İşyerlerinde sağlıklı ve güvenli bir ortamın sağlanması ve çalışanların iş kazaları ile meslek hastalıklarından korunması için, karşılaştıkları mesleki risklerle başa çıkma ve alınması gereken önlemleri anlama amacıyla tüm çalışanlara iş sağlığı ve güvenliği eğitimi vermek gerekmektedir.

6331 sayılı Kanun'un 17. maddesine göre işveren, çalışanların iş sağlığı ve güvenliği eğitimlerini almasını sağlamakla yükümlüdür. Bu eğitim özellikle, işe başlamadan önce, çalışma yerinde veya iş değişikliği, iş ekipmanı değişikliği veya yeni teknoloji uygulaması durumunda verilmelidir.

Eğitimler, ortaya çıkan yeni risklere uygun olarak güncellenir ve belirli aralıklarla tekrarlanır.

İşverenin iş sağlığı ve güvenliği eğitimleriyle ilgili sorumlulukları şunlardır:

a) Programların hazırlanması ve uygulanması,

b) Eğitimler için gerekli yer, araç ve gereçlerin temini,

c) Çalışanların programlara katılımını sağlamak ve katılımlarını eğitim katılım tutanağı ile kayıt altına almak,

ç) Program sonunda katılanlar için eğitim belgesi düzenlemek.

Eğitim, genel konular, sağlık, teknik bilgiler ve diğer konular olmak üzere dört başlık altında düzenlenmelidir. Çalışanlara teorik ve pratik açıdan kolayca anlaşılabilir bir şekilde eğitim verilmelidir. Eğitimler, bireysel veya gruplar halinde uygulanabilir.

İşveren, çalışanların eğitim öncesi seviyelerini belirlemek ve yönetmelikte belirtilen konular dışında almaları gereken eğitimleri tespit etmek için kendi belirleyeceği bir yöntemi kullanmalıdır.

İş sağlığı ve güvenliği eğitimleri, çalışanların iş sağlığı ve güvenliği konusunda davranış değişiklikleri elde etmeyi ve eğitimlerde verilen bilgilerin önemini kavramalarını amaçlar.

İşe Başlama Eğitimi

İşveren, çalışanın fiilen işe başlamadan önce, işe başlama eğitimini sağlamakla yükümlüdür. Bu eğitimler genellikle işveren tarafından görevlendirilen bilgili ve deneyimli çalışanlar tarafından verilebilir. İşe başlama eğitimleri, çalışanın tehlikelere karşı korunmasını sağlamak için uygulamalı ve kapsamlı olmalıdır.

Her çalışan için en az iki saat süren işe başlama eğitimi, çalışanın temel eğitimlere katılana kadar geçen sürede sağlanmalıdır.

Temel Eğitimler

İşveren, çalışanın işe başlamasından sonra en kısa sürede, yönetmelikte belirtilen genel konular, sağlık konuları, teknik konular ve diğer konuları içeren temel eğitimleri sağlamalıdır. Ayrıca, iş değişikliği, iş ekipmanı değişikliği veya yeni teknoloji uygulaması gibi durumlar nedeniyle ortaya çıkacak risklere yönelik ek eğitimler de verilmelidir.

İş kazası geçiren veya meslek hastalığına yakalanan çalışanlara, işe dönüşlerinde kazanın veya hastalığın nedenleri, korunma yöntemleri ve güvenli çalışma metotları hakkında ek eğitim verilmelidir.

Herhangi bir sebeple altı aydan uzun süre işten uzak kalan çalışanlara, tekrar işe başlamadan önce bilgi yenileme eğitimi verilmelidir.

İş sağlığı ve güvenliği eğitimi, değişen ve ortaya çıkan yeni riskler göz önüne alınarak düzenli aralıklarla tekrarlanmalıdır:

a) Çok tehlikeli sınıftaki işyerlerinde yılda en az bir defa.

b) Tehlikeli sınıftaki işyerlerinde iki yılda en az bir defa.

c) Az tehlikeli sınıftaki işyerlerinde üç yılda en az bir defa.

Çalışanlara verilecek temel eğitimlerin süresi şu şekildedir:

a) Az tehlikeli işyerleri için en az sekiz saat,

b) Tehlikeli işyerleri için en az on iki saat,

c) Çok tehlikeli işyerleri için en az on altı saat.

Eğitim süreleri bütün olarak değerlendirilir, ancak bir saat altında olmamak kaydıyla işyerindeki vardiya ve diğer iş programlarına göre farklı zaman dilimlerinde de planlanabilir.

6331 sayılı İSG Kanunu'na göre uygulanacak idari para cezası, çalışanlara iş sağlığı ve güvenliği eğitimi sağlamayan veya yükümlülükleri yerine getirmeyen işverenlere her bir aykırılık için çalışan başına ayrı ayrı olarak 2023 yılında 3.138 TL olarak belirlenmiştir.