Osmanlı’da siyaset meydanı, idam meydanı anlamında kullanılır; idam edilenler için bazen siyaset oldu denilir. Türkçe, politika ve idam kavramlarının aynı kelimeyle açıklandığı tek dildir.

Dün masama oturdum ve gözlerimi kapatıp yakın tarihin olaylarını düşündüm; şunları hatırladım.

İnanın ki bunlar eksiktir fazla değildir.

***

Padişah Abdülaziz: İki bileği kesilerek ve intihar süsü verilmek istenerek öldürüldü.

Padişah V. Murad: Padişahlıktan düşürüldü, Çırağan Sarayı’nda göz hapsinde öldü.

Padişah II. Abdülhamid: Padişahlıktan düşürüldü, Selanik’te sürgün hayatı yaşadı, Beylerbeyi Sarayı’nda göz hapsinde öldü.

Padişah Vahideddin: Yurt dışına kaçtı, sürgünde öldü.

Sadrazam Mithat Paşa: Taif zindanında boğduruldu.

Şemsi Paşa: Selanik’te öldürüldü.

Sadrazam Mahmut Şevket Paşa: Beyazıt’ta öldürüldü.

Sadrazam Hüseyin Avni Paşa: Kabine toplantısında öldürüldü.

Harbiye Nazırı Müşir Nazım Paşa: Makamında öldürüldü.

Sadrazam Talat Paşa: Yurt dışına kaçtı. Berlin’de Ermeniler tarafından öldürüldü.

Barbiye Nazırı Enver Paşa: Yurt dışına kaçtı. Tacikistan’da çarpışırken öldü.

Bahriye Nazırı Cemal Paşa: Tiflis’te Ermeniler tarafından öldürüldü.

Mustafa Kemal Paşa: Ordudan azledildi, idam cezasına çarptırıldı.

Maliye Nazırı Cavit Bey: Ankara’da idam edildi.

Doktor Nazım Bey: Ankara’da idam edildi.

Kara Kemal: Polis tarafından aranırken bir tavuk kümesinde intihar etti.

Kazım Karabekir Paşa: Gözaltına alındı, ellerine kelepçe vuruldu, İstiklal Mahkemesi’nde yargılandı.

Ali Fuat Cebesoy Paşa: Gözaltına alındı, ellerine kelepçe vuruldu, İstiklal Mahkemesi’nde yargılandı.

İsmet Paşa: İstiklal Mahkemesi tarafından tutuklanma isteği Atatürk tarafından önledi.

Halit Paşa: Milletvekili iken Meclis’te öldürüldü.

Cumhurbaşkanı Celal Bayar: İdam cezasına çarptırıldı. Yaş haddinden idam edilmedi, hapis yattı.

Başbakan Adnan Menderes: İdam edildi.

Maliye Bakanı Hasan Polatkan: İdam edildi.

Dışişleri Bakanı Fatin Rüştü Zorlu: İdam edildi.

İçişleri Bakanı Namık Gedik: Gözaltındayken intihar etti.

Başbakan ve Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel: Tutuklandı.

Başbakan Necmettin Erbakan: Tutuklandı.

Başbakan Bülent Ecevit: Tutuklandı.

Genel Başkanı Deniz Baykal: Tutuklandı.

MHP Genel Başkanı Alpaslan Türkeş: Tutuklandı, idamla yargılandı.

Başbakan Nihat Erim: Öldürüldü.

Oramiral İlhami Erdil: Tutuklandı, hapis yattı.

Orgeneral Şener Eruygur: Tutuklandı.

Orgeneral Hurşit Tolon: Tutuklandı.

Cumhuriyet Başsavcısı Sabih Kanadoğlu: Bombalama ve sukiast iddiasıyla evinde arama yapıldı, belgelerine el konuldu.

Orgeneral Tuncer Kılınç: Gözaltına alındı.

Orgeneral Kemal Yavuz: Gözaltına alındı.

Orgeneral Erdal Şenel: Gözaltına alındı.

YÖK Başkanı Kemal Gürüz: Gözaltına alındı.

***

İşte Türkiye’nin son yüz yılda yaşadıkları bunlar.

Emin olun ki bundan sonrası da böyle gidecek.

Türkiye, birbirinin kanına ekmek doğrayan insanların yaşadığı çok sert bir ülkedir.

Belki de alıştığımız için fark etmiyoruz ama sertliği bu kadar uzun sürdüren bir başka ülke bulmak zordur.

Dikkat ettiğiniz gibi bu listede öldürülen, hapsedilen milletvekilleri, sanatçılar, gazeteciler, öğretim üyeleri yok.

Çünkü bırakın bu köşeyi, gazetenin bütün sayfaları bile kurbanların listesini yayınlamaya yetmez.

Zülfü Livaneli - Vatan

zlivaneli@gazetevatan.com