7 Haziran’da Financial Times gazetesine konuşan ismi saklı üst düzey bir BAE yetkilisi, agresif dış politikayı sıfırladıklarını, ekonomiyi öncelediklerini söyleyip, “Türkiye ile gerginlikleri azaltamaya çalışıyoruz” demişti.

BAE neden makas değiştirdi?
10 yıldır gittikleri bir yol vardı, bu yoldan neden geri dönüyorlar?

10 yıl önce BAE, Türkiye için dost bir ülkeydi.
Arap Baharı başladığında özellikle Suriye politikalarında aynı yerde durdular.
2013’te Mısır’daki darbe süreciyle ise araları açıldı.
BAE giderek saldırgan bir politika izlemeye başladı.

Gelinen noktada BAE, “10 yıl boyunca agresif politikalar yürüttük ama bunun sonu yok, getirisi de yok” diyor.

BAE için belki de bu saldırgan tutumdan dönüşün, belirleyici faktörü Trump’ın gidişi oldu.
Trump döneminde BAE ABD ve Batı önünde prestijini arttırdı.
Ama Biden’ın gelişi, Ortadoğu’daki bazı denklemleri sarstı.

Mesela Trump döneminde İran’a karşı atılan adımlar, Biden’la birlikte yavaşladı.
Biden yönetimi Trump’tan kalan İsrail-BAE normalleşmesini desteklese de, İran’a karşı Trump’ın yaptığı sertliği göstermeyip, daha sıcak mesajlar vererek, bu denklemin İran karşıtı pozisyonunu bozdu.

Nitekim Biden’la birlikte BAE de Suudi Arabistan da, İran’a yönelik agresif tutumlarında vites düşürme ihtiyacı hissetti.

BAE ile Suudi Arabistan bu 10 yıllık dilimde, genel olarak iyi bir ikili oldular.
Ama aralarındaki rekabet de arttı.
OPEC zirvesinde petrol fiyatlarıyla ilgili sürtüşme, ikisinin arasındaki görüş ayrılıklarının su yüzüne çıkmasını sağladı.

Mesela Suudi Arabistan bu süreçte BAE’nin askeri faaliyetlerinin gerisinde durdu.
Yatırıma öncelik verdi.
BAE gelinen noktada enerji kaynaklarının silah ve askeri unsurlar yerine ticari yatırımlara çevrilmesinin daha avantajlı olduğu gerçeğini kavradı.

BAE Yemen ve Libya başta olmak üzere bir çok ülkede askeri-silahlı girişimlerini arttırdı.
Ancak savaş veya çatışmaların çıkarılması, bunların desteklenmesinin maliyeti ağır oldu, üstelik bu ağır maliyet karşısında getiri oldukça zayıftı.
BAE bu noktada askeri müdahalelerin sonuçsuz kaldığı gerçeğiyle yüzleşti.

BAE sadece Türkiye ile değil Suriye ile de yakınlaşıyor, İran ile de.
Ancak bu durum kesinlikle BAE, Türkiye, Suriye ve İran arasında ortak bir denklemin kurulacağı gibi bir senaryoya açık değil.
BAE Suriye ile yakınlaşırken, İran’ın Suriye’deki varlığını dengeleme gayretinde.
Buna karşılık İran’la ticari koridorları geliştirerek, ayrı bir ortaklık kurmayı planlıyor.

Saldırganlıktan vazgeçip, askeri yatırımlar yerine ticari-ekonomik faaliyetleri ön plana çıkaran BAE için bu yeni politika düzeninde Türkiye olmazsa olmaz bir ortak.

Çünkü İran’la yapmayı planladığı ticari koridorda da Türkiye’ye ihtiyaç duyuyor, Doğu Akdeniz’deki sürdürdüğü faaliyetlerle de yine Türkiye gerçeğiyle karşılaşıyor.

Ayrıca Suudi Arabistan’ın kendisinden önce Türkiye ile gerilimi düşürmesi de, BAE’nin Türkiye konusunda daha hızlı ve pozitif adımlar atmasına sebep oluyor.