4857 sayılı İş Kanunu kapsamında, özel sektörde 50 veya daha fazla çalışanı olan işverenler, iş gücünün yüzde üçü oranında engelli personel çalıştırmakla sorumludurlar. Bu zorunluluk, kanunun 30. maddesinde detaylandırılmıştır.

İşverenler, engelli personel açığı bulunan durumlarda, bu eksikliği 30 gün içinde gidermek zorundadırlar. Yükümlülüğün ortaya çıkışından itibaren 5 iş günü içinde, İŞKUR'a başvuruda bulunmaları gerekmektedir.

İşverenler, engelli çalışanı kendi olanaklarıyla ya da İŞKUR'un yardımıyla bulabilirler. İŞKUR, işverenin engelli personel talebini aldıktan sonra 10 gün içinde uygun adayları işverene sunar. İşveren, bu adaylar arasından veya İŞKUR'un çevrimiçi portalındaki diğer engelli iş arayanlar arasından seçim yaparak engelli açığını 15 gün içinde doldurmalıdır. İşe alınan ve alınmayan adaylar hakkında bilgi, İŞKUR'a bildirilmelidir.

Eğer görüşmelere katılan uygun bir engelli aday bulunamazsa veya tüm adaylar iş teklifini reddederse, işverenin engelli açığını dolduramaması durumunda işlem basamakları tekrarlanır. Süreç tamamlanmadan herhangi bir idari para cezası uygulanmaz.

Ancak, sürecin sonunda hâlâ engelli açığı bulunan işverenler, açığın oluştuğu ilk günden itibaren idari para cezasına çarptırılabilirler. 30 gün içinde açığın giderilmesi durumunda ise ceza uygulanmayacaktır.

İşverenler, engelli çalıştırma yükümlülüğünü yerine getirmek için kendi personelini temin edebilir veya İŞKUR'a başvurabilir. Açığın kapatılmaması durumunda, her ay ve her engelli için geriye dönük olarak idari para cezası uygulanabilir.

2023 yılında, engelli işçi çalıştırmayan işverenler, her ay ve her engelli için 13.190 TL idari para cezasına tabi olabilirler. Bu, engelli istihdamının önemini ve işverenlerin bu konudaki yükümlülüklerini vurgulamaktadır.

Engelli istihdam yükümlülüğü kontrol edilirken, aşağıda yer alan çalışanlar dikkate alınmamaktadır:

1. 4857 sayılı İş Kanunu'nun 4'üncü maddesi gereğince istisna tutulan iş ve işyerlerinde çalıştırılan işçiler,

2. 2828 sayılı Sosyal Hizmetler Kanununun 16'ncı maddesinin dördüncü fıkrası gereğince ev tipi sosyal hizmet birimlerinde çalıştırılan işçiler,

3. Yer altı ve su altı işlerinde çalıştırılan işçiler,

4. 10/06/2004 tarihli ve 5188 sayılı Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanuna göre kurulan özel güvenlik şirketleri ile kurumların kendi ihtiyacı için kurduğu güvenlik birimlerinde güvenlik elemanı olarak çalıştırılan işçiler,

5. 4857 sayılı İş Kanunu hükümlerine göre çalıştırılan işçiler hariç olmak üzere, 5953 sayılı Basın Mesleğinde Çalışanlarla Çalıştıranlar Arasındaki Münasebetlerin Tanzimi Hakkında Kanun kapsamında çalıştırılan gazeteciler,

6. İşyerlerinde hâlihazırda çalıştırılan engelli, eski hükümlü veya terörle mücadelede malul sayılmayacak şekilde yaralanan işçiler.