Kredi kartıyla taksitli alışverişlerde fiyat farkını alışkanlık haline getiren satıcılar vatandaşının cebini boşalta dursun, bankalar işin kaymağını yerken, Maliye engelleyemediği kayıt dışılık için olan bitene göz yumuyor. Vatandaş mı?... 

Son dönemde kredi kartı ile alışveriş yapanların mutlaka dikkatini çekmiştir. Kredi kartı ile peşin satışlar ve taksitli satışlar arasında bariz olarak fiyat farkı bulunmaktadır... İşyerleri sattıkları mal ya da hizmet için önce müşteriye 'peşin mi taksitli mi' sorusunu yöneltmekte ve müşterinin kararına göre fiyat belirlemektedir...

Örneğin 10 liralık bir ürünü peşin aldığınızda aynı fiyattan alabilirken taksit talep ettiğinizde 12 lira gibi bir fiyat tüketicinin karşısına çıkarılmaktadır. Alınan ürünlerin etiketinde de peşin fiyatı büyük puntolarla (tüketicinin gözünü boyamak amaçlı) yer alırken taksitli fiyatı miktar olarak daha yüksek ama punto olarak daha küçük rakamlarla yer almaktadır...

Oysa ki 4077 Sayılı Tüketiciyi Koruma Kanununun 12. Maddesinde; "Perakende satışa arz edilen malların veya ambalajlarının yahut kaplarının üzerine kolaylıkla görülebilir, okunabilir şekilde o malla ilgili tüm vergiler dahil fiyat, üretim yeri ve ayırıcı özelliklerini içeren etiket konulması, etiket konulması mümkün olmayan hallerde aynı bilgileri kapsayan listelerin görülebilecek şekilde uygun yerlere asılması zorunludur." denilmektedir...

Burada özellikle 'kolaylıkla görülebilir, okunabilir' ifadesine dikkat çekmek istiyorum... Bu iki ifade görecelik arz etmektedir... Örneğin peşin fiyat kanunun tanımına uyuyorsa, etiketlerdeki daha küçük puntolarla yazılan taksitli fiyat, 'peşin fiyata' göre şeklen eksiktir... Şekil şart yerine getirilmiş de sayıl(a)maz...

Dolayısıyla yalnızca büyük puntolarla yazılı rakamı okuyup ürünü alan kimse yine aynı kanunun aynı maddesi olan 'Etiket, fiyat ve tarife listelerinde belirtilen fiyat ile kasa fiyatı arasında fark olması durumunda tüketici lehine olan fiyat üzerinden satış yapılır.' ifadesini de ilgilendirmektedir...

Tüketici Kanunu da özü gereği tüketicinin aleyhinde olamaz...

Dönelim konumuza kredi kartı ile satışlarda taksit uygulanması satın alınan ürünün maliyetini artırmaktadır... Satıcı gerekçe olarak müşteriye bankaların aldığı komisyonu göstermektedir.

Kartınızdan tek çekim yaptığınızda etiketteki peşin miktarı taksitli satış yaptığınız ise yaklaşık yüzde 10 fazlasını ödersiniz.. 

Oysaki 4077 Sayılı Tüketiciyi Koruma Kanunu'nun 10 A Maddesi'nin son bendine göre "Mal veya hizmetin kredi kartı ile satın alındığı durumlarda, satıcı veya sağlayıcı, tüketiciden komisyon veya benzeri bir isim altında ilave ödemede bulunmasını isteyemez.' denilmektedir... Bu maddede de 'kredi kartı ile satın alınan' ifadesi peşin ya da taksitli her iki anlama da gelebilmektedir.

Buradan satıcının 'banka komisyon alıyor' bahanesine gelelim... Süreç şu şekilde işliyor...

Müşteri kredi kartı ile alışveriş yaptığında POS cihazından kartını geçirerek bedeli ödüyor. (Burada dikkat edilmesi gereken nokta, şayet kredi kartınız ile alışveriş yaptığınız POS aynı bankaya ait değilse o bol bol dağıtılan puanlarınız, bonuslarınız daha düşük olabiliyor şayet kart ile POS'un bankası arasında bir anlaşma yoksa..)

Banka aracılığıyla ödenen bedeli satıcı hemen hesabında görmek isterse yüzde 1 ila 7 arasında değişen komisyonlarla alabiliyor. Ya da satıcı parasını almakta acele etmez ortalama bir ay bankada durmasına razı olursa hiçbir kesintiye uğramadan banka satıcının hesabına yaklaşık 1 ay sonra aktarıyor...

Burada satıcı memnun, banka memnun vergi dairesi memnun peki müşteri tarafından durum ne gerçek bir örnekle anlatayım...

Cuma günü almış olduğum ürünün fişini ve ürün etiketini incelediğinde ortaya çıkan tablo şöyle: Etikette ürünün modeli, barkodu, ismi, çeşitli ülkelere göre bedeni, rengi, peşin ve taksitli satış fiyatı gibi birçok unsur yer alıyor.

Kalın, belirgin punto ile yazılan fiyat KDV dahil 159,99 lira...Hemen altında daha ufak punto ile yazılan fiyat ise 174,99 lira... Muhtelif giyim ürünlerinde KDV oranı yüzde 8!

Yani aldığım montun KDV'siz satış fiyatı 148,14 lira... Taksitli olduğunda ise bu bedel 162,03 lira...

İki fiyat arasında 13,89 lira fiyat farkı var... Yani KDV'siz taksitli ve peşin fiyat arasında yüzde 10'luk bir fark var ve bu farkın nedeni vergi değil...

Satıcı cephesinde bakalım, istisnalar dışında mesela giysilerde satıcının toptancıdan alacağı malın vadesi çekle bile olsa en az 2 aydır..

Satıcı benim satın aldığım montu A liraya alıp üzerine giderlerini ekledikten sonra 148,14 lira kendisini kurtarmaktadır ki zaten ürünü alırken vadeden dolayı kar etmektedir...

Yüzde 8 KDV ile ürünü müşterisine peşin ya da tek çekim olarak 154,99 TL'ye vadeli olarak da 174,99'TL satmaktadır.

Satıcı her iki satış fiyatında da Maliye'ye ödeyeceği vergiyi (KDV) müşteriden tahsil etmektedir.

KDV Kanununun, 24 üncü maddesinin (c) bendi uyarınca, vade farkı, fiyat farkı, faiz, prim gibi çeşitli gelirler ile servis ve benzer adlar altında sağlanan her türlü menfaat, hizmet ve değerler katma değer vergisi matrahına dahildir. Ancak, aynı kanunun 17 nci maddesinin 4 numaralı fıkrasının (e) alt bendinde, banka ve sigorta muameleleri vergisi kapsamına giren işlemlerin katma değer vergisinden istisna olduğu hükme bağlanmıştır.

Aldığım üründeki fiyat farkı için KDV'yi yine müşteri olarak ben üstleniyorum. Satıcı benden altığı yüzde 8 KDV'yi maliyeye ödüyor. Taksitli aldığım üründeli yüzde 10'luk fark için ne iş yeri ne de banka (BSMV) hariç bir ücret ödemiyor...Maliye tarafında da işler yolunda çünkü faturalandırdığı için kayıtdışılık söz konusu olmuyor... Yürütme de kayıtdışılık yüzünden yüzde 10'luk keyfiyete göz yumuyor... Denetleyemediği satış sisteminde KDV de fiyat farkı da müşterinin cebinden çıkıyor...

Tüketiciyi koruyan yasa da ancak gazımızı almaya yarıyor...

Hakan GÖKSEL - Haber 7
Twitter: hakan_goksel
hakan.goksel@haber7.com