Biz İstanbul’u fethettiğimizde Avrupa’da 250 kadar matbaa kitap basıyordu! Avrupa şehirlerinde gelişen piyasa mekanizması kâr duygusuyla matbaayı icat etmiş, hem burjuvalardan, hem kilise cemaatlerinden geniş bir “müşteri” (okuyucu) kitlesi de bulmuştu.
Biz matbaayı iki buçuk asır gecikerek ve devlet kararıyla aldık! Elyazması bir kitap 350 kuruşa mal olurken, Müteferrika bunu 35 kuruşa mal etmişti ama buna rağmen geniş bir “müşteri” (okuyucu) kitlesini bulamamıştı!
Tanzimat’tan sonra eğitime paralel olarak basım işleri gelişti ama toplam gazete tirajları 50 bini geçemedi!
Cumhuriyet döneminde, köylü toplumunda “iki yılda herkesi okuryazar yapmak” için yola çıktık ama Osmanlı Japonya’nın gerisinde kaldığı gibi, cumhuriyet de Güney Kore’nin gerisinde kaldı.

Diploma ve kitap

Yarım asırdır gelişen şehirleşme bizde de “eğitim” konusunda talep patlaması yarattı. Eski yarısı boş sınıfların yerini tıklım tıklım dolu sınıflar aldı işte! Üniversite hayatı da gelişiyor.
Böylece diplomalılarımız hızla arttı ama kitap okuma alışkanlığımız o kadar artmadı!
“Okumayı çok istiyorum ama elime kitap alınca uyku basıyor, başım ağrıyor” diyenlerimiz çoktur; çünkü okumanın geleneği cılız!
Böyle diplomalısı çok ama ‘okuyan’ı nispeten az olan bir toplumda “okuma kampanyaları” yeni nesillere okuma alışkanlığını kazandırmada hayli etkili oluyor.
İki somut örnek var: Geçen sene Elazığ Valisi Muammer Muşmal “Elazığ Okuyor” sloganıyla, Sakarya Valisi Nuri Okutan da “Okuyan Sakarya” sloganıyla kampanya açtılar. Okulları, sivil toplum kuruluşlarını, aile birliklerini, meslek odalarını, din adamlarını organize ettiler; yarışmalar, ödüller düzenlediler... Ve başardılar!

İnternet ve kitap

Cumartesi günü İstanbul’da aynı amaçla “Konuşan Kitap Şenliği” yapıldı; Cumhurbaşkanı Gül ve eşi Hayrünnisa Gül’in katılması dikkatleri kampanya üzerine çekti. Başbayan Gül’ün himayesindeki “Konuşan Kitap Şenliği”nin İstanbul’dan sonraki ilk durağı Şanlıurfa... Ben İstanbul’a katılamadım, Şanlıurfa’ya gitmek istiyorum.
Bu etkinliği hem yeni nesillerde okuma arzusu yaratmak, hem “yazanlar”la Türkiye’nin çeşitli yöreleri arasında ‘temas’ kurmak bakımından da çok yararlı buluyorum.
“Konuşan Kitap Şenliği” kampanyası için vilayetlere Çankaya’dan yazı gönderilmiş; özellikle okullarda, hem de anasınıflarından başlayarak, okuma alışkanlığı yaratmak amacıyla komiteler kuruluyor. Elazığ ve Sakarya’da olduğu gibi.
Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreteri Prof. Mustafa İsen dün şunu söyledi:
“Çağımızda bilgi kaynakları çok çeşitlendi ama kitap hâl⠑merkezi’ bir öneme sahip. Bilgi kaynağı olarak da zihnin düşünme yeteneğini geliştirmek bakımından da...”
Ben de internetten her gün yararlanıyorum; iyi ki internet icat oldu. Ama internet nasıl akademik eğitimin yerini alamazsa, kitabın zihne kazandıracağı ‘disiplin’i de internet kazandıramaz. Kitap şarttır!
Siyasi görüşlerine bakmaksızın, ayrımsız bir şekilde, “yazan” ile “okuyan”ı buluşturacak bu kampanyanın “himaye”sini üstlenen Hayrünnisa Gül’ü kutluyorum.