Nasıl ki mektup yazmayı tamamen unutup, artık e-mail ‘atıyorsak’... İnternetten bedava müzik indirmek, müzik endüstrisini öldürdüyse... Sinema endüstrisi korsan yayınlarla baş edemiyorsa... Gazete endüstrisi de benzer bir girdabın içine çekiliyor.

Başta Amerika olmak üzere, dünyanın her yerinde gazeteler küçülüyor, eriyor, hatta bazıları kepenkleri indiriyor. Sorun küresel krizle sınırlı değil. Son birkaç yıldır, en prestijli, en büyük gazeteler bile giderek büyüyen zararlarını göğüslemek için dirense de boşuna. Bizlerse, Batı medyasının yaşadıklarının pek farkında değiliz ya da görmezden gelip günü kurtarmaya çalışıyoruz.

Amerika’nın en genç köşe yazarlarından Brian Till, çuvaldızı kendine batıran ilk gazeteci. ‘Haberi bizzat ben öldürdüm’ diyen Till, her gün saatlerini haber okuyarak geçiren, elinde sayısız kaynak bulunan bir yazar olarak, bir yılda para verip satın aldığı gazete sayısının bir düzineyi geçmediğini itiraf ediyor. Ve kendi nesli yüzünden gazete endüstrisinin çöküşe geçtiğine inanıyor:

‘Benim neslim, bedava haberle büyüdü. Bizim beleşçiliğimiz, endüstrinin sonunu getiriyor. Hâlâ gazeteciler bu konuda iyimser. Ama gerçeğin farkına varalım: Amerikan gazeteciliğinin katili bizleriz.’

ŞİMDİDEN ANLAŞIN

Brian Till’in sözleri abartılı gibi gelebilir... Ama 30, hatta 40 yaşın altındaki herhangi birine ‘Bu yıl kaç tane gazete satın aldın?’ diye sorun, bakalım ne cevap verecek. Sokaktaki insanı geçtim, önce medya sektöründe çalışanlara sormalı bunu.

Geçenlerde bir devlet dairesine işim düştü. İşlemi yapan memurla sohbete başladık. Gazeteci olduğumu öğrenince şunu söyledi: ‘Ben bütün gazetelere internetten ulaşabiliyorum. Bizim işyerinde herkes günboyu internette. Niye gazete alayım ki?’

Bedava haberin su gibi aktığı internette, okur sayısının katlanarak arttığı sır değil. Ama bu gidişle o haber sitelerini besleyen gazeteler, kaçınılmaz olarak haber yapamaz hale gelecek.

Medya büyükleri aralarında anlaşma yapıp, online haberi paralı hale getirmediği sürece bu gidişin duracağı yok. Belki gazeteyi alana limitsiz dijital içerik sunma modeli geliştirilebilir. Telif hakkını korumak ve daha sofistike şifre sistemleri geliştirmek için sektörün bir masaya oturup strateji belirlemesi şart.

Yoksa bırakın okuru, gazeteciler bile doğruluğundan emin olmadığı, internete düşen her haberi sorgusuz sualsiz tüketmeye devam edecek. Yazılan her haber, görüş, yorum, kopyala-yapıştır usulü dolaşırken, bir gün bakacaksınız ki kopyalanacak içerik bile kalmamış!

Habercilik, demokrasinin önemli bir parçası. ‘Cebimdeki 100 lirayı harcayacağıma gazeteler batsın, bana ne’ diyorsanız, bedelinin ne olacağının da farkına varın.