Değerli Okurlarım!

Vergi ve sosyal güvenlik alanlarını ilgilendiren kapsamlı bir torba yasa, dün itibariyle yürürlüğe girdi.

Biliyorsunuz, vergi affına dair beklentiler bir süredir masadaydı. Mehmet Şimşek bu konuda net mesajlar vermiş olsa da, beklenti tamamen ortadan kalkmış değildi. 
İş alemini oldukça zorlayan enflasyon muhasebesi konusunda da “ertelenir mi, kaldırılır mı?” tartışmaları bir süredir devam ediyordu. 

Bir de üst düzey memurlara seyyanen zam meselesi vardı; kamuoyunda ciddi bir tartışma yaratmıştı. 

İşte bu büyük başlıklar torbada yer almadı. 

Buna rağmen vergi ve SGK alanında teknik düzenlemeler ve yeni yükümlülükler getiren bir kanun hayatımıza girmiş oldu.

PEKİ KANUN’DA NELER VAR?

Bu kanun, vergi tarafında özellikle harçlarda ve kira gelirlerinde önemli dokunuşlar yapıyor. SGK tarafında ise prim oranlarını ve bazı hesaplama parametrelerini yukarı çekerek 2026’ya girerken sistemi daha “sıkı” hale getiriyor.

VERGİ DÜZENLEMELERİ

Harçlar

Harçlar, bu torbanın en dikkat çeken kısmı. 

Daha önce “Yeni harçlar kapıda” başlıklı yazımda değinmeye çalışmıştım. Ve işte o harçlar 2026’da uygulanmak üzere artık kapımızdan içeriye girmiş oldu.

Kuyum ticareti, ikinci el araç ticareti, taşınmaz ticareti gibi alanlarda her yıl ödenecek yetki belgesi harçları net rakamlarla yazıldı. 

Eksik Ödenen Harca 1 Kat Ceza

Piyasada herkes biliyor: Ev 20 milyon, beyan 5 milyon. Çünkü kabul edelim ki, tapu harcı yüksek. Haliyle işlem masrafı büyüdükçe, beyan da aşağı çekiliyor. Maalesef bu konuda vergiye uyum oldukça zayıf.

İşte bu konuda artık yüksek bir ceza uygulamasına geçiliyor.

Mesela; taşınmaz 20 milyon; ama tapuda değeri 5 milyon beyan edilmiş. Olması gereken harç miktarı; alan ve satandan %2’şer olmak üzere toplamda %4, yani 800 bin lira. 

Ama biz 5 milyon üzerinden 200 bin lira harç ödemişiz, yani 600 bin lira eksik var. 

Eskiden Maliye bu durumu tespit ettiğinde, eksik ödenen harcın %25’i ceza (150 bin TL) uyguluyordu. Yeni düzenlemede ise eksik ödenen harç neyse ceza da o olacak! 

Yani 600 bin lira eksik harç mı ödediniz, bu durum tespit edilirse, 600 bin lira harca ilaveten 600 bin lira da ceza ödeyeceksiniz.

Kira Gelirlerinden İndirilecek Giderler

Kira gelirlerinde de sessiz ama çok etkili bir değişiklik var. 

Eskiden konut alırken kullanılan krediye ilişkin faizleri, belli şartlarl altında kira gelirinden indirip gider yazabiliyorduk. Şimdi bu imkan konutlar için kaldırılıyor.

Açıkçası, bu düzenleme en çok içime sinen düzenleme diyebilirim.

Neden mi?

Daha önce çok söz ettik. Konut birileri için  yatırım aracı, ama geniş toplum kitleleri için en hayati ihtiyaç. 

Bu düzenleme esasen, yatırımlık konutu olan ve yüksek kira geliri elde eden kişileri ilgilendiriyor. 

Bunlar hem finansmanla ev sahibi oluyor hem de kira geliri elde ederken, bu faizleri vergiden düşüyor. Yani, sanki aldıkları konutun faizini devlete ödetiyor gibi bir durum çıkıyor ortaya.

Şimdi bu imkân artık ortadan kalkacak.

Ha bu düzenleme kiraları artırır mı? Pek sanmıyorum. Zira enflasyon ve buna bağlı olarak kira artış oranları ciddi anlamda düşüş eğilimine girdi. Bu düzenlemenin kiralara olumsuz bir etkisi olmaz diye düşünüyorum.

Emlak Vergisi

Vergi başlığında bir diğer dikkat çeken konu da emlak vergisi. 

Biliyorsunuz, geçtiğimiz aylarda gündemi en çok meşgul eden konulardan biriydi bu emlak vergisi. Önümüzdeki 4 yılın emlak rayiçlerini belirlemek adına yapılan çalışmalarda, değerler çok yüksek çıkmıştı. Bu, çok yüksek emlak vergileri demekti.
Vatandaşlar mahkemelerin kapısını aşındırmaya başlamışken hükümetten yasal düzenleme sinyali gelmişti. 

