluşturuyor. Merak edenler, internette yapacakları kısa bir araştırma ile durumun vehametini anlayabilirler.

Ailesinin fırıncı olduğunu, kendisinin de bu işle uğraştığını belirten Nevzat Çiçek, Dünya Bülteni'ndeki (19.01.2013) yazısında, Fransız fizyolog Francois Magendie'nin (1783-1855) hayvanlar üzerinde yaptığı deneylerden bahsediyor. Bu deneyler, beyaz unla beslenen hayvanların bir süre sonra öldüklerini, tam buğday unuyla beslenenlerin ise hayatta kaldıklarını ortaya koymuş.

Açık ve yakın bir tehlikeden bahsetmiyoruz. Ancak beyaz undan yapılan ekmeklerin orta ve uzun vadede özellikle de belirli risk gurubundaki insanların sağlıkları üzerinde ciddi olumsuz etkileri olduğu, kesin.

Hasılı: Besleyici değeri olmayan, posa, vitamin ve mineral bakımızdan zayıf,  buğdaydaki tüm değerlerden yoksun ve açlığımızı kısa bir süre için bastırırken, kan şekerini yükselten, bağırsak rahatsızlıklarına da sebep olabilen beyaz ekmek yerine; çinko, iyot, E vitamini, D vitamini, omega 3 ve omega 6 yağ asitleri, kalsiyum, proteinler ve karbonhidratlar ihtiva eden tam buğday ekmeğini tercih etmek, akıllıca bir iş gibi gözüküyor.

Dahası, konu ilgili araştırmaların ortaya koyduğuna göre: Tam buğday unundan yapılan ekmekle beslenen kişilerde şişmanlık, şeker hastalığı, kalp-damar hastalıkları ve kanser daha az görülmektedir.

Son olarak şunu da vurgulamakta fayda var: Beyaz una kepek karıştırılarak yapılan ‘kepekli ekmek', tam buğday ekmeği değildir. Tam buğday ekmeği, adı üzerinde, tam buğday ekmeğidir…

Tercih sizin…

Ekrem Kızıltaş - Haber7

ekremkiziltas@gmail.com