Başkanı olduğum Eyüp Sultan Sosyal Bilimler Derneği, İstanbul’daki ortaokul ve liselerde, okul rehberlik öğretmenlerine destek olmak amacıyla Yaşam Becerileri Gençlik Rehberi projesini hazırladı. Genel koordinatörlük görevini de ben üstlendim.

Yaşam becerileri, bireylerin gelişim sürecinde varlıklarını etkin bir şekilde devam ettirebilmeleri için hayat karşısında sahip olmaları gereken yeterliliklerdir.

Yaşam Becerileri Gençlik Rehberi projesinde gençlerin yaşam becerilerinin gelişimi amaçlanmaktadır. Altı yetenek, 6 ortaokul düzeyinde ve 6 da lise düzeyinde olmak üzere 12 belgesel için konunun uzmanı altı akademisyenle konuşuldu. Ayrıca Eyüp Sultan Sosyal Bilimler Derneği’nin yürüttüğü Yaşam Becerileri Gençlik Rehberi projesi kapsamında 120 sınıf etkinliklerinden oluşan bir de kitap hazırlandı. 

BENLİK DİLLE GELİŞİR

İnsanın iletişim kurma özelliğiyle günlük yaşamın her aşamasında ve her ortamda diğer kişileri etkilediği, onlardan etkilendiği; bu özelliğiyle biyolojik bir varlık olmaktan çıkıp sosyal bir varlık olarak kendini gerçekleştirdiği görülmektedir.

Bu bağlamda toplum içinde yaşayan insanın kendisini daha iyi tanıyarak, çevresindeki kişilerle uyumlu ilişkiler gerçekleştirebilme ve etkileşim kurabilme ihtiyacı ortaya çıkmaktadır.

Kişi, kişisel buluş, dış dünyayı keşfetmek, anlamlı ilişkiler geliştirmek; tutum ve davranışları geliştirmek amacıyla iletişim kurmaktadır.

İletişimin sağlıklı bir şekilde sürmesi bireysel ve toplumsal düzeyde olumlu sonuçlar doğururken, aksi bir durum, olumsuz sonuçlara yol açmaktadır. İletişim becerisini, dinleme, empati, ikna etme boyutlarıyla Prof.Dr. Asım Yapıcı anlattı. 

‘İletişim Becerisi’ belgeseli için konuşan Prof.Dr. Asım Yapıcı ‘Dil muhteşem bir sistemdir. Dil, duygu, düşünce ve kültür demektir. Benlik, dille gelişiyor. Söyledikleriniz, benim düşüncelerimi etkiliyor, hatta benliğimi oluşturuyor, ayna benlik budur. Beşer doğuyoruz, gelişip insan oluyoruz. İnsan olmak, erdemlerle mümkün. İletişim olmadan erdemler de gelişmiyor.’ dedi.

GELECEĞİ PLANLAMADA KİŞİLİK MESLEK UYUMU

Zaman kavramı, küçük yaşlardan itibaren belli bilişsel beceriler ile gelişip, sosyokültürel etkilerle şekillenerek adeta kişilik özelliğine dönüşmektedir. Akademik çalışmalarda benliğin geçmiş, şimdi ve gelecek gibi farklı zaman dilimlerindeki temsillerine yoğunlaşılmış; özellikle de gelecek zaman vurgulanarak zaman ile hedeflerin ve güdülerin ilişkileri üzerinde durulmuştur. 

Prof.Dr. Ömer Özyılmaz, karar verme, hedef belirleme, başarma, bütçe planlama, zamanı ve kaynakları etkili kullanma, değerlerini oluşturma ve sahip çıkma, öz-değerlendirme, özgüven, özyönetim, toplumun bir parçası olma duygusunu geliştirme boyutlarıyla geleceği planlayabilme becerisini anlattı.

‘Geleceği Planlama Becerisi’ belgeseli için konuşan Prof.Dr. Ömer Özyılmaz,  ‘Genç, kendisini de meslekleri de tanıması lazım. Psikologlar, düğme ilik ilişkisine benzetirler; birbirine uygun olması lazım ki ilik tutsun, biri küçük diğeri büyük olmaz. Öğrenciler, kişilikleri ile meslekler arasında bir ilgi kurması lazım. Gerekli adımları atması lazım. Kısa, orta ve uzun vadeli hedefleri belirleyip iradesini ortaya koyması lazım.’ dedi.

