Gece yarısından sonra teheccüt vaktinde babası O’nu kaldırıp ilk Kur’an dersine başlattığında henüz 4 yaşındaydı. Bu durum her gece seher vaktine kadar böyle devam etti. 7 yaşına geldiğinde ise O artık bir hâfızdı. Ezber yeteneği ilim yolunda hızla yükselmesine vesile oldu. 

20 yaşında gittiği binden fazla talebesi olan büyük İmâm Buhâri’ye talebe oldu. Can kulağı ile dinlediği dersleri virgülüne kadar ezberleyipakşamları kâğıtlara yazdı. Yetmedi, Hocasının notlarını düzenledi, hizmet etti. Hedefinde iyi bir hadis âlimi olmak vardı. Bunun için bir başka Hadis Âlimi İmâm Müslim’e de talebe oldu. 

Kemâle ermesi ise tasavvuf büyükleri eliyle oldu. Bâyezid-i Bistâmi Hazretleri’nin sohbetlerinde hemhâl olan Ebû Tûrab Nahşebî Hazretlerine intisab etti. Tasavvuf’un mânevî hazzıiçerisinde; Peygamber Efendimiz Sallallahu aleyhi ve sellem’in yüce ahlâkını, dış görünüşünü, kıyafetini, yemesi içmesini, konuşma şeklini, ibadetini, mübârek sûretini, anlattığı Şemâʾilü'n-Nebeviyye'yi yazdı. 

Yine mürşidi Ebû Tûrab Hazretlerinin; nakledilen hadislerin senedi konusundaki tenkitleri gıybet saydığını görünce, bu kezde tenkitlere fırsat vermeyecek şekilde bütün râvileriyle hadis kitabı yazmaya karar verdi. Bunun için geceleri mum ışığında çalıştı.

Titizlikle seçtiği 3.956 Hadis-i Şerif’in bütün râvilerini belirttiği gibi kendi düşüncelerini açıklamalarıyla yazdığı eserini 883 yılında tamamladı. Sonra İslâm Coğrafyasında öne çıkan Hicaz, Irak ve Horasandaki alimlerin tenkit ve takdirlerine sundu. 

Eseri inceleyen bütün âlimler takdirlerini belirtince, “Kimin evinde bu kitap bulunursa onun evinde konuşmakta olan Peygamber var demektir” sözüyle ilim âlemine sundu.

Böylece, İmâm Buhârî, İmâm Müslim gibi altı önemli âlim’in eserlerinin yer aldığı ve Kur’an-ı Kerîm’den sonra en sağlam kaynak olarak gösterilen Kütüb’i Sitte’de altı âlimden biri olarak İmâm Tirmizî’nin eseride yer almış oldu.

Tirmizi, İslâm tarihinin en önemli hadis âlimlerinden biridir. Hadis ilminde üstün bir yeri olduğu gibi, fıkıh konusunda da derin bir bilgiye, keskin bir zekâya ve güçlü bir hafızaya sahipti. İlerleyen yıllarda çok çalışmaktan ve Allah celle celâlühü’n korkusundan çok gözyaşı dökmekten âmâ olduysada bu uzun süre anlaşılamadı. 

Hocaları İmam Buhârî’den 22, İmâm Müslim’den 17 sene sonra 9 Ekim 892 yılında ilim ve medeniyet beşiği Özbekistan’da kendi köyünde Rahmeti Rahmân’a kavuştu. 

Döneminde; hükümdarı Ahmed Tolun adında bir Türk olan Tolunoğulları Devleti Mısır, Suriye, Filistin’inde hüküm sürüyordu. Binlerce talebesi ve sevenleri tarafından defnedilen Tirmizî’nin Türbesi Şirâbât’ta İslâm Coğrafyasından gelen milyonlar tarafından ziyaret edilmektedir. Rabbim bizleri şefâtine nâil eylesin inşaallah..

İmâm Tirmizî’den bir Hafis-i Şerif: Hz. Ebû Hüreyre radıyallahu anh anlatıyor: "Resülullah aleyhissalâtu vesselâm buyurdular ki: "Mü’min veya Müslüman bir kul abdest aldımı yüzünü yıkayınca, gözüyle bakarak işlediği bütün günahlar su ile veya suyun son damlasıyla yüzünden dökülür iner, ellerini yıkayınca elleriyle işlediği hatalar su ile birlikte veya suyun son damlasıyla ellerinden dökülür iner. Ayaklarını yıkayınca da ayaklarıyla giderek işlediği bütün günahları su ile veya suyun son damlasıyla dökülür iner. (Öyle ki abdest tamamlanınca) günahlarından arınmış olarak tertemiz çıkar." 

Yeni Akit