Yıllarca hemen sınırımızdaki bölgeye bigane kaldık. Düşmanlıkların gölgesinde ilişkilerimizi tuttuğumuz Kuzey Irak şimdi Türkiye'ye müthiş bir pazar imkanı sunuyor...

Bank Asya'nın yurt dışındaki ilk şubesini Erbil'e açtı. Açılış dolayısıyla 2 günlük kısa ziyarette bulunduğum Erbil'de, riski kadar kazanç fırsatlarının iştah kabarttığına şahit oldum...

Koç ve Boydak grubuna ait şirketler bu dinamizmin 10 yıl önce fark etmiş ve bölgede aktif olarak varlığını sürdürüyor hatta sonradan gelen Türk şirketleri için yol gösterici bir rol oynuyor... Bölgede alışverişin büyük çoğunluğu nakit ile dönüyor... Türkiye'den yaklaşık 1300 şirketin bölgede inşaattan, gıdaya, tekstilden beyaz eşyaya kadar her alanda izlerini görmek mümkün... Erbil gezerken Türkçe tabelalara sıkça rastlamak mümkün...

Bağdat yönetiminin 5 yıllık kalkınma planına göre, 5 yılda 186 milyar dolarlık yatırım yapılması planlanıyor ve 86 milyar doları özel sektör eliyle yapılacak. 100 milyar doları ise merkezi yönetim bütçesinden karşılanacak. 2025 yılına kadar altyapıya 150 milyar dolarlık harcama öngörülüyor. 50 milyar doları inşaat sektörüne ayrıldı. Sadece demiryolu altyapısına 60 milyar dolarlık yatırım planlanıyor.

Amerikan işgalinde altyapısı tamamen çöken ülkenin 2016'ya kadar 2.5 milyon konuta ihtiyacı olduğu biliniyor. Ülkede 500 köprü, 7 bin km yol yapımı ile altyapının yüzde 30'unun onarıma ihtiyacı var. Enerjiye 55 milyar, ulaştırmaya 12 milyar dolarlık yatırım yapılması planlanıyor.  Türkiye dışında Güney Kore, Ürdün, Fransa, Hindistan, İran, Çin, ABD, Almanya ve İtalya bölgede yatırım için varlığını sürdürüyor...

Amerikan işgali ve savaş döneminde ülkenin üretim kapasitesi yok olduğundan ve geçmiş dönemdeki ambargolar nedeniyle ülkede mal ticaretinde müthiş fırsatlar var...  Hemen her ürüne talep hat safhada...  Hangi sektör olursa olsun bölgede bakir bir pazar var!

Bölgesel Kürt Yönetimi Lideri Mesut Barzani yakın zaman önce yaptığı bir açıklamada "Türkiye'den ithalat kesilirse sadece 3 gün yetecek stokumuz var" demişti... Halkın gözünde Türkiye'nin ve Türk mallarının müthiş bir imajı var... Halkın giyim, kuşam ve yemek kültürü bizlere çok benziyor...Halk yabancı şirketlerden ziyade Türk şirketlerinin yatırım yapmasını önemsiyor..

Bölgede gerek Türkiye'nin gerekse bölgesel yönetimin ilgili bürokratları yatırımları bölgeye çekebilmek için elinden gelen çabayı sarf ediyor.. Ziyarette tanışma fırsatı bul bulduğumuz Bölgesel Yönetimin tek Türkmen Bakanı (Ticaret ve Sanayi Bakanı) Sinan Çelebi Türk iş adamlarını ve şirketlerini Kuzey Irak'a yatırım yapmaya davet etti ve ellerinden geldiği kadar yardımcı olacakları sözünü verdi. Bölgede 2 yıldır bulunan Türkiye Başkonsolosu Aydın Selcen de Türkiye tarafından özellikle ticari ilişkilerin güçlenmesini sağlamak amacıyla bölgeye gönderilmiş ve o da yatırımcılar için her türlü imkanı sunduklarını söylüyor...

Bölgedeki ticareti anlatan Türk iş adamları ödemelerin çuvallar, bavullar dolusu parayla yapıldığını ifade ediyor. Bankacılık sektörü de çok bakir bir alan ve hala kredi kartı gibi bankacılık ürünleri kullanımı için altyapı kurulmamış... Kredi kartı bazı otellerde ve Duty Free alışveriş mağazalarında zorlukla kullanılabiliyor... İhtiyaç, konut ya da taşıt kredisi kültürü henüz yeni yeni oluşuyor...

Döviz alma bozdurma işlemleri bile seyyar tezgahlarda yapılıyor... Erbil'deki AVM'lerin sayısı bir elin parmaklarını geçmiyor ve bölgede AVM'lere de ihtiyaç bir hayli fazla... Dünya çapında zincir oteller bölgede bir bir yükseliyor...

Yatırım yapmayı düşünen işadamları için bölgede kısa bir keşif yapmanın maliyeti de uygun... Günlüğü 50 dolara tercüman, yakıtı ve şoförüyle birlikte 100-150 dolara araç kiralanabiliyor... Atlasjet ve THY gibi havayolu şirketlerinin Erbil'e düzenli seferleri var!

(Bölgede yatırım ya da iş yapabilmek için Bölgesel Yönetimden (Barzani aşireti) bir ortak bulmanın işleri kolaylaştırdığı da ifade ediliyor... Yalnız bu söylem resmi bir söylem değil... )

Satın alınan mal ve ürünlerden alınan KDV vb. benzeri vergiler ise yok denecek kadar az...

Kuzey Irak riskine rağmen yatırım yapılabilecek en önemli bölgelerden biri... Türkiye'nin ticaretinde en büyük ikinci partner konumunda... Geçen yıl inşaat sektörü ile beraber 10,4 milyar yatırımın yapıldığı bölge Türk yatırımcıları dört gözle bekliyor...

Türkiye'nin cari açığına ilaç olabilecek petrol ithalatının maliyetini düşürecek fırsatlar da var... Mal ticareti karşılığı uygun fiyatlarla getirilecek petrol Türkiye'nin enerji sorununa da merhem olabilir...

Özetle halk arasındaki deyimle çeşme akarken kapları doldurmanın tam zamanı...

Hakan GÖKSEL  /  Haber 7
twitter.com/hakan_goksel
hakan.goksel@haber7.com