Oppenheimer filminin ünü, her ne kadar New Mexico eyaletindeki başarılı deneme sayesinde ilk nükleer bombayı yaratan ABD'li bilim adamı Robert Oppenheimer'ın başarısına dikkati çekse de 80 yıl sonra halen hikayenin tam olarak anlatılmadığını düşünenler de var.

New Mexico eyaletinde yaşayan Tina Cordova, aile albümünün sayfalarını hüzünle çevirirken, "İki dedem de kanser oldu, iki ninem de kanserdi, babam üç farklı çeşit kansere yakalandı, kız kardeşimde de kanser var." diyor.

"Sayısız amca, teyze, dayı, hala, kuzen kaybettim kanser yüzünden. Ve benim ailem de tek değil." diyen Cordova, atom bombasının deneme testi olan Trinity'nin gerçekleştiği alandan iki saat uzaklıktaki bir mesafede bulunan Albuquerque şehrinde yaşıyor.

Trinity testinin yarattığı radyasyondan etkilendiği düşünülen topluluklara "rüzgarın estiği yönde bulunanlar" anlamına gelen "Downwinders" ismi veriliyor.

Trinity, dünyanın ilk atom bombası denemesiydi. Bu deneme, yönetmen Christopher Nolan'ın Oppenheimer filminin de merkezinde yer aldı. Oppenheimer adlı bilim adamı ile diğer bilim insanları ve mühendislerin II. Dünya Savaşı'nın sona ermesinde rol oynayan atom bombasını nasıl geliştirdiğini anlatıyor.

Cordova ise, 7 dalda Oscar kazanan filmin, atom bombası denemesinin kuşaklardır ailesi üzerinde yarattığı asıl etkiye değinmediğini düşünüyor.

Filmde, bilim insanları rüzgarlı bir gecede gerçekleştirilen test sırasında karanlık camlı gözlükler takarak deneyi izliyor.

23 yaşındaki yeğeni gibi tiroid kanseri teşhisi konulan 39 yaşındaki Cordova, bu rüzgar yüzünden beklenmeyen etkilerin ortaya çıktığını anlatıyor:

"Trinity bombası ve daha sonra Nevada'da patlatılan bombalar sırasında radyasyona fazlasıyla maruz kaldığımıza inanıyoruz."

ABD'de kanser ikinci en fazla rastlanan ölüm nedeni. Radyasyon ve kanser arasındaki bağlantı kesin olarak ispatlanamamış olsa da Cordova, kuşaklardır ailesindeki yüzlerce kişinin hastalıklarına dair belgeleri olduğunu söylüyor.

ABD hükümeti testlerin yapıldığı alanlarda yaşayanlara yıllar sonra maddi yardım sağlanması için bir fon kurdu ancak New Mexico bu fona dahil edilmedi.

Haziran ayında New Mexico'nun da dahil edilmesini öngören yasa tasarısının tarihi geçecek ancak Senato'da bu hafta onaylanan yasa tasarısı, Temsilciler Meclisi'nde de onaylanırsa bu durum tersine dönecek.

Film sayesinde kasabaya turistik bir akın yaşansa da Cordova filmin başarısının New Mexico'daki ölümlere dikkat çekmesini umuyor.

New Mexico'da yaşayanlar olmadan araştırmanın da filmin de olamayacağını aktaran Cordova, "Utanmaları gerek, gerçekten iyi bir şey gerçekleştirmek için fırsatları vardı." diyor.

NOT: Söz konusu yazı, BBC muhabirleri Emma Vardy ve Sam Granville'in haberi referans alınarak yazıldı.