Dünya iblisin faiz ateşiyle kavruluyor. Uluslararası Finans Enstitüsü’nün 14 Aralık 2025 tarihli “Küresel Borç Monitörü” raporu, küresel toplam borcun bu yılın üçüncü çeyreğinde yaklaşık 346 trilyon dolara yükseldiğini ve yüksek seyrini sürdürdüğünü ortaya koyuyor. 

Bu borçların, “banka/finans görünümlü kan emiciler”e olduğu malum! Bunların kimin borçları olduğuna bakıldığında; yüzde 29,2’sinin ABD’nin ve yüzde 19,1’inin ise Çin’e ait olduğu; yani iki ülkenin dünyanın toplam borçlarının neredeyse yarısını üstlenmiş durumda olduğu fark ediliyor: “Süper borçlu ülkeler”! 

Türkiye de bu faizli borç ateşinin içinde; Türkiye’nin toplam borcu 1,28 trilyon dolar. Yine Türkiye’nin de dahil olduğu ekonomisi gelişmekte olan ülkelerde dış borçların anapara ve faiz geri ödemeleri ile sağlanan yeni finansman arasındaki fark, 2022-2024 döneminde 741 milyar dolara çıkarak son 50 yılın en yüksek seviyesine ulaşmış durumda. Bu durum, söz konusu ülkelerin borç yükünün ağırlaştığını ve finansman baskılarının giderek arttığını gösteriyor. Türkiye’de de faizlerin yüksekliği malum; borçlar fazla, faizler cayır cayır yakıyor!

Ama tüm zorluklara ve baskılara rağmen, bu ateşten uzak durmayı başaran yiğitler de var. İşte bu cesur kişiler/kurumlar, “Karz-ı Hasen Platformu” adı altında uzun süredir ayrı ayrı yürüttükleri “faizsiz bir dünya mümkün” mücadelesini 4 Aralık 2025 itibariyle birlikteliğe dönüştürdüler. 

Platform, faizsiz borç uygulamalarını Türkiye’deki tüm toplumsal kesimlere ulaştırma derdinde. Bu dertleri, toplantıya katılan sivil toplum kuruluşu yöneticilerinin her birinin yüzlerinden okunabiliyordu.

Platformun sunduğu imkanlar farklı ihtiyaç gruplarına hitap ediyor. 

Çalışma hayatına yeni atılacaklar veya mikro girişimcilik yapmak isteyenler için İslam İktisadı Araştırma ve Uygulama Derneği (İKSAR) devrede. 2018 yılında kurulan İKSAR, İslami finans ve iktisat alanındaki teorik bilgileri uygulamalara dönüştürmeyi ve toplumda bilinç oluşturmayı amaçlıyor. Sakarya Üniversitesi’nden bir grup genç akademisyen “Ey iman edenler! Niçin yapmayacağınız şeyleri söylüyorsunuz?  Yapmayacağınız şeyleri söylemeniz Allah katında çok çirkin bir davranıştır.” (Saff Suresi, 2-3. ayetler) ilahi ikazına uygun davranma derdiyle kurmuşlar derneği. İslam iktisadı hocaları olarak yazıyorlar ve yazdıklarını yapıyorlar. İKSAR olarak faaliyet alanları, düşük gelirli mikro girişimcilere karz-ı hasen ilkesine dayalı faizsiz mikrofinansman sağlamak. 

Çalışma hayatında olup maddi desteğe ihtiyaç duyanlar için ise MÜSİAD Karz-ı Hasen Sandığı önemli bir çözüm sunuyor. 2016’da MÜSİAD çatısı altında kurulan bu sandık, faizsiz borç verme kültürünü yaygınlaştırarak zor durumda kalan MÜSİAD üyelerinin finansal yükünü faizsiz yöntemle hafifletme derdinde. 

Aynı mantıkla kamu çalışanları için de Kamu Personeli Yardımlaşma Derneği (KAMPERDER) faaliyet gösteriyor. 2006’dan bu yana sürdürülen yardım sandığı uygulamaları 2015’te dernek statüsüne kavuşmuş; kamu personeli arasında faizsiz dayanışmayı teşvik ediyor. Kurmuş oldukları faizsiz dayanışma sistemi, başlı başına incelenmeye ve örnek alınmaya değer.