PROBLEM ÇÖZME BECERİSİ HAYATİDİR

Genel olarak çatışma, hayatımızın her anında süregelen bir durumdur ve yaşamın kaçınılmaz bir olayıdır. Çatışma, işlevsel stratejiler ve uygun çözüm basamakları kullanıldığında kişiler için yapıcı olabilmekte, kişinin gelişimine katkıda bulunmaktadır.

Farklı kültür ve sosyal yapılardan gelen öğrenciler okul ortamında buluşmaktadır. Farklılıkların çatışmalara yol açması ise öngörülen bir durumdur. Çatışmanın nedenleri belirlendiğinde, öğrenme ve çözüm üretme için bir fırsat sağlar; harekete geçirici enerjisi ile daha önce farkında olunamayan yeni seçeneklerin ortaya çıkmasını mümkün kılar. Bu yanı ile çatışmalar, geliştirici olarak değerlendirilir.

Doç.Dr. Muhammet Öztabak, eleştirel düşünme, problem çözme, hayır diyebilme, kendini tehlikelerden koruma ve yaşamı güvenli sürdürme, güvenilir olma, şiddetle mücadele, önyargıdan kaçınma, öfke ve düş kırıklığı ile başa çıkma (stres yönetimi) ve çatışma yönetimi çatışmayı çözme becerisini anlattı. 

‘Çatışma Çözme Becerisi’ belgeseli için konuşan Doç.Dr. Muhammet Öztabak ‘Çatışmayı iş hayatında da yaşayacak, okul hayatında zaten yaşıyor, evlilik hayatında da yaşayacak. Arkadaşlarıyla, anne babasıyla çatışma yaşayacak. Gençlere problem çözmeyi öğretmeliyiz; hayatları boyunca problemle rahat karşılaşmalılar. Bir genç problem karşısında tıkanmayacak, kilitlenmeyecek, ‘Ben bunları aşarım!’ diyecek.’ dedi.

Metin Sönmez, hak ve sorumlulukları bilme;  Mehmet Emin Kızgın da stresle baş edebilme becerilerini anlattılar. 

YALNIZLIKTA BAĞIMLILIK RİSKİ YÜKSEK

Bilişim teknolojileri alanında yaşanan baş döndürücü gelişmeler ve bu gelişmeler sonucunda ortaya çıkan ve her geçen gün çeşitlenerek artan ihtiyaçlara cevap bulmak amacıyla bilişim teknolojilerinin kullanımı ve eğitim öğretim sürecine dahil edilmesi zorunlu hale gelmiştir. Dolayısıyla öğrencilerin bilişim teknolojilerini nesnel kullanımı ve bu alanda yeterli düzeyde bilgilere ve becerilere sahip olmaları önemli bir konu olarak karşımıza çıkmaktadır.

Üsküdar Üniversitesi Kurucu Rektörü Psikiyatrist Prof. Dr. Nevzat Tarhan da medya okur yazarlığı boyutunu da kapsayacak şekilde bilişim araçlarını nesnel değerlendirme becerisini anlattı. Prof. Dr. Nevzat Tarhan, bağımlılıkla aile bağları arasında önemli bir ilişki olduğuna dikkat çekerken; aile üyelerinin televizyon, internet ve cep telefonuyla ayrı köşelerde bireyselleşerek yalnızlığa kapandıklarında bağımlılık riskinin daha yüksek olduğunu söyledi. 

Eyüp Sultan Sosyal Bilimler Derneği’nin hazırladığı Yaşam Becerileri Gençlik Rehberi projesi başarıyla tamamlanıyor. Yaşam Becerileri belgesellerinin röportaj çekimleri ve kurguları bitti. Kitap da basıldı. Kitap ve belgesel filmler, İstanbul’daki İl Milli Eğitim Müdürlüğü’ne bağlı yüzlerce ortaokul ve lisede rehberlik öğretmenlerine ücretsiz dağıtılıyor.

Yaşam Becerileri Gençlik Rehberi projesi, Gençlik Projeleri Destekleme Programı 2020 - 1 kapsamında Gençlik ve Spor Bakanlığı tarafından da desteklenmektedir.