Değerli Okurlarım!

Artık, 2023 yılı Gelir Vergisi beyan dönemi kapandı. 31 Mart tarihi beyanname verilmesi ve gelir vergisi ilk taksitinin yatırılması için son gündü. Ancak Gelir İdaresi bu süreyi 5 Nisan’a kadar uzattı. Nihayet bu tarih itibariyle beyanname verme ve ilk taksit ödeme işlemleri tamamlandı. Temmuz ayında ise ikinci taksit ödemesi yapılacak.

Bu arada beyannamelerin verilmesiyle birlikte iade hakkı olan mükellefler için iade başvuru süreci de başlamış oldu.

Kesinti Yoluyla Ödenen Gelir Vergileri Nasıl İade Alınıyor?

Gelir Vergisi mevzuatına göre; bazı ödemeler üzerinden gelir vergisi kesintisi yapılıyor. Ücret, iş yeri kirası veya kâr payı gibi ödemelerden kesilen bu gibi vergiler, beyanname verilmesi halinde yıllık olarak hesaplanan gelir vergisinden mahsup ediliyor.

Mahsuptan sonra kesinti suretiyle ödenmiş olan vergi, hesaplanan vergiden fazla ise, fazla ödenmiş olan kısım için iade talep edilip, iade alınabiliyor.

Eğer mükellef mahsuben iade talep ediyorsa, bu iade talebi, hiçbir vergi incelemesi olmadan ve teminat istenilmeden yerine getiriliyor.

Mükellefler bu yolla başka bir vergi türünden olan borçlarını (örneğin Motorlu Taşıtlar Vergisi) nakit ödeme yapmadan kapatabiliyorlar.

Ancak iade nakit olarak talep ediliyorsa, bazı belgelendirme yükümlülükleri ve prosedürlerin yerine getirilmesi lâzım.

Nakden İade Rakamları Her Yıl Güncelleniyor!

Kesinti yoluyla ödenen vergilerden kaynaklanan nakit iadeler, iade miktarına göre; teminat gösterilmesi, vergi incelemesi yapılması veya YMM Raporu ibraz edilmesi yöntemiyle gerçekleştiriliyor.

Aşağıdaki özet tabloda rakamları ve iade yöntemini göstermeye çalıştım.

Tablodaki rakamlar her yıl güncelleniyor. Mesela geçen yıl 151 bin liraya kadar olan iadeler, vergi incelemesi veya teminat olmaksızın yapılıyordu. İşte bu rakam yeniden değerleme oranında, yani %58,46 oranında artırıldı. Buna göre; 239 bin liraya kadar olan gelir vergisi iadeleri, vergi dairesinin kontrolleri sonucunda daha hızlı bir şekilde yapılıyor.

Mükellefler küçük iade rakamları için vergi incelemesiyle muhatap olmuyor, böylece vergi inceleme elemanlarının da iş yükü azalıyor.

Nakden iade talebinin 2 milyon 405 bin TL’ye kadar olan kısmı ise, yeminli mali müşavirce düzenlenecek tam tasdik raporuna göre iade edilebiliyor. İade talebinin bu tutarı aşan kısmı ise vergi inceleme yetkisi bulunanlarca düzenlenen vergi inceleme raporu sonucuna göre yerine getiriliyor.

Bu rakamlar gelir vergisi mükellefleri gibi aynen kurumlar vergisi mükellefleri için de geçerli!

Nakden İadede Hangi Belgeler İsteniyor?

Kesinti yoluyla ödenen vergilerin iadesinde;

- Ücret geliri elde edenler için işveren tarafından vergi kesintisinin yapıldığını gösteren yazının onaylı örneği,

- Gayrimenkul sermaye iradı elde edenler için kira kontratının onaylı örneği,

- Menkul sermaye iradı elde edenler için vergi kesintisinin yapıldığını gösteren belgenin onaylı örneği,

- Serbest meslek kazancı elde edenler için tevkif yoluyla kesilen vergilerin vergi sorumlusu adına tahakkuk ettiğini gösteren belgenin onaylı örneği,

- Kurumlar vergisi mükellefleri ile ticari veya zirai kazanç elde edenler için tevkif yoluyla kesilen vergilerin vergi sorumluları tarafından ilgili vergi dairesine ödenmiş olduğuna ilişkin belgenin ilgili kurumca onaylanan bir örneği,

iade işlemini gerçekleştirecek olan vergi dairesine iade talep dilekçesi (1A) ile birlikte ibraz edilmeli.

Ayrıca eğitim, sağlık ve sigorta harcamaları ile beyan edilen gelirden indirilebilen bağış ve yardımlara ilişkin belgelerin de vergi dairesine sunulması lâzım.