Benzer şekilde Birlik Dayanışma Mücadele Derneği (BDM Derneği) de ihtiyacı olanlara faizsiz destek sağlayarak toplumsal paylaşma kültürünü güçlendiriyor. Özellikle gençlere farklı yöntemlerle faizsiz hayat bilinci aşılama çabaları ayrıca takdire şayan.

Karz-ı Hasen Platformu’nun esas/genel derdi “faizsiz hayat” olmakla birlikte, (günümüz Türkiye’sinin en büyük meselelerinden biri olan) evliliklere yardımcı olmak da özel dert arasında. 

Malum, Türkiye’de ilk evlenme yaşı artıyor; 30 yaşlarına dayanmış durumda. Evlilikler birçok sebebe bağlı olarak zorlaşıyor, dolayısıyla çocuk sayısı azalıyor. Bu noktada, önemli bir hamle olarak devletin faizsiz borç (karz-ı hasen) ile işleyen Aile ve Gençlik Fonu var, ama artık sivil toplum da devrede. 

Bu işin öncüsü Karz-ı Hasen Vakfı. Vakıf, ekonomik imkânı yetersiz gençlerin evlilik hazırlıklarını ve yuva kurma süreçlerini kolaylaştırmayı amaçlayarak faizsiz borç ile maddi destek sağlıyor.  Kasım 2025 itibarıyla Karzı Hasen Vakfı aracılığıyla toplam 1479 çift yuva kurmuş; verilen toplam faizsiz borç tutarı ise 249.442.000 TL.

Benzer hedefleri Günışığı Karz-ı Hasen Vakfı ve Çeyiz Vakfı da sürdürüyor. Günışığı Vakfı, gençlerin yuva kurma hayallerine faizsiz borç vererek, Çeyiz Vakfı da evlilik hazırlığı yapan çiftlere ayni ve nakdi çeyiz desteği ile katkı sunuyor.

Özetle, bünyesindeki diğer sivil toplum kuruluşları ile Karz-ı Hasen Platformu, faiz yangınından uzak, faizsiz borca dayalı model sunuyor. Hem çalışma hayatındakileri hem kamu çalışanlarını hem de evlenecek olan gençleri kapsayan bu yaklaşım, aynı zamanda Türkiye’de sivil toplumun ekonomik ve sosyal sorunlara somut katkı sağlayabildiğini de gösteriyor. 

Faizden uzak bir borç ve dayanışma modeli mümkün ve Karz-ı Hasen Platformu bunu hayata geçiriyor elhamdülillah.

Bu iş niye mi önemli?

Faizin ne pis/çirkin iş olduğu belli. Ama bir çirkin iş daha var: Evlenmek isteyip de evlenemeyenlerin zinaya düşmesi durumunda ne olacak? Bu durumda vebal, imkânı olup da evlendirmeyenlerin de boynuna. Bu nedenle Platform “evlendirin” ilahi emrini yerine getirme ve bu yükü alma adına da büyük bir hamle!

Aksi halde ne mi oluyor?

“Hayvandan da aşağı” bir hal içinde olan Avrupa ülkelerindeki “birlikte yaşama” adıyla zinanın kol gezdiği ve çocukların yüze 50’sinden fazlasının “nikâhsız birliktelik” ürünü olduğu bir sahne var!

Bu tarz sahnelere Türkiye’nin düşmemesi için yapılması gereken, Karz-ı Hasen Platformu’nun güçlenmesini sağlamak ve (Platform’un üyesi olsun veya olmasın) Türkiye genelinde faizsiz borç uygulamalarını özellikle evlilik konusunda yaygınlaştırmak.
Her bir sivil toplum kuruluşu, istismar kapılarını da sıkıca kapatarak, bu işin içine girmeli. 
Parası olanlar için büyük cihad budur! Çünkü faizle bu şekilde topyekûn savaşılır.

Prof. Dr. Faruk TAŞCI / Haber7