O dönem ben de “Emlak Vergisi’nde Çözüm Belli!” başlıklı bir yazı kaleme almış ve emlak değerlerindeki artışa yasal bir üst sınır getirilmeli, demiştim.

Nitekim şimdi çıkan kanunla 2026 için hesaplanan vergi değeri, 2025’in belli bir sınırını aşamayacak şekilde çerçeveleniyor. 

Emlak vergisi değeri, “takdir komisyonu birim değerleri bir anda uçtu” diye 2026’da tek seferde devasa sıçrayışlar yaratmayacak şekilde bir önceki yılın vergi değerine bağlı bir tavanla sınırlandırılmış durumda. 

Buna göre; 2026 yılı için hesaplanan bina ve arazi vergi değeri, 2025 yılına ait vergi değerlerinin “iki kat fazlasını” aşamayacak.

Geçici Vergi: Şubat Dönemi Geri Döndü

Geçici vergi tahsilatı eskiden yılın dört dönemine yayılıyordu: Şubat, Mayıs, Ağustos ve Kasım. 

Son yıllarda dördüncü dönem kaldırılınca, Şubat’ta geçici vergi tahsilatı yapılmıyor; nihai vergi yükü gelir vergisinde mart ve kurumlar vergisinde nisan beyannamelerine kalıyordu. 

Yeni düzenlemeyle artık Şubat ayında “dördüncü çeyrek” geçici vergi tahsilatı yapılacak. 
Devlet açısından tahsilat takvimi dengeleniyor, gelir ve kurumlar vergisi tahsilatı biraz daha erkene çekiliyor. Mükellef açısından da yıl başında nakit planlamasına dördüncü dönem geçici vergi ödemesi eklenmiş oluyor.

SGK DÜZENLEMELERİ

Torba Yasa’da; sosyal güvenlik tarafında da işverenin maliyetine ve çalışanın bordrosuna doğrudan dokunan düzenlemeler var. 

Prime Esas Kazanç Tavanı

Prime esas kazançta bir “üst sınır” var ve yüksek ücretlilerde primin nereye kadar hesaplanacağını bu tavan belirliyor.

Yeni yasayla birlikte tavan çarpanı 7,5’ten 9’a yükseltiliyor.

Bu ne demek?

Üst gelir grubunda ve prim matrahı tavana dayanan bordrolarda işveren payı da çalışan payı da daha geniş bir matraha yayılacak. 

Yani yüksek ücretli çalışanları olan işletmelerde maliyet artışı söz konusu olacak.

Prim Oranları

Bu torbada, malullük-yaşlılık-ölüm gibi uzun vadeli sigorta kollarında uygulanan prim oranlarında geçerli olan %20’lik prim oranı %21’e çıkarılıyor. 

Bu artış; isteğe bağlı sigorta ile bazı özel statülerde (örneğin tarım/süreksiz çalışanlar, ev hizmetleri gibi Ek maddeler kapsamındaki uygulamalar) aynı eksende prim yükünü yukarı çekiyor.

Borç Tahsilatı

Yeni yasayla birlikte, Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan gelir veya aylık alanların prim ve prime ilişkin borçları, aylıktan kesilerek tahsil edilebilecek. Kesinti %25’i aşmayacak.

İmalat Sanayi Destekleri İçin Kaynak

İstihdamı korumaya dönük destekler için hep “Kaynak nereden gelecek?” sorusu sorulmuştur. İşte bu torba yasada, 2026 yılı için bu soruya net bir cevap veriliyor.

Yeni düzenlemeyle; 1 Ocak–31 Aralık 2026 döneminde, imalat sanayinde faaliyet gösteren işletmelere yönelik olarak Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ile KOSGEB üzerinden yürütülecek destek programlarının finansmanı için İşsizlik Sigortası Fonu’ndan kaynak aktarılmasının önü açılıyor. Bu aktarımın bir üst sınırı da var elbet. Bu sınır, fonun 2025 yılı prim gelirlerinin %15’i.

Elbette desteklerin sahadaki etkisini; programların tasarımı, kriterleri ve hızla uygulanıp uygulanmayacağı belirleyecek. Ama en azından, “destek var” denildiğinde arkasındaki finansman tartışmasının bir kısmı bu maddeyle daha baştan cevaplanmış oluyor.

SON SÖZLERİM

Evet, bu torba yasa, “af var mı, enflasyon düzeltmesi kalkacak mı” gibi büyük beklentileri karşılamıyor. Ancak yine de esnafı, ücretlileri, şirketleri çok yakından ilgilendiren düzenlemeleri barındırıyor. 

Bu düzenlemelerin sahada ölçülü, öngörülebilir ve vatandaşı yormayan bir uygulama diliyle hayata geçirilmesini; kayıtlı ekonomiyi güçlendirirken iş dünyasının da önünü açmasını temenni ediyorum!

İsmail Vefa AK / Haber7
X: @Ismail_Vefa_AK