Bizde fazla bir gürültü koptuğu söylenemez, ancak Azerbaycan kaynıyor: Azerbaycan Meclisi Türkiye üzerine özel oturum düzenliyor... Azeri radyo ve televizyonlarında günlerdir Türkiye tartışılıyor... Gazetelerde de günlerdir Türkiye manşet... Bir parlamento heyeti Ankara'da milletvekilleriyle görüşüyor, Cumhurbaşkanı tarafından da kabul ediliyor...

Gürültüye kulak verdiğinizde, Azerbaycan'ın, bir bütün olarak, Türk dış politikasının Ermeniler'den yana tavır aldığına inandığını anlıyorsunuz. Dışişleri Bakanı Ali Babacan'ın Karadeniz Ekonomik İşbirliği (KEİP) toplantısı için Erivan'a gitmesi o kanaati biraz daha pekiştiriyor.

Türkiye yıllardan beri izlediği politikalardan vazgeçiyor ve Ermenistan'la ilişkilerini geliştirmek amacıyla Azerbaycan'ı karşısına almaya mı hazırlanıyor? 1993 yılında kapanan Türkiye ile Ermenistan arasındaki sınır kapısı açılıyor mu?

Aslına bakarsanız, Azerbaycan'da kopan gürültüyü hak edecek yeni bir gelişme söz konusu değil; hiç değilse şimdilik değil... Kapalı olan sınır bugünden yarına açılmayacak... Ermenistan'la yakınlaşmak için Azerbaycan'ı gözden çıkarmayacak Türkiye...

Olan şu: Türkiye yakın zamanlara kadar Kafkasya'daki statükoyu değiştirmek için pek bir çaba göstermiyordu; şimdi ise açmazı bozma ve normalleşme yönünde bir politika üretmek isteniyor... Azerbaycan'ı gözden çıkarmak gibi bir niyet yok; ama Ermenistan'ı kazanmak diye bir derdi var Türkiye'nin... Bunun nasıl sağlanabileceğine dair arayış sürüyor.

Türkiye Kafkasya'daki statükoyla birlikte yaşayamıyor. Statükonun devamı uluslararası arenada karşısına büyük bir duvar çıkartıyor da ondan... Türkiye'yi rahatsız eden Ermeni Soykırım Yasası çıkarmayan ülke Avrupa'da kalmadı gibi; ABD'de de hemen bütün eyaletler 'soykırımı' kabul etti, yasa tasarısı Kongre önünde bekliyor. Barack Hussein Obama bu yıl mektubunda o sözcüğü herhalde kullanmayacak; gelecek yıla kadar durumun değişmesini gözleyeceği mesajını Ankara'da verdi.

Elini-kolunu bağlayıp “Ne olacaksa olsun” diye bekleyemez Türkiye; bu konuda kendisini rahatsız etmeyecek yeni bir uluslararası iklime ihtiyacı var ve bunu sağlamak yolunda adımlar atıyor. Bu adımlardan biri de sınır kapısının açılması olacak; buna kuşku yok... Ancak günü-zamanı geldiğinde açılacak sınır kapısı...

Azerbaycan'ın beklentisi Türkiye'nin sınır kapısı açma girişimini Ermeniler'in Karabağ'da işgal altında tuttuğu Azeri topraklarından çekilmesinden sonraya bırakması; Türkiye'nin niyeti de bu yönde... Türk diplomasisi üç tarafı (Türkiye, Azerbaycan, Ermenistan) da rahatlatacak bir formül arayışında nicedir: Ermenistan'a Karabağ'da işgal altındaki Azeri topraklarını terk ettirecek, buna karşılık Türkiye'nin sınır açmanın da ötesinde jestlerle Ermenistan'ın ayakta kalma mücadelesini (bunun içinde enerji ağları içerisine alınmak da var) destekleyeceği bir formül...

Böyle bir ortamda Ermenistan'ın da Türkiye'nin uluslararası alanda başını ağrıtan diyaspora baskılarını rahatlatması beklenir.

Yeni bir politika mı bu? Hayır. Turgut Özal'ın bölgeye dönük vizyonunda Erivan'ın önemli bir yeri olduğunu KEİP yapılanmasına Ermenistan'ı da almasından belli. Daha sonra MHP lideri Alparslan Türkeş de Türkiye ile Ermenistan arasında yakınlaşma sağlamak için inisiyatif üstlenmişti. Ermenistan'ın Türk dış politikası ekranından düşmesi 'statüko' dönemlerinde oldu; Türkiye'nin uluslararası alanda 'soykırım kararları' ile nefesinin kesilmesi de o dönemlerin eseridir.

Türkiye artık bu kısırdöngüyü kırmak zorunda.

Azerbaycan'ın canhıraş feryatlar koparmak yerine, Türkiye ile birlikte bölgesel ağırlığını artıracak yeni bir diplomasi dili geliştirmesine ihtiyacı var... Karabağ'daki Ermeni işgalini gerçekten sona erdirmeyi hedefiyorsa Azerbaycan yönetimi, bunu sağlamanın yolu da, Türk diplomasisine yardımcı olmaktan geçiyor.

Fehmi Koru - Yeni Şafak
f.koru@yenisafak.com.tr