Kısmen Nakit Kısmen Mahsuben İade Alınabilir Mi?

Evet!

Gelir vergisi iadesinin kısmen nakit ve kısmen mahsuben alınması mümkün. Bu, iadeyi hızlı almanın bir yolu aslında.

Kesinti yoluyla ödenen vergiler için, 239 bin lirayı geçmeyen nakit iadelerde “vergi incelemesi yapılması veya teminat gösterilmesi gibi zorunluluklar” yok demiştim.

Dolayısıyla mükelleflerin, 239 bin TL’den fazla iade hakları varsa, bu tutara kadar olan iade miktarını nakit olarak talep etmeleri ve böylece yalnızca vergi dairesinin kontrollerinden sonra vergi incelemesi ve teminat olmaksızın iade alabilmeleri mümkün.

Bu arada mahsuben iadelerin, miktarına bakılmaksızın inceleme ve teminat gerektirmeden yapıldığını hatırlatmak isterim. Bu nedenle, 239 bin TL’yi aşan kısım için başka vergi borçlarına mahsup talep edilebilir.

Böylece iade hakkı, hiçbir vergi incelemesine muhatap olunmadan en süratli şekilde kullanılabilir.

Misal vermek gerekirse…

Örneğin bir mükellefin 260 bin liralık vergi iadesi olsun. Bu tutarın 239 bin lirasını nakit olarak isteyebilir ve vergi incelemesi olmadan iade alabilir. Kalan 21 bin liranın da söz gelimi Temmuz ayında MTV’nin ikinci taksitine mahsubunu isteyebilir.

İade Alacağı Üçüncü Kişilerin Vergi Borçlarına Mahsup Edilebilir Mi?

İade hakkını kullanan vergi mükellefleri, nakden iade edilebilir aşamaya gelen iade alacağının üçüncü kişilerin vergi borçlarına mahsubunu talep edilebilir. Bu mahsup işlemine ilişkin verilecek iade talep dilekçesine “Üçüncü Kişilerin/Kurumların Vergi Borçlarına Mahsup Talebine İlişkin Liste” eklenir. Bu liste, 429 Seri No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği’nin ekinde yer almaktadır. Üçüncü kişilerin vergi borçlarına yapılan mahsup talepleri düzeltme fişinin onaylandığı tarih itibariyle yerine getirilir.

Geçici Vergiden ve Vergi Hatalarından Kaynaklanan İadelerde Rakamsal Sınırlar Yok!

Geçici vergi ödeyen mükellefler, ödedikleri geçici verginin yıllık hesaplanan vergiden fazla olması halinde, aşan tutarın öncelikle diğer vergi borçlarına mahsubunu talep edebilirler. Bu mahsuplara rağmen kalan geçici vergi tutarı bulunuyorsa, yıl sonuna kadar iade talep edilmelidir.

Geçici vergi iadelerinde, iadenin mahsuben veya nakden olmasına hiç bakılmadan, teminat ve inceleme raporu aranmadan iade gerçekleştirilir.

Bazen, yapılan vergi hatalarından dolayı da mükelleflerin iade hakkı doğabiliyor. Vergi mükellefleri beyan verirken vergi matrahında, indirimlerde veya mahsuplarda hata yapabilir, ödemesi gerekenden fazla vergi ödeyebilir veya hiç ödenmemesi gereken bir vergiyi ödemiş bulunabilirler.

İşte, vergi hatalarından kaynaklanan iadelerde de, hiçbir rakam sınırı gözetmeksizin teminat ve inceleme raporu aranmadan yapılır.

İade Taleplerinizi Standart İade Dilekçeleriyle Yapınız!

İade hakkı doğuran işlemler nedeniyle yapılacak iade talepleri, Gelir İdaresi Başkanlığı internet vergi dairesi üzerinden elektronik ortamda ve 429 No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ekinde belirlenmiş standart dilekçeler kullanılarak yapılıyor. İade talep dilekçeleri, ayrıca internet vergi dairesi şifresi kullanılmak suretiyle SMM veya YMM aracılığıyla da gönderilebiliyor.

İade sürecinde sıkıntı yaşamamak adına, kesinti yoluyla ödenen vergilerden doğan iadeler için (1A), geçici vergiden doğan iadeler için (1B) ve fazla veya yersiz olarak ödenen vergilerin iadesi için (1C) standart iade talep dilekçelerini kullanarak iade talep edebilirsiniz.

Yazımı sonlandırırken, tüm okurlarımın bayramını kutlar, bu mübarek günlerin ülkemize, milletimize ve tüm insanlığa barış, kardeşlik ve bereket getirmesini temenni ederim.

İsmail Vefa AK

Twitter: @Ismail_Vefa_